Wzorowa

Z Wikipedii

Wzorowa, lub Wzorcowa – polana reglowa w Gorcach, znajdująca się na grzbiecie biegnącym na wschód od Turbacza, powyżej Przełęczy Długiej. Jest jedną z trzech polan wchodzących w skład Hali Długiej i leży po północnej stronie grzbietu. Nazwa polany pochodzi od tego, że przed II wojną światową prowadzone na niej było wzorcowe gospodarstwo pasterskie przez Krakowską Izbę Rolniczą, która prowadziła na polanie prace badawcze w zakresie łąkarstwa i pasterstwa. W 1939 r. wybudowała na polanie budynki gospodarcze i mieszkalne. W czasie II wojny światowej wykorzystywane były one przez licznych w Gorcach partyzantów z oddziału Konfederacji Tatrzańskiej. Budynki nie przetrwały wojny – spalone zostały w listopadzie 1943 r. Po wojnie polana stała się własnością Związku „Samopomoc Chłopska”, który w 1955 r. wybudował nowe bacówki. Potem jeszcze trzy razy zmieniali się właściciele polany; najpierw był to Państwowy Instytut Naukowy Gospodarstwa Wiejskiego, a później Stacja Owczarstwa Górskiego Instytutu Zootechnki w Bielance, która kontynuowała doświadczalne badania nad łąkarstwem i pasterstwem. Od roku 1996 zaprzestano wypasania owiec. Wreszcie w 2002 r. polana wykupiona została przez Gorczański Park Narodowy, który z powrotem przywrócił na polanie kulturowy wypas owiec.

Polana ma duże wartości przyrodnicze. W wyniku długotrwałego wypasu powstało w suchych miejscach polany pastwisko z dominującym gatunkiem – sitem rozpierzchłym. W górnej części polany występuje łąka mieczykowo-mietlicowa z takimi gatunkami, jak: tomka wonna, śmiałek darniowy, mietlica pospolita, w miejscach podmokłych występują młaki kozłkowo-turzycowe.

Obecnie na polanie Wzorcowej pod Przełęczą Długą stoi bacówka, w której kupić można oscypki i napić się żętycy. Tuż obok bacówki żelazny krzyż. Upamiętnia on śmierć młodej dziewczyny, Albiny Białoń, która tutaj zastrzelona została przez Niemców 17 lipca 1943 r., gdy biegła ostrzec partyzantów. We wschodniej części polany stoi budynek zwany „Chatką Metysa”, który do niedawna służył jako dom noclegowy, oferujący tanie, ale pozbawione cywilizacyjnych wygód noclegi.

Z polany ładne widoki na szczyty Kudłonia, Gorca Troszackiego, Mostownicy, Czoło Turbacza i Turbacz, a także Beskid Wyspowy i Tatry. Zbocza polany opadają na północ do głębokiej kotliny Kamienieckiego Potoku, dającego początekKamienicy Gorczańskiej.

Szlaki turystyki pieszej

– Główny Szlak Beskidzki – odcinek z Turbacza przez Kiczorę do Przełęczy Knurowskiej.

Zobacz też

Polana Wolnica, Wierchy Zarębskie, Schronisko PTTK na Turbaczu.

Źródła