Trijodek azotu

Z Wikipedii

Trijodek azotu

Ogólne informacje

Nazwa systematyczna

trijodek azotu

Wzór sumaryczny

NI₃

Masa molowa

394,72011 g/mol

Wygląd

brunatno-fioletowy, proszek lub kryształy

Identyfikacja

Numer CAS

13444-85-4

Właściwości

Rozpuszczalność w wodzie

rozkład

Temperatura topnienia

-20 °C (253,15 K; sublimuje)

Niebezpieczeństwa

Klasyfikacja UE

Treść oznaczeń:
E - wybuchowy

Zwroty ryzyka

R2/3, R5, R7

Jeżeli nie podano inaczej, dane dotyczą
warunków standardowych (25°C, 1000 hPa)

Trijodek azotu (jodek azotu, amoniakat trijodku azotu, NI₃) – nieorganiczny związek chemiczny azotu i jodu. Jest substancją niezwykle niestabilną, rozkładającą się w sposób wybuchowy pod wpływem lekkiego dotyku.

Reakcję rozkładu trijodku azotu ilustruje równanie:

2NI_{3 (cs)} → N_{2† (g)} + 3I_{2† (g)}

Czysty trijodek azotu jest w warunkach normalnych ciemnym brunatno-fioletowym proszkem lub kryształkami. Czysty NI₃ po raz pierwszy został uzyskany w 1990 w wyniku reakcji azotku boru z roztworem fluorku jodu w trichlorofluorometanie w temperaturze -30°C.^[1]

Zazwyczaj występuje jako czarny amoniakat (NI₃•NH₃) powstały w wyniku reakcji roztworu jodu z wodą amoniakalną. Pierwszy raz został otrzymany w 1812 Jego budowa została potwierdzona w 1905 r.^[2] Struktura krystaliczna amoniakatu składa się z zygzakowatych łańcuchów złożonych z współwierzchołkowych tetraedrów NI₄. Pomiędzy łańcuchami ulokowane są cząsteczki amoniaku.

Małe ilości trijodku azotu są syntetyzowane w celu demonstracji dla uczniów. Jednak z powodu wysokiej niestabilności nie jest stosowany do wyrobu spłonek, ani detonatorów do materiałów wybuchowych. Suchy - wybucha przy minimalnym bodźcu mechanicznym, np. dotknięciu ptasim piórem, dlatego wszelkie manipulacje należy przeprowadzać z substancją zwilżoną wodą. NI₃•NH₃ zostawia po wybuchu pomarańczowe do fioletowych plamy jodu trudne do zmycia wodą (można je usunąć roztworem tiosiarczanu sodu).

[edytuj] Trijodek azotu w pop-kulturze

Trijodek azotu został wykorzystany w programie Brainiac jako "Eksplodująca pasta Petera Logana".

Przypisy

↑ Tornieporth-Oetting, I.; Klapötke, T. Angew. Chem. Int. Ed. Engl. 1990, 29, 677-679. DOI:10.1002/anie.199006771
↑ Silberrad, O. (1905). J. Chem. Soc. 87: 55.

[edytuj] Linki zewnętrzne

Uwaga: Opisane substraty i/lub produkty są skrajnie wybuchowe i wysoce niestabilne! Wielu profesjonalnych chemików straciło życie w wypadku z wyżej wymienionym związkiem. Dla bezpieczeństwa własnego i innych nie wytwarzaj go pod żadnym pozorem!