Transpozycja (genetyka)
Z Wikipedii
Transpozycja to proces przemieszczania się transpozonu na inną pozycje w genomie tej samej komórki. Transpozony czyli ruchome elementy genetyczne, zmieniające swą lokalizację w obrębie genomu, odkryto już w latach 50. XX wieku. Dokonała tego Barbara McClintock za co otrzymała Nagrodę Nobla w 1983. Transpozycja powoduje mutacje i może zmieniać ilość DNA w genomie. W procesie transpozycji niezbędne są enzymy: polimeraza, ligaza.
Elementy transpozycyjne dzielimy na dwie główne klasy:
klasa I: retrotranspozony, które najpierw kopiują się na RNA w procesie transkrypcji, następnie ta cząsteczka RNA jest przepisywana na cząsteczkę DNA w procesie odwrotnej transkrypcji, po czym następuje insercja DNA do genomu.
klasa II: transpozony DNA, które przemieszczają się bez stadium pośredniego wykorzystującego RNA. Istnieją tu dwa mechanizmy transpozycji:
- konserwatywny - transpozon jest wycinany przez enzym transpozazę i wklejany w inne miejsce genomu (trasnpozon zostaje przeniesiony w nowe miejsce genomu);
- replikatywny - transpozon nie jest wycinany, ale następuje jego replikacja i wklejenie kopii w inne miejsce genomu (transpozon zostaje w starym miejscu, a jego kopia zostaje przeniesiona do nowego miejsca genomu).