Tosca
Z Wikipedii
Tosca – opera Giacomo Pucciniego
- Autor libretta: Luigi Illica i Giuseppe Giacosa, na podstawie sztuki Victorena Sardou
- Typ: opera seria
- Ilość aktów: 3
- Data premiery: 1900
- Miejsce premiery: Rzym
Spis treści |
[edytuj] Osoby
- Floria Tosca – słynna śpiewaczka rzymska
- Mario Cavaradossi – malarz, kochanek Toski
- baron Scarpia – prefekt policji rzymskiej
- Cesare Angelotti – uciekinier, były konsul Republiki Rzymskiej
- Zakrystianin – kościoła św. Andrzeja
- Spoletta – podwładny Scarpii
Orszak duchowieństwa, lud rzymski, żołnierze
[edytuj] Treść
Akcja Toski toczy się w Rzymie w roku 1800, w czasie kiedy na polach bitewnych Marengo ważą się losy Włoch.
[edytuj] Akt I
Z Zamku św. Anioła ucieka do kościoła św. Andrzeja więzień Cesare Angelotti. W kościele tym jego siostra, markiza Attavanti, zostawia przebranie i klucz, potrzebne zbiegowi do ucieczki i znalezienia kryjówki. W międzyczasie w kościele pojawia się malarz i przyjaciel Angelottiego Mario Cavaradossi, który maluje dla kościoła obraz Marii Magdaleny. Jest on zakochany w słynnej śpiewaczce Tosce. Kiedy zbieg się ujawnia, postanawia mu pomóc i wskazuje miejsce ukrycia w swoim domu. Zaraz potem do kościoła przybywa Tosca. Widząc zaskoczenie kochanka, posądza go o zdradę, ale malarz sprytnie przekonuje kobietę, że jest w błędzie. Odprawia ją czym prędzej i umawia się z nią na wieczór, po czym razem z Angelottim wymykają się z kościoła. Po ich wyjściu w kościele odbywa się nabożeństwo dziękczynne, po, jak sądzą Rzymianie, wygranej przez Austrię bitwy pod Marengo. Do kościoła przybywa też demoniczny baron Scarpia – prefekt policji rzymskiej. Przeszukuje budynek w celu znalezienia dowodów na pobyt tu zbiega. Jego ludzie znajdują jedynie wachlarz z herbem Attavanti. Pokazuje go obecnej na nabożeństwie Tosce. Scarpia oczywiście wie, że Atavantti pomogła w ucieczce bratu, ale sugeruje jej, że Attavanti spotyka się na schadzkach miłosnych z Cavaradossim. Ma w tym dwa cele: rozbić związek Toski, której pożąda, oraz znaleźć Angelottiego (jest przekonany, że śpiewaczka wie, gdzie się ukrywa). Kiedy zazdrosna Tosca wybiega z kościoła, by rozmówić się z narzeczonym w jego willi, Scarpia rozkazuje śledzić ją. Akt kończy aria okrutnego Scarpii, który ujawnia swe niecne plany względem Toski.....
[edytuj] Akt II
Baron Scarpia w swoim pałacu przesłuchuje pojmanego wcześniej Cavaradiossiego. Kiedy też zaprzecza, że pomógł w ukryciu Angelottiego, Scarpia nakazuje go torturować. Wzywa Toscę, która słucha jęków ukochanego. Śpiewaczka nie mogąc znieść świadomości jego cierpienia zdradza miejsce ukrycia Angelottiego. Cavaradossi czuje się zdradzony i przeklina Toscę. W międzyczasie posłaniec przynosi wiadmość o zwycięstwie Napoleona. Więzień, oczarowany tą wiadomością, śpiewa podniosłą pieśń na cześć wolności, wskutek czego ściąga na siebie wyrok śmierci. Zostaje zawleczony do lochów, ale Scarpia powstrzymuje się z rozkazem wykonania wyroku. Proponuje Tosce układ – życie Cavaradossiego i przepustkę na wyjazd z Rzymu, w zamian za jej cnotę. Zrozpaczona Tosca, mimo wstydu i pełnej świadomości, zgadza się na warunki (aria Vissi d'arte). Scarpia wydaje rozkaz pozorowanej egzekucji, po czym wypisuje przepustki. Tosca w tym czasie znajduje noż, którego baron używał do obiadu. W przypływie szału zabija okrutnika, zabiera trupowi przepustki i biegnie do więzienia.
[edytuj] Akt III
Na tarasie Zamku św. Anioła trwa przygotowanie do egzekucji. Zbliża się świt. Żołnierze wyprowadzają więźniów na spacer, a Cavaradossiego na miejsce kaźni. Ostatnim życzeniem Maria przed śmiercią, jest napisanie listu do ukochanej (przepiękna aria E lucevan le stelle). Kiedy kończy pisać nadbiega Tosca z rozkazem dla dowódcy. Sądzi ona, że po pozorwanej egzekucji razem wyjadą z Rzymu. W żartobliwym tonie poucza kochanka jak ma się zachować (duet O dolci mani). Gdy jest już po wszystkim ma zamiar uwolnić Cavaradossiego z więzów. Odkrywa jednak, że Scarpia zdradził ją i Mario nie żyje. W tym momencie atakuje ją straż, która znalazła trupa Scarpii. Tosca wyrywa się im i skacze w przepaść.
[edytuj] Historia utworu
Tosca to jedno z najpopularniejszych dzieł Pucciniego. Opera ma niezwykle żywą, dynamiczną akcję, a także wspaniałą, zróżnicowaną muzykę. Kompozytor posługiwał się (zgodnie z koncepcją Wagnera) motywami przewodnimi. Do Toski skomponował ich ok. 60. Zmieniają się one bardzo szybko, zwłaszcza w I akcie.
Tosca jest doskonałem przykładem konwencji weryzmu operowego. Stąd wiele brutalnych scen, niespotykanych w operach epoki belcanta. Arie w Tosce nie są już wyłącznie popisami śpiewaków – swoim tekstem nawiązują do treści libretta.
[edytuj] Słynne fragmenty
- Recondita armonia – aria Maria z I aktu
Ta niezwykle harmonijna aria jest bodaj najpiękniejszym fragmentem Toski. Mario, który przybywa do kościoła św. Andrzeja, jest przepełniony uwielbieniem dla swojej ukochanej Florii i jednocześnie zauroczony pięknem poznanej markizy Attavanti (która pozuje do jego obrazu). Zaczyna swoją pieśń, w której porównuje obie kobiety, od słów Recondita armonia (O przedziwna harmonio!).
- Vissi d'arte – aria Toski z II aktu
Jedna z najbardziej dramatycznych arii w historii opery. Toska, przebywająca u Scarpii, musi wybrać, czy odda mu się, w zamian za życie ukochanego Maria. Dla tej pobożnej i wrażliwej kobiety taka decyzja jest niezwykle tragiczna. Zaczyna swoją pieśń od słów Vissi d'arte \ Vissi d'amore (Żyłam dla sztuki \ Żyłam dla miłości). Skarży się w niej Bogu na swój ciężki los i wspomina szczęśliwe chwile u boku ukochanego.
- E lucevan le stelle – aria Cavaradossiego z III aktu
Fragment tak piękny, że może wręcz służyć za wzorzec arii. Uwięziony Cavaradossi oczekuje świtu, a z nim swojej śmierci. Opiewa piękno otaczającego świata – błyszczące gwiazdy, zapachy z ogrodu, odgłosy zza muru, wspomina swą ukochaną – Toskę i żegna się ze światem. Zaczyna od słów E lucevan le stelle \ E olezzava la terra (Jak gwiazdy migocą \ Jak pachnie ziemia)
[edytuj] Zobacz też
- Operaheb – oryginalny tekst arii Recondita armonia, wraz z angielskim tłumaczeniem
- Operaheb – oryginalny tekst arii Vissi d'arte, wraz z angielskim tłumaczeniem
- InternetArchive – można tu pobrać plik mp3 z arią Vissi d'arte w wykonaniu Adeliny Agostinelli (bardzo słaba jakość)
- GoogleVideo – fragment Toski (w roli głównej Renata Scotto)
