Torpeda Mark 48

Z Wikipedii

Mark 48
Dane podstawowe
Państwo	Stany Zjednoczone
Producent	Gould
Przeznaczenie	zwalczanie celów podwodnych i nawodnych
Historia
Używana w latach	od 1972 r.
Dane techniczne
Zasięg	31 km[1]
Głębokość maksymalna	914 (oficjalnie 366) metrów
Prędkość maksymalna	55 węzłów
Masa głowicy	292,5 kg PBXN-103 (ekwiwalent 544 kg TNT)
Rodzaj głowicy	zbliżeniowa, kontaktowa
Naprowadzanie	kablowe, aktywny i pasywny sonar
Miary
Długość	5,790 mm
Średnica	533 mm
Masa	1545 kg
Użytkownicy
US Navy

Mark 48 (Mk 48) ciężka amerykańska torpeda z konwencjonalną głowicą bojową z zapalnikiem kontaktowym i zbliżeniowym, służąca do zwalczania celów podwodnych i nawodnych. Mark 48 może być odpalana zarówno z pokładu okrętu podwodnego, jak również okrętów nawodnych, samolotów, helikopterów oraz bezzałogowych maszyn latających. Zmodernizowana wersja tej torpedy - Mark 48 ADCAP (Advanced Capability) stanowi podstawowe uzbrojenie podwodne wszystkich amerykańskich okrętów podwodnych o napędzie nuklearnym, wraz zaś z lekkimi torpedami Mark 46 oraz Mark 50 ALWT stanowi podstawę uzbrojenia torpedowego całej US Navy.

Spis treści 1 Mark 48 2 Mark 48 ADCAP 3 Źródła 4 Przypisy

[edytuj] Mark 48

Mark 48 została skonstruowana dla szybkich atomowych okrętów podwodnych zdolnych do głębokiego zanurzenia, oraz najsilniej uzbrojonych okrętów nawodnych. Wchodząc do służby w 1972 roku zastąpiła używane dotychczas torpedy Mk 37 i Mk 14, a w 1978 roku także torpedy Mark 45 Astor z głowica jądrową. Torpeda napędzana jest tłokowym silnikiem z turbiną gazową Air Turbine Pump Discharge (ATPD) przy zastosowaniu naprowadzania przewodowego, bądź bezprzewodowego w postaci aktywnego lub pasywnego sonaru, z możliwością wielokrotnego podchodzenia do celu i powtarzania ataków.

Mk 48 posiada 292,5 kilogramową głowicę z możliwością detonacji zbliżeniowej albo kontaktowej. W przypadku ataku na cele powierzchniowe (nawodne) eksplozja zawartego w głowicy materiału wybuchowego następuje pod kilem celu, w celu uszkodzenia jego struktury. Oficjalnie, Mark 48 rozwija prędkość 28 węzłów (51 km/h), prawdopodobnie jednak zdolna jest w rzeczywistości do rozwinięcia prędkości 40 - 55 węzłów.^[2] Prawdopodobnie również oficjalnie podawana maksymalna głębokość ataku: "większa niż 1200 stóp" (366 metrów) różni się od prawdziwej i wynosi w rzeczywistości 3000 stóp (914 metrów)^[2] Oficjalny zasięg torpedy "więcej niż 5 mil" (8 km), przy prawdopodobnych maksymalnych prędkościach 40 do 55 węzłów, zasięg torpedy wynosi jednak w rzeczywistości odpowiednio 40 km i 31 km.^[2]

[edytuj] Mark 48 ADCAP

Mark 48 ADCAP
Dane podstawowe
Państwo	Stany Zjednoczone
Producent	Raytheon
Przeznaczenie	zwalczanie celów podwodnych i nawodnych
Historia
Lata produkcji	od 1989 (pełnoskalowa)
Używana w latach	od 1988 r.
Dane techniczne
Zasięg	39 km[1]
Głębokość maksymalna	914 metrów
Prędkość maksymalna	55 węzłów
Masa głowicy	292,5 kg PBXN-103 (ekwiwalent 544 kg TNT)
Rodzaj głowicy	zbliżeniowa, kontaktowa
Naprowadzanie	kablowe, aktywny i pasywny sonar
Miary
Długość	5,790 mm
Średnica	533 mm
Masa	1662 kg
Użytkownicy
US Navy

W latach sześćdziesiątych XX wieku Marynarka Stanów Zjednoczonych przewidywała szybki rozwój radzieckiej floty podwodnej, co doprowadziło do podjęcia studiów nad torpedą Mk 48 w zakresie jej zdolności do stanowienia odpowiedzi na rozwój radzieckich technologii. W 1975 roku Szef Dowództwa Operacji Morskich (Chief of Naval Operations) zatwierdził wymagania operacyjne dla programu rozwoju zmodyfikowanej torpedy Mk 48. Dokument ten uwzględniał wyniki dotychczasowych studiów i prac nad torpeda o zwiększonych zdolnościach (advanced capabilities - ADCAP), lecz rozmiary i stopień rozwoju radzieckiej technologii podwodnej przyspieszyły rozwój programu ADCAP oraz innego programu rozwoju torpedy Mk 48 (Envelope Expansion Program).

Do kolejnego przyspieszenia programu ADCAP doszło, gdy późnym latem 1979 roku Marynarka Wojenna Stanów Zjednoczonych odkryła możliwości okrętów typu Alfa. W wyniku tej konstatacji, wszczęto program Expanded Operating Envelope Programme, w ramach którego przeprowadzono dużą liczbę intensywnych testów praktycznych w celu stwierdzenia prawdziwych granic możliwości aktualnych torped Mk 48 w zakresie głębokości zanurzenia, ataku, prędkości oraz zdolności akustycznych. Testy te pokazały, iż Mark 48 jest konstrukcyjnie wiarygodny w ataku na Alfe. Testy pokazały także iż torpeda spełnia wymagania również w zakresie rozpoznawania prędkości celu, także przy wysokich prędkościach torpedy i wywoływanych przez nie szumach własnych pocisku. Mimo zadowalających rezultatów testów, w laboratoriach przygotowano pewne modyfikacje które zostały włączone do programu rozwoju Mk 48 i zaimplementowane pod postacią standardu Mk 48 Mod 4.

W zakończonym w końcu programie ADCAP podtrzymano dalekiego zasięgu zbieranie danych przez pocisk, przy jednoczesnym ulepszeniu wielu cech torpedy, z których najważniejsze to:

• zminimalizowaniu wpływu otaczającego pocisk środowiska oraz stosowanych przez przeciwnika środków przeciwdziałania;
• zminimalizowaniu wpływu ograniczeń taktycznych własnego okrętu;
• zwiększeniu zdolności walki z celami powierzchniowymi (nawodnymi)

Zmiany w konstrukcyjne pocisku w ADCAP pociągnęły za sobą wymianę całego nosa torpedy kryjącego pasywny i aktywny system akustyczny oraz wymianę urządzeń odpowiedzialnych za obróbkę danych, poprzez zastąpienie ich najbardziej aktualnymi technologiami elektronicznymi. W następnym zaś etapie rozwoju zastosowano najnowszy system zarządzania i kontroli oraz ulepszone sensory głowicy (Common Broadband Advanced Sonar System - CBASS) stanowiące odpowiedź na środki obronne stosowane przez stanowiące cele nowoczesne jednostki pływające przeciwnika. Kolejne ulepszenia ADCAP doprowadziły natomiast do zwiększenia głębokości ataku, zdolności do określania prędkości celu oraz opcji prędkości samego pocisku. Podniesiono także sprawność dostarczania paliwa, wytrzymałość pocisku oraz zdolności w zakresie zwalczania celów powierzchniowych.

[edytuj] Źródła

• Federation of American Scientists: MK-48 Torpedo (en)
• Global Security: MK-48 Torpedo (en)
• Jane's Naval Forces: Background Information: Mk 48 ADCAP - Underwater Warfare Systems (en)
• United States of America Torpedoes since World War II] (en)

Przypisy