Teleskop Hobby-Eberly
Z Wikipedii
Teleskop Hobby-Eberly (ang. Hobby-Eberly Telescope, HET) - czwarty na świecie pod względem średnicy lustra głównego teleskop optyczny na świecie (apertura efektywna 9,2 metra). Został nazwany na cześć Williama P. Hobby'ego i Roberta E. Eberly'ego, którzy wnieśli duży wkład w budowę teleskopu.
Spis treści |
[edytuj] Lokalizacja
HET znajduje się w Obserwatorium McDonald nieopodal miejscowości Fort Davis w Teksasie na górze Mount Fowlkes na wysokości 2026 metrów nad poziomem morza.
Współrzędne:
- 30° 40' 53,2" N
- 104° 00' 53,0" W
[edytuj] Budowa
Teleskop powstał przy współpracy University of Texas w Austin, Pennsylvania State University, Uniwersytetu Stanforda, Ludwig-Maximilians-Universitaet w Monachium i Goerg-August-Universitaet w Getyndze. Został zaprojektowany tak, by zbierać jak największą ilość światła, w szczególności na potrzeby spektroskopii przy jak najniższym koszcie powstania. Wyniósł on bez instrumentów pomiarowych około 13,5 miliona dolarów, co stanowi około 15-20% ceny innych teleskopów tej klasy. Nad budową czuwało Centrum Marshalla, jeden z ośrodków NASA. "Pierwsze światło" (pierwsze zdjęcie wykonane przez teleskop) uzyskano 10 grudnia 1996.
Zbudowany w RPA Wielki Teleskop Południowoafrykański (SALT) jest kopią Teleskopu Hobby-Eberly.
[edytuj] Optyka teleskopu
Główne lustro teleskopu składa się z 91 sześciokątnych elementów. Położenie każdego z nich może być zmieniane dzięki 3 silnikom, dzięki czemu można kompensować skutki przesunięć i zmian rozmiaru elementów powstałych na skutek wahań temperatury. Masa głównego lustra wynosi około 13 ton, jego powierzchnia 77,6 metra kwadratowego, a ogniskowa 13,08 metra. Promień krzywizny lustra wynosi 26,164 metra.
Teleskop może obserwować obiekty o deklinacjach od -10°20' do 71°40' co stanowi około 70% powierzchni nieba widocznej z Obserwatorium McDonalda.
[edytuj] Instrumenty
W teleskopie zainstalowano 3 spektrografy: LRS, MRS i HRS. Pierwszy z nich, Low Resolution Spectrograph (Spektrograf o Niskiej Rozdzielczości), jest umiesczczony w ognisku, pozostałe dwa (kolejno Medium i High Resolution Spectrograph - Spektografy o Średniej i Wysokiej Rozdzielczości) znajdują się w klimatyzowanych podziemiach, a światło jest do nich doprowadzane przy użyciu światłowodu.
[edytuj] Zastosowanie
Znaczne rozmiary teleskopu pozwalają zobaczyć i zbadać widmo nawet bardzo słabych obiektów. HET jest używany między innymi do poszukiwania planet pozasłonecznych metodą prędkości radialnych. Pierwszą odkrytą przy użyciu HET planetą była HD 37605 b. Do odkryć w tej dziedzinie należy też między innymi HD 155358 b. Dzięki badaniom spektrograficznym brzy uzyciu HET wyznaczono również wiek najstarszej znanej gwiazdy - HE 1523-0901.
Z teleskopu korzysta między innymi poszukująca supernowych, nowych i nowych karłowatych grupa Texas Supernova Search.
[edytuj] Linki zewnętrzne
- Teleskop Hobby-Eberly na stronie University of Texas (en)
- Teleskop Hobby-Eberly na stronie wydziału astronomii Penn State (en)
- Wiadomość o budowie teleskopu w serwisie AstroNEWS (pl)
- Wiadomość o odkryciu planety HD 37605 b na stronie Polskiego Towarzystwa Astronomicznego (pl)
- Wiadomość o wyznaczeniu wieku HE 1523-0901 w serwisie Spaceflight Now (en)
