Strona medialna

Z Wikipedii

Strona medialna to istniejąca w języku praindoeuropejskim strona gramatyczna. Charakterystyczną cechą strony medialnej jest to, że obiekt czynności pozornie jest podmiotem w zdaniu (wyrażonej za pomocą strony zwrotnej), mimo iż faktycznie jest on bliższy obiektowi strony biernej.

Np.

Kura gotuje się na wolnym ogniu.

Podobnie jak w stronie biernej, dopełnienie czasownika występuje w podmiocie, otrzymując formę mianownika. W przeciwieństwie do strony biernej, domyślny agens czasownika nie jest realizowany:

Ten samochód dobrze się sprzedaje ?przez autosalony. (strona medialna)
Ten samochód sprzedawany jest przez autosalony. (strona bierna)

Strona medialna nie zachowała się w jawnej postaci w większości języków europejskich; wśród tych które ją posiadają są angielski, islandzki, greka klasyczna i sanskryt. Angielski, w którym przypadki rzeczownika nie są oznaczane morfologicznie, a zatem nie ma różnicy między mianownikiem i biernikiem, pozwala na umiejscowienie dopełnienia na początku zdania.

Np.

His poems translate easily.
Jego wiersze tłumaczą (się) łatwo.

W języku polskim strona medialna istniała do niedawna, obecnie jednak jest już konstrukcją mocno przestarzałą.

We współczesnej polszczyźnie funkcję strony medialnej przejęły zdanie bezpodmiotowe (Kurę gotuje się na wolnym ogniu) i zdanie rozkazujące (Kurę gotować na wolnym ogniu.)

W wielu przypadkach trudno określić, czy zdanie występuje w stronie czynnej, czy medialnej. Na przykład, poniższe zdanie można, na pierwszy rzut oka, uznać za przykład strony medialnej, ale jednoznaczną identyfikację utrudnia zbieżność form rzeczownika: forma 'masło' jest identyczna w mianowniku (możliwa strona medialna) i w bierniku (strona czynna).

Masło łatwo się rozsmarowuje.

Podobna dowolność nie zachodzi raczej u rzeczowników, których formy różnią się w mianowniku i bierniku. Większość użytkowników rodzimych języka polskiego preferuje zdania, gdzie dopełnienie występuje w bierniku (strona czynna):