Stanisław Feruś

Z Wikipedii

Stanisław Feruś - Dzikowski „Zawierucha”, „Orlik”,. „Q-1” (1905-1989). Dowódca Placówki AK w Odrzykoniu złożonej z trzech plutonów, redaktor i wydawca prasy konspiracyjnej.

Urodzony 9 grudnia 1905 r.w Odrzykoniu syn Józefa i Cecylii. Do szkoły Realnej uczęszczał w Suchodole. Zarządca folwarku we Felsztynie i w Sąsiadowicach., oraz w Dubiecku które opuścił 8 września 1939 r. udając się na Wschód. Gdy 17 września 1939 r. w m. Gaik Ukraińcy dokonali mordu na zamieszkałych tam Polakach , S. Feruś powrócił do Dubiecka a potem do Odrzykonia.

W domu Urbanków uruchomił powielarnię, i prowadził ją w czasie prawie całej okupacji.

Wybuch II wojny światowej powodował wstąpienie do oddziałów obronnych i S. Feruś już w grudniu 1939 r. organizuje Tajną Polską Organizację Wojskową. 26 grudnia 1939 r. w mieszkaniu Karola Urbanka uczestniczy w pierwszym konspiracyjnym zebraniu TPOW. Opracował tekst przysięgi , którą 14 stycznia 1940 r. złożyło 10 członków TPOW.

Po nawiązaniu kontaktów z dow. Placówki ZWZ Krosno Włodzimierzem Marszałkowskim przyłączył swoją zalążkową Placówkę w Odrzykoniu do krośnieńskiej, otrzymując dla niej kryptonim Oleander, zostając jednocześnie jej zaprzysiężonym dowódcą. Zorganizował trzy plutony. Był ich dowódcą od 10 IV 1940 do 16 IV 1944 w ZWZ i AK, OP-15 jako Oleander Ola . Na początku 1944 r. powstały tu trzy Plutony składające się z 190 a w kwietniu 206 żołnierzy AK

Zorganizował m. in.;

22 maja 1943 i 2 października 1943 -dwa napady na dwór w Bratkówce w celu zdobycia broni,
1 lipca 1944 -odbiór zrzutu 6 tonowej broni z trzech samolotów w Lubli
rozbrojenie załogi jednostki lotniczej w Ustrobnej.
29 września 1943 napad pod dow. Demczuka na samochód ciężarowy wiozący zboże kontygentowe.

W domu Urbanków funkcjonowała powielarnia, którą prowadził Stanisław Feruś-Dzikowski ps. "Orlik". W Odrzykoniu wydawane były przez Orlika;

• Przegląd Polski

• Biuletyn Informacyjny

• Naród Polski

• Racławice

• Placówka z 5 listopada 1944 r.

• Reduta, która wyd. od XII 1940 r. w Miejscu Piastowym, red. inż. Zygmunt Lewicki Maciej potem w Odrzykoniu, St. Feruś do 29 lipca 1944 r.

13 kwietnia 1944 został przypadkowo nakryty w czasie prowadzenia radiowego nasłuchu i została aresztowana Maria Urbanek właścicielka domu. Mimo, że po miesiącu została uwolniona , to jednak Orlik musiał opuścić Placówkę. (Po nim dowódcami byli Franciszek Bożek Czołgowiec B i ppor. Józef Urbanek Cedr,W-1').

Prowadził nadal wydawanie prasy w Szczepańcowej, potem w Głowience, a od 17 lipca 1944r. w Odrzykoniu. I tu z datą 29 lipca 1944r. wydał ostatnią Redutę.

5 listopada 1944r. wydał czasopismo Placówkę i musiał uciekać przed NKWD i UB na Ziemie Zachodnie jako Stanisław Dzikowski.

Zmarł 2 czerwca 1989 r. w Sulechowie.