Stalówka
Z Wikipedii
Stalówka - ukształtowana w formie cienkiego ostrza, rozdwojonego na końcu, stalowa (stąd nazwa) cienka blacha, służąca do pisania piórem przy użyciu ciekłego atramentu.
Stalówkę opracowano jako następczynię stosowanych wcześniej do pisania piór ptasich (zazwyczaj gęsich), które zużywały się zbyt szybko i łatwo się łamały. Stalówkę natomiast można było zamocować (obsadzić) tylnym (zaokrąglonym) końcem do kawałka drewnianego kołka[1] zwanego obsadką (czasem i w niektórych regionach Polski - "rączką") i w ten sposób pozbyć się niewygodnego operowania ptasim piórem.
Działanie stalówki polega na tym, że jest wygięta wzdłuż osi w formę zbliżoną do fragmentu odcinka rurki, dzięki czemu po zanurzeniu w atramencie w jej wewnętrznej, wklęsłej części zatrzymuje się kropla atramentu, którą po dotknięciu czubkiem stalówki papieru powoli z niej spływa w miejscu styku z papierem i zostawia na nim ślad. Często w stalówce wycięty jest dodatkowy otwór, którego obecność powoduje, że zatrzymująca się po zanurzeniu stalówki w kałamarzu kropla jest większa. Z kolei zwiększenie nacisku stalówki na papier powoduje rozsunięcie się rozcięcia na końcu stalówki i w rezultacie poszerzenie linii rysowanej przez stalówkę. Szczelina wraz z otworem (sercem) decyduje o elastyczności stalówki. Kształt stalówki do pisania atramentem jest często dość skomplikowany i mocno odbiega od pierwotnej połowy odcinka rurki z blachy. Znacznie bliżej tego pierwotnego kształtu są stalówki zwane "piórkami" używane do pisania i rysowania tuszem.
Dalszy rozwój technik pisarskich zaowocował wiecznym piórem, którego stalówka z nierdzewnej stali jest zwykle pozłacana, ma na końcu dodatkowe zgrubienie z irydu, a atrament do niej dostarczany jest nie przez moczenie jej co chwilę w kałamarzu, ale spływa ze zbiorniczka we wnętrzu obsadki.
Odmianą stalówki jest tzw. redis ("redisówka"), służący do pisania i rysowania tuszem kreślarskim. Redis od zwykłej stalówki różni się tym, że odgięta końcówka pisząca może mieć różną szerokość, od pół milimetra do kilku milimetrów - w zależności od tego, jakiej grubości linie chce się narysować. Na stalówce redis znajduje się dodatkowa nasadka, pod którą mieści się większa ilość tuszu, co jest konieczne zwłaszcza przy rysowaniu szerokich linii, do których zużywa się go więcej.
Stalówki bez rozcięć i często o znacznej szerokości końcówki używane są także do niektórych sposobów pisma kaligraficznego.
Przypisy
- ↑ obsadki wykonuje się nie tylko z drewna, ale często z innych, niekiedy nawet - szczególnie dawniej - kosztownych materiałów, z kości słoniowej, rogu, obecnie zazwyczaj z tworzyw sztucznych; często są to bardzo ozdobnie wykończone przedmioty
