Scholastyka (filozofia)

Z Wikipedii

Ten artykuł dotyczy filozofii. Zobacz też: inne znaczenia tego słowa.

Scholastyka - okres w rozwoju filozofii chrześcijańskiej (właściwie katolickiej), który rozpoczął się około XII wieku. Obejmował wiele nurtów filozoficznych, których wspólną cechą było podejmowanie problemu zgodności prawd wiary chrześcijańskiej z rozumem naturalnym. Powstała z potrzeby pełnego zrozumienia tego, w co się wierzy (zgodnie z formułą św. Anzelma z Canterbury: fides quaerens intellectum – wiara szukająca rozumienia). Również metoda (scholastyczna) polegająca na rozwiązywaniu problemów poprzez racjonalne badanie argumentów za i przeciw.

Podstawowe założenie scholastyki: Dogmaty i prawdy wiary są niepodważalne, można je jednak uzasadnić za pomoca rozumu.

Metody rozumowego dowodzenia oparte były na pismach logicznych Arystotelesa i Boecjusza.

Scholastyka stała się podstawą teologii, czyli nauki o Bogu.

Najbardziej znanym filozofem i teologiem scholastycznym był św. Tomasz z Akwinu, który połączył myśl chrześcijańską z arystotelizmem. Wielkim myślicielem średniowiecza, zasłużonym dla rozwoju scholastyki był także Albert Wielki.

Ze względu na rygorystyczne stosowanie jednego, ustalonego sposobu rozumowania, z czasem scholastyka zdobyła sobie wielu przeciwników. Dziś potocznie "scholastyka" oznacza dogmatyczne filozofowanie, rozstrzyganie sporów przez odwoływanie się do autorytetów; formalistyczne, jałowe dociekania; metodę nauczania polegającą na udowadnianiu z góry przyjętych praw.

[edytuj] Najwybitniejsi filozofowie scholastyczni

Wczesna scholastyka (XII wiek)

Hugon od św. Wiktora, kierownik szkoły w opactwie św. Wiktora, wiktorianów
Johann Roscelin
Wilhelm z Chapeaux
Gilbert de la Porrée, przedstawiciel szkoły z Chartres
Anzelm z Canterbury, nazywany ojcem scholastyki
Piotr Abelard
Piotr Lombard
Henryk z Gandawy
Robert Grosseteste

Klasyczny okres rozwoju scholastyki (XIII wiek)

Aleksander z Hales, doctor irrefragibilis (niezłomny)
Piotr z Auriol
Witelo, najwybitniejszy polski filozof średniowieczny
Giovanni Fidanza (św. Bonawentura), doctor seraphicus (seraficki)
Albert Wielki
św. Tomasz z Akwinu, doctor angelicus (anielski), (zob. tomizm)
Roger Bacon, doctor mirabilis (cudowny)
Jan Duns Szkot, doctor subtilissimus (najdociekliwszy)

Późna scholastyka średniowieczna (XIV - XV wiek

Wilhelm Ockham, doctor invicibilis (niezwyciężony), najwybitniejszy przedstawiciel via moderna
Mikołaj z Autricourt
Jan Buridan
Jan Gerson
Rajmund Lullus
Marsyliusz z Padwy

Polska scholastyka