Pustynia Błędowska
Z Wikipedii
Pustynia Błędowska – największy w Polsce obszar lotnych piasków pochodzenia fluwioglacjalnego (około 32 km²) leżący na pograniczu Wyżyny Śląskiej i Wyżyny Olkuskiej. Rozciąga się od Błędowa (dzielnicy Dąbrowy Górniczej) na zachodzie do gminy Klucze na wschodzie. Granicą północną pustyni jest wieś Chechło, a na południu graniczy ona z dużym obszarem leśnym. Długość pustyni wynosi niecałe 10 km, a szerokość do 4 km. Średnia miąższość piasków to 40 m (maksymalnie do 70 m). Przez pustynię, z zachodu na wschód, przepływa rzeka Biała Przemsza. Obszar pustyni objęty jest programem ochrony Natura 2000.
Spis treści |
[edytuj] Rozwój i zanik pustyni
Pustynia w swojej obecnej postaci jest pochodzenia antropogenicznego. W wyniku intensywnej działalności okolicznych mieszkańców, na terenie pustyni poziom wód gruntowych opadł do tego stopnia, że uniemożliwiło to rozwój roślin. W połączeniu z intensywną wycinką lasów na potrzeby górnictwa i hutnictwa, rozwijających się w tych rejonach już od średniowiecza, spowodowało to odsłonięcie ok. 150 km² piasków (miąższość piasku dochodzi do 60 m), sięgających na południu aż w okolice Szczakowej. Pozostałości tej tzw. Dużej Pustyni Błędowskiej to już niemal całkowicie zarośnięta Pustynia Starczynowska na zachód od Olkusza oraz Dziadowskie Morze koło Boru Biskupiego w okolicach Bukowna.
W latach 50. część pustyni zaorano i obsiano wierzbą kaspijską oraz sosną. W połączeniu z pyłami przemysłowymi GOP-u i obserwowanym obecnie podnoszeniem się poziomu wód, spowodowało to znaczne zmniejszenie powierzchni odkrytych piasków. Część południowa pustyni jest już niemal całkowicie zarośnięta (wyjątkiem są krawędzie wschodnie), a część północna, w okolicach Chechła, jest wciąż terenem w dużej mierze odsłoniętym. Obecnie podejmuje się działanie mające na celu uchronienie tego unikalnego obszaru poprzez karczowanie sukcesywnie zarastających drzew[1].
[edytuj] Czasy współczesne
W czasie II wojny światowej pustynia służyła jako poligon niemieckiej Afrika Korps. Obecnie część północna pustyni wykorzystywana jest jako poligon wojskowy.
Na Pustyni Błędowskiej została zrealizowana ekranizacja Faraona Bolesława Prusa.
Dawniej zdarzało się tu zjawisko fatamorgany, obecnie pustynia zanika, porastana coraz bardziej przez sucholubne zarośla i lasy iglaste.
Jest to atrakcyjny teren wędrówek pieszych oraz konnych: Błędów połączony jest z Kluczami żółtym 
"Szlakiem Pustynnym"; miejscowości te łączy także pomarańczowy szlak jeździecki – "Transjurajski Szlak Konny", z odnogą w stronę Chechła (przez bród na Białej Przemszy), obecnie zamkniętą na skutek interwencji MON[2].
[edytuj] Literatura
- Skała, Cyprian. 2005. Jura Krakowsko-Częstochowska. Bielsko-Biała: Wydawnictwo Pascal. ISBN 83-7304-398-5
- Szczypek, Tadeusz i Stanisław Wika, Andrzej Czylok, Ojmahmad Rahmonow, Jerzy Wach. 2001. Pustynia Błędowska – fenomen polskiego krajobrazu. Krzeszowice: Wydawnictwo Kubajak. ISBN 83-7323-005-X
[edytuj] Przypisy
- ↑ wp.pl "Polskiej Saharze" grozi zagłada
- ↑ Skała (2005), str. 185.
