Próchnica zębów

Z Wikipedii

	Próchnica zębów
(Caries dentium)
ICD-10:	K02
K02.0 Próchnica szkliwa
K02.1 Próchnica zębiny
K02.2 Próchnica korzenia
K02.3 Próchnica zatrzymana
K02.4 Odontoklazja
K02.5 {{{X.5}}}
K02.6 {{{X.6}}}
K02.7 {{{X.7}}}
K02.8 Inne postacie próchnicy zębów
K02.9 Próchnica zębów, nieokreślona

Ząb zaatakowany przez próchnicę

Próchnica zębów (łac. caries dentium) egzogenny proces polegający na demineralizacji i proteolitycznym rozkładzie twardych tkanek zęba.

[edytuj] Przyczyny

Aby doszło do rozwoju próchnicy muszą jednocześnie zaistnieć cztery czynniki:

bakterie
cukry
podatność zębów
czas

Każdy z nich jest czynnikiem koniecznym, lecz niewystarczającym, do powstania próchnicy.

[edytuj] Bakterie

Głównymi bakteriami odpowiedzialnymi za rozwój próchnicy są paciorkowce, a z nich najważniejsze to Streptococcus mutans. Inne próchnicotwórcze bakterie to: S. salivarius, S. mitior, S. sanguis, S. faecalis. Bakterie te są zdolne do zainicjowania procesu próchnicowego. Bakterie te są zdolne do wytwarzania kwasów w wyniku metabolizowania cukrów (gł. kwas mlekowy). Zakwaszone środowisko (pH poniżej 5,5) sprzyja demineralizacji szkliwa.

Ponadto bakterie te uczestniczą w powstawaniu płytki nazębnej. Stanowi ona doskonałe środowisko dla rozwoju bakterii pierwotnie tlenowych a z czasem względnie beztlenowych.

[edytuj] Cukry

Cukry są podstawą metabolizmu bakterii. Znajdują się w różnych pokarmach w różnych ilościach. Cukry występujące naturalnie w pokarmach mają niewielkie znaczenie dla rozwoju próchnicy. Większą rolę odgrywają rafinowane cukry sztucznie dodawane do pokarmów. Cukry różnią się swoim działaniem próchnicotwórczym. Najbardziej do jej rozwoju predysponują glukoza, sacharoza i fruktoza. Skrobia ma znikomy wpływ na rozwój próchnicy.

Substytuty cukru takie jak aspartam nie wywołują próchnicy.

Stężenie cukrów w ślinie jest bardzo zmienne i może się zmieniać w ciągu kilku minut nawet 100 000 razy. Bakterie bytujące w płytce nazębnej reagują na zwiększone stężenie cukrów na trzy sposoby:

przyspieszeniem metabolizmu,
skróceniem szlaków metabolicznych – metabolizm cukrów jest ograniczony tylko do glikolizy i wytworzenia kwasu mlekowego (co prowadzi do zakwaszenia płytki i demineralizacji twardych tkanek zęba),
polimeryzacją cukrów i ich zmagazynowaniem poza komórką (tak powstaje lepki, nierozpuszczalny polimer glukozy mutan, który stanowi główny element spajający płytkę nazębną).

[edytuj] Podatność zębów

Podatność na próchnicę jest cechą osobniczą. Zapadalność na próchnicę jest różna u różnych osób. Wynika to zarówno z predyspozycji genetycznych jak i z warunków socjalnych, w których rozwijał się i przebywa człowiek. Dostarczanie wapnia i fluoru w okresie płodowym jak i w okresie wzrostu ma bardzo duży wpływ na podatność zębów na próchnicę.

[edytuj] Czas

Aby doszło do powstania próchnicy trzy powyższe czynniki muszą zaistnieć jednocześnie odpowiednio długo w czasie. Nawet wysokie spożycie cukru przy podatnych na próchnicę zębach nie musi prowadzić do rozwoju tej choroby. Warunkiem jest jednak dokładne i częste oczyszczanie zębów z pozostałości pokarmowych.

[edytuj] Leczenie

Zniszczona struktura zęba nie regeneruje się, jednak leczenie może powstrzymać postępującą próchnicę. Celem leczenia jest zachowanie zęba i zapobieżenie powikłaniom.

Wypełnianie zębów polega na usunięciu uszkodzonych tkanek zęba i umieszczenie w ich miejsce materiału przeznaczonego do odbudowy zębów. Najczęściej stosowane materiały to amalgamat srebra, glass-ionomery i różne kompozyty.

W przypadkach bardzo zaawansowanego procesu próchnicowego dochodzi do zakażenia tkanek miękkich znajdujących się w zębie. Wówczas zachodzi konieczność leczenia kanałowego.

Dostępna jest już nowoczesna metoda leczenia próchnicy ozonem. Polegająca na bezpośrednim kontakcie zaatakowanego zęba z ozonem. Dzięki czemu tkanka zęba regeneruje się, niestety działa na niewielkie ubytki.