Okręt zaopatrzeniowy

Z Wikipedii

Okręt zaopatrzeniowy HMCS "Protecteur" - widoczne stanowiska przeładunkowe na śródokręciu, na masztach bramowych

Fregata USS "Duncan" (FFG-10) podchodząca do okrętu zaopatrzeniowego USS "Willamette"

Okręt zaopatrzeniowy (zaopatrzeniowiec) - okręt pomocniczy służący do zaopatrywania innych okrętów w paliwo, żywność i amunicję.

Potrzeba okrętów zaopatrzeniowych istnieje w marynarkach wojennych, które prowadzą szerzej zakrojone operacje w oddali od własnych portów lub wysuniętych baz. Początkowo, do II wojny światowej rolę tę pełniły na ogół zwykłe przystosowane statki do transportu ładunków masowych lub zbiornikowce. Budowano także specjalne węglowce, z własnymi urządzeniami przeładunkowymi, do zaopatrywania okrętów opalanym węglem. Pierwszymi wyspecjalizowanymi uniwersalnymi okrętami zaopatrzeniowymi było 5 jednostek niemieckiego typu Dithmarschen z 1939 roku, zbudowanych w celu zabezpieczania działań niemieckich rajderów, zabierających 7933 t paliwa, 972 t amunicji, 790 t zapasów i 100 t części zamiennych (najbardziej znanym z nich był "Altmark"). Po wojnie, budowano i rozwijano kolejne jednostki tego rodzaju, przede wszystkim dla potęg morskich. Jednym z pierwszych był amerykański typ Wichita z lat 60.

Okręty zaopatrzeniowe służą głównie do zaopatrywania okrętów w paliwo, w tym paliwo lotnicze, żywność, w tym wodę słodką, amunicję i części zamienne. Podstawową formą przeładunku jest przeładunek na morzu, zwłaszcza w ruchu okrętów (skrót UNREP w terminologii anglojęzycznej: underway replenishment). Paliwo i woda przekazywane są za pomocą węży podawanych na okręt. Stosowany jest także przeładunek bezkontaktowy, za pomocą śmigłowców (skrót VERTREP: vertical replenishment).

Współczesne uniwersalne okręty zaopatrzeniowe to zwykle duże jednostki, o wyporności pełnej rzędu 15 000 - 25 000 ton, długości na ogół 160-180 m.

Okręty zaopatrzeniowe zwykle posiadają słabe uzbrojenie, najczęściej jedynie małokalibrowe zestawy artyleryjskie obrony bezpośredniej.

Jedynym polskim okrętem odpowiadającym okrętom zaopatrzeniowym, aczkolwiek stosunkowo niewielkim, za to bardziej uniwersalnym, jest ORP Kontradmirał Xawery Czernicki, klasyfikowany oficjalnie jako okręt wsparcia logistycznego.