O kulcie jednostki i jego następstwach
Z Wikipedii
O kulcie jednostki i jego następstwach (ros. О культе личности и его последствиях) inaczej tajny referat Chruszczowa wygłoszony 24 i 25 lutego 1956 r. na zamkniętym posiedzeniu XX Zjazdu KPZR przez Nikitę Chruszczowa, sekretarza generalnego KPZR, przywódcę ZSRR i następcę Józefa Stalina.
Spis treści |
[edytuj] Znaczenie referatu
W referacie tym Stalin został ukazany jako zbrodniarz stojący na czele partii bolszewików, winny zbrodniom, które zostały popełnione, gdy sprawował władzę, i wprowadzeniu tzw. kultu jednostki. W ten sposób Chruszczow, członek ścisłego kierownictwa WKP(b) od początku wielkiej czystki, obarczył wyłączną odpowiedzialnością za terror zmarłego Stalina i rozstrzelanego później Berię.
Odpowiedzialność za krwawy terror została zatem ograniczona do kwestii personalnych, z pominięciem źródeł systemowych. System państwa totalitarnego miał bowiem pozostać nietknięty, przy ograniczeniu policyjnych represji, określanych jako błędy i wypaczenia słusznych założeń systemu dyktatury bolszewików nazywanej przez nich dyktaturą proletariatu. Oznaczało to gwarancję bezpieczeństwa osobistego dla partyjnej nomenklatury, współpracowników i wykonawców woli Stalina - ludzi których do władzy wyniósł terror lat trzydziestych XX wieku.
Jednocześnie oznaczał on też pozytywne zmiany dla milionów zwykłych ludzi w ZSRR i w podporządkowanych mu krajach satelickich. Chruszczow ogłosił amnestię dla milionów więźniów Gułagu i znacznie zmniejszył rozmiary systemu obozów koncentracyjnych, ograniczając jego stosowanie w praktyce do więźniów kryminalnych[1].
Rok wygłoszenia referatu stanowi też cezurę czasową początku tzw. odwilży w ZSRR, podczas której możliwe się stały publikacje utworów byłych więźniów obozów, jak np. Aleksandra Sołżenicyna.
[edytuj] Publikacja i rozpowszechnienie
Raport w ZSRR otwarcie aż do 1989 r. nie był publikowany, ale bezpośrednio po XX zjeździe był czytany i omawiany na tzw. dniach otwartych listów na dostępnych dla wszystkich zebraniach partyjnych i komsomolskich.
Tekst raportu został po XX Zjeździe KPZR opublikowany w Polsce jako druk ścisłego zarachowania KC PZPR. Kopia jednego z egzemplarzy została przekazana korespondentom zachodnim w Polsce przez Henryka Hollanda. Opublikowany na Zachodzie wywołał wstrząs przede wszystkim w środowiskach komunistycznych i komunizujących intelektualistów, traktujących dotychczasowe doniesienia o terrorze i zbrodniach w ZSRR jako antykomunistyczną propagandę.
W Polsce szerokie upowszechnienie referatu było pretekstem do antystalinowskich wystąpień w ramach PZPR (rewizjonizm), które w połączeniu z ruchem robotniczym po powstaniu poznańskim z czerwca 1956, doprowadziły w konsekwencji do wydarzeń Polskiego Października, dojścia do władzy Władysława Gomułki i znaczącego złagodzenia polityki partii komunistycznej w Polsce.
Przypisy
- ↑ Anne Applebaum Gułag, Warszawa 2005, ISBN 83-7391-304-1 s.467 i następne, Aleksander Sołżenicyn Archipelag Gułag, Warszawa 1990,ISBN 83-85135-00-6
