Muzyka współczesna

Z Wikipedii

Muzyka współczesna – to okres w muzyce, który rozpoczął się z końcem XIX wieku i trwa do naszych czasów. Muzyka współczesna, w odróżnieniu od poprzednich okresów, charakteryzuje się wielką różnorodnością kierunków, nurtów, stylów i postaw indywidualnych. Wiele z tych kierunków charakteryzuje się daleko posuniętym formalizmem oraz rewolucyjną estetyką. Obraz współczesnej muzyki dopełniają całkowicie nowe nurty wywodzące się z tradycji innych niż muzyka poważna takich jak jazz, rock, new age czy world music.

Muzyka współczesna mieszcząca się w nurcie wyrosłym z muzyki poważnej wykształciła następujące kierunki:

• muzyka narodowa
• impresjonizm
• ekspresjonizm
• surrealizm
• neoklasycyzm
• witalizm
• Bruityzm
• Futuryzm
• prymitywizm
• muzyka dodekafoniczna
  • Serializm
  • Totalny serializm
• punktualizm
• Aleatoryzm
  • Aleatoryzm kontrolowany
• minimalizm
• Muzyka mikrotonowa (ćwierćtonowa)
• Muzyka stochastyczna
• Sonoryzm
• Spektralizm
• Teatr instrumentalny
• Partytura graficzne
• Happening
• Muzyka elektroakustyczna
  • Muzyka konkretna
  • Muzyka elektroniczna
• Postmodernizm

Początki muzyki współczesnej sięgają późnego romantyzmu lub modernizmu, kiedy to powstały style muzyczne będące pomostem łączącym romantyzm z muzyką współczesną i w zależności od okoliczności mogą być zaliczane do jednej bądź do drugiej epoki. Style takie jak impresjonizm czy ekspresjonizm rozciągnęły formułę romantyczną do granic wytyczonych przez obowiązujące zasady teorii muzyki. Próba przekazania przez muzykę barw, wrażeń i nastrojów oraz konieczność ich zmian w obrębie dzieła, doprowadziły do skrajnej chromatyzacji materiału dźwiękowego, a w konsekwencji do rozpadu struktur tonalnych. Dla muzyków poszukujących nowych środków wyrazu ukształtowany ponad sto lat wcześniej system dur-moll był zasadniczym ograniczeniem. Pierwszym, który świadomie zburzył strukturę tonalną był Arnold Schönberg, dając początek muzyce dodekafonicznej. Uczniowie Schoenberga i jego następcy, przede wszystkim Alban Berg i Anton Webern rozwinęli jego koncepcję inicjując nurty serializmu i punktualizmu. Ich kontynuatorzy w drugiej połowie XX w. Bruno Maderna, Karlheinz Stockhausen, Witold Lutosławski, Henri Dutilleux, Milton Babbitt związani byli zarówno z serializmem, jak też z aleatoryzmem. Równolegle do Schoenberga powstały też inne koncepcje rezygnujące z tonalności, których autorami byli Charles Ives i Edgar Varese. Innym sposobem przezwyciężenia systemu tonalnego była mikrotonowość, reprezentowana przez Aloisa Háby i Harry'ego Partcha.

Rozwój technologii elektronicznej i nagraniowej spowodował rozwój muzyki konkretnej (1948 – Pierre Schaeffer) i elektronicznej (1953 – Herbert Eimert i Karlheinz Stockhausen). Kierunki te, oparte na technice elektronicznego przetwarzania i montażu dźwięków na taśmie magnetofonowej, w późniejszych latach określano wspólnie mianem muzyki eksperymentalnej. W latach 50. powstało kilka znaczących ośrodków – najczęściej przy rozgłośniach radiowych (Kolonia, Paryż, Mediolan) i uniwersytetach (Columbia-Princeton). W 1956 roku w Warszawie powstało Studio Eksperymentalne Polskiego Radia. Najwybitniejszym przedstawicielem tego kierunku w muzyce polskiej jest Bogusław Schaeffer.

Niejako na przekór tym eksperymentom tworzył się nurt neoklasyczny, który początkowo był powrotem do klasycznej równowagi środków kompozytorskich i wyrazu dzieła, a z czasem wszedł do arsenału środków stylistycznych jako jedna z technik stylizacji.

Ważnym kierunkiem w muzyce współczesnej lat 60. i 70. był minimalizm zainicjowany przez Terry'ego Rilleya, Steve'a Reicha i Philipa Glassa. Kierunek ten popularność zyskał dopiero w latach osiemdziesiątych, kiedy ustępował tworzącym się nie tylko na gruncie muzyki kierunkom postmodernistycznym, których istotną cechą jest wzajemne oddziaływanie pomiędzy współczesną muzyką poważną a muzyką jazzową i rockową oraz odkrywanie dorobku nieeuropejskich kultur muzycznych (muzyka świata).