Ludovico Ariosto

Z Wikipedii

Tycjan - portet Ariosta

Ludovico Giovanni Ariosto (ur. 8 września 1474 - zm. 6 lipca 1533) - poeta włoski, autor poematu Orland Szalony.

Pochodził z Ferrary, lecz urodził się w cytadeli Reggio. Jego ojciec, Niccolo Ariosto, był ochmistrzem na dworze Ercole d'Este. Od cesarza Fryderyka III w 1460 otrzymał tytuł hrabiowski i możliwość dodania do herbu wizerunku cesarskiego czarnego orła. Po 1471 został mianowany kapitanem cytadeli i dyrektorem skarbu w Reggio w Lombardii. Matką Lodovica była Daria Malaguzzi. Lodovico był najstarszym z dziesięciorga jej dzieci. W roku 1486 rodzina Ariostów wróciła do Ferrary, bowiem Niccolo został mianowany giudice dei savi, na najwyższe stanowisko miejskie. Po krótkim czasie z powodu nadużyć został z niego usunięty. W Ferrarze Lodovico uczęszczał do łacińskiej szkoły Lukki Ripa, a później studiował prawo na uniwersytecie. Ariosto, już jako doktor praw, brał udział w lekcjach nadwornego nauczyciela, humanisty, Georgio da Spoleto, który zapoznał go z dziełami Owidiusza, Wergiliusza, Horacego, Plauta i Terencjusza. Pod wpływem tych lektur Lodovico zaczął pisać wiersze po łacinie. Po śmierci ojca w 1500 Ludovico musiał zająć się gospodarowaniem w majątku w Reggio, by utrzymać matkę i dziewięciorgo rodzeństwa. W 1502 został kasztelanem zameczku w Canossa. W tych latach Lodovico został ojcem dwóch nieślubnych synów, z dwóch różnych matek, Giovanniego i Virginio. Od 1503 Ariosto służy na dworze kardynała Hipolito d'Este. W czasie jednej z misji we Florencji Ariosto poznał Aleksandrę Bennucci, wdowę po Strozzim, która pojechała za nim do Ferrary i, którą kilka lat później potajemnie poślubił, ponieważ miał kilka prebend kościelnych, które mógł stracić gdyby kardynał dowiedział się o ślubie. Z powodu Aleksandry odmówił wyjazdu z kardynałem na Węgry w 1517, tracąc dochody z dworskiej służby. Dzięki księżnej Ferrary, Lukrecji Borgi, został gubernatorem ziem Garfagnany w Apeninach. Z tego odludzia wyzwolił się Ludovico w 1525, kiedy został wezwany do Ferrary.

Pomnik Ariosta w Reggio Emilia - Bydgoszcz jest miastem partnerskim tej miejscowości.

Z myślą o napisaniu epickiego poematu sławiącego rycerstwo Ariosto nosił się od 1503. W 1506 ukończył pierwszą, napisaną po włosku, księgę Orlando Szalonego (Orlando Furioso), którą przedstawił kardynałowi d'Este. W pieśniach chciał dać wierny obraz rycerstwa "śpiewać o kobietach, rycerzach, o zbrojnych czynach, o miłości i odważnych wyprawach". Poemat zostaje ukończony w 1515, ale Ludovico pracował nad nim do końca swojego życia. Pierwsze wydanie Orlando Furioso ukazało się w 1516, kolejne w 1521, a wydanie pełne w 1532. Prace nad dalszym doskonaleniem dzieła przerwała śmierć autora.