Konstytucja francuska (1799)

Z Wikipedii

Konstytucja roku VIII – konstytucja francuska, przyjęta 24 grudnia 1799 (22 frimaire'a VIII roku rewolucji według francuskiego kalendarza rewolucyjnego), ustanawiająca ustrój konsulatu.

Sankcjonowała zamach stanu 18 Brumaire`a 1799, dokonany przez Napoleona Bonaparte. Powoływała urząd pierwszego konsula, któremu powierzała pełnię władzy wykonawczej na przeciąg 10 lat.

Ustawa zasadnicza z 13 grudnia 1799 r. wprowadzała novum ustrojowe w postaci konsulatu: formy rządu, która oddawała pełnię władzy wykonawczej Napoleonowi Bonaparte jako pierwszemu konsulowi. Szerokie prerogatywy głowy państwa (w tym kluczowa inicjatywa ustawodawcza, która oznaczała de facto przewagę egzekutywy nad legislaturą) torowały jej drogę do władzy autorytarnej, przy jednoczesnym zachowaniu pozorów demokracji.

Konstytucja z 1799 r. zwana konsularną, tylko pozornie zachowywała republikańską formę rządów. Zawarte w niej rozwiązania instytucjonalne umożliwiały łagodne przekształcenie republiki konsularnej w dziedziczne cesarstwo. Tworzyły one fasadę demokracji, pokrywającą dyktatorskie rządy jednostki. Udział obywateli w rządzeniu państwem sprowadzał się do ustalania tzw. "list zaufania" (okręgowe departamentalne i narodowe). Trybunat (100 członków), w którym dyskutowano nad projektami ustaw oraz Ciało Ustawodawcze, gdzie bez dyskusji przyjmowano w całości lub odrzucano projekty. Inicjatywa ustawodawcza należała do pierwszego konsula, a opracowanie projektów do Rady Stanu, której członkowie powoływani byli przez konsula. Senat był stróżem konstytucji - posiadał prawa badania zgodności ustaw z nią, oraz rewidowania jej w formie uchwał. Władza wykonawcza należała do 3 konsulów, wybieranych na 10 lat przez Senat, z których dwaj byli doradcami pierwszego konsula. Decyzje pierwszego konsula nie wymagały zgody dwóch pozostałych. Ministrowie ponosili odpowiedzialność polityczną przed pierwszy konsulem i mogli być pociągnięci do odpowiedzialności konstytucyjnej przez Ciało Ustawodawcze, nie tworzyli Rady Ministrów.

Pierwszy konsul skupiał całą władzę wykonawczą, tylko jemu przysługiwała inicjatywa ustawodawcza i on mianował senatorów. Senatus consultum z 4.8.1802 ustanowiono dożywotni konsulat i przyznano pierwszemu konsulowi prawo wyznaczania swego następcy, zaś Senatus consultum z 18.5.1804 nadano pierwszemu konsulowi godność "Cesarza Francuzów". Francja wkraczała w okres I Cesarstwa.