Kolejka (zbiorowość)
Z Wikipedii
Kolejka – zwana też ogonem lub ogonkiem. Forma nietrwałej zbiorowości powstająca przy transakcji. Wiąże się ona ze zbyt małą ilością osób oferujących dany towar/usługę w stosunku do zapotrzebowania i czasu obsługi. W wyniku tej sytuacji powstaje zgromadzenie ludzi, którzy organizują kolejność obsługi.
Prawidłowy przebieg transakcji: klienci są obsługiwani według kolejności ich przybycia do kas (np. w sklepie) lub rejestracji (u lekarza). W niektórych przypadkach jest to zbiorowość rozproszona, np. wówczas, gdy osoby zamawiają kolejkę czyli ustalają kolejność transakcji, jednak nie przebywają w tej samej przestrzeni, w pobliżu dokonywania transakcji pozostają tylko osoby, które zostaną obsłużone w najbliższym czasie.
Niektóre instytucje publiczne prowadzą w sposób sformalizowany oficjalne kolejki oczekujących na dane limitowane świadczenie - np. kolejki mieszkaniowe w urzędach gminy, kolejki oczekujących na świadczenia zdrowotne finansowane przez NFZ.
W Wielkiej Brytanii kolejki tworzą się na przystankach autobusowych podczas oczekiwania na autobus. Wiąże się to z faktem, że pasażerowie wpuszczani są tylko przednimi drzwiami, a kolejność w kolejce może mieć wpływ na wpuszczenie do autobusu (zdarza się, że kierowca nie wpuszcza całej kolejki do autobusu, gdy uzna, że w środku jest już za dużo osób).
Spis treści |
[edytuj] Zachowanie w kolejce
W czasach komunistycznych ustawienie się w kolejce nie gwarantowało zakupienia pożądanego towaru. W wyniku tej sytuacji doszło do zaniku kultury osobistej, a efekty tego zjawiska można obserwować do dziś. Przykładem złego zachowania w polskich kolejkach może być wepchnięcie się do niej. Istnieje kilka metod:
- oczekiwanie na zakup biletu przy autobusie – obok kolejki głównej ludzi stających gęsiego, z dwóch stron tworzą się kolejki poboczne, mające na celu tzw. wepchnięcie się, czyli zajęcie miejsca przed osobami, które stanęły w prawidłowej kolejce;
- kolejki do lekarza – przed osobami, które zarejestrowały się wcześniej wchodzi, często niesłusznie, grupa osób wymawiających się ważną sprawą, wcześniejszymi ustaleniami itp.;
- w każdym typie kolejki można odnaleźć znajomą osobę, podejść do niej, przywitać się i rozpocząć rozmowę a następnie razem z tą osobą podejść i zakupić pożądany towar/usługę. Jest to wepchnięcie zamaskowane.
Prawie zawsze można oczekiwać negatywnej reakcji na wpychanie się. Istnieją jednak pewne wyjątki, np. w przypadku osób niepełnosprawnych, kobiet w ciąży lub matek z dziećmi na ręku. Jeżeli kolejka posuwa się powoli, oczekujący w kolejce będą postrzegać wepchnięcie się jako brak kultury czy chamstwo. Czym kolejka jest dłuższa tym postrzeganie takie jest mocniejsze. Reakcje mogą być różne, od "pan tu nie stał", "gdzie się pani wpycha", aż do pobicia. Reakcje te zależą od:
- długości kolejki,
- w jakiej odległości od początku kolejki nastąpiło wepchnięcie,
- popularności wpychającego się (piękna kobieta może próbować wepchać się do kolejki męskiej).
[edytuj] Ciekawostki – kolejki sklepowe
- Średnio Europejczycy tracą na stanie w kolejce 5 minut i 25 sekund, a razem z nimi czekają jeszcze ponad dwie osoby (dokładnie 3,52) – badania przeprowadzonego w 14 krajach Europy przez członków MSPA Europe.
- W Polsce średni czas oczekiwania w kolejce wynosi 5 minut 43 sekundy.
- Na najdłuższy czas oczekiwania w kolejce skazani są Francuzi, Węgrzy i Szwedzi (ok. 7 min). Najmniej problemów z kolejkami mają Finowie, Duńczycy i Anglicy.
- Do najbardziej okazujących niezadowolenie ze stania w kolejkach należą mieszkańcy Irlandii, Niemiec i Szwecji. Najmniej okazują niezadowolenie Duńczycy, Francuzi, Belgowie i Węgrzy.
- W Polsce, personel przeważnie miło wita klientów i jest pomocny, jednak nie postrzega kolejki jako swojego problemu i nie czuje się w obowiązku przeprosić za oczekiwanie.
- Dane z ARC Rynek i Opinia
- „Kolejka jak po mięso” - popularna w Polsce metafora określająca długą kolejkę. Ukuła się w czasach PRL, kiedy mięso było towarem deficytowym, bardzo pożądanym przez ludzi, po który wyczekiwano w bardzo długich kolejkach.
[edytuj] Kolejka w kulturze
Różnego typu formy kolejek prezentowane były w wielu filmach Stanisława Barei, m.in. w Co mi zrobisz, jak mnie złapiesz? czy w serialu Alternatywy 4. Motyw kolejki wykorzystany został także w kilku surrealistycznych skeczach Latającego cyrku Monty Pythona. Motyw kolejki stał się inspiracją do utworu: Psalm stojących w kolejce Krystyny Prońko.
[edytuj] Kolejki w czasach PRL
Kolejka w znaczeniu opisywanym powyżej była nieodłącznym atrybutem codzienności w czasach PRL. Kryzys gospodarczy i braki w zaopatrzeniu sprawiały, że tam gdzie pojawiał się potrzebny towar ustawiała się kolejka ludzi chętnych do zakupu. Kolejki te przyjmowały rozmiary nie spotykane po tym okresie. W szczególności do historii przeszły największe pod względem liczności osób, kolejki do zakupu mięsa lub / i wędliny. Tego typu kolejki formowały się często nawet przed dostawą pożądanego towaru.
W wyniku powszechności zjawiska wykształciły się formy pomagające w organizacji:
- listy kolejkowe
- komitety kolejkowe
- rezerwacja miejsca
[edytuj] Automaty kolejkowe
Ze względu na częste spory i nieścisłości co do kolejności obsługi petenta / klienta, coraz powszechniej stosowane są automaty kolejkowe, gdzie o kolejności obsługi decyduje nadany przez automat przy wejściu numer. W przypadku obsługi wielostanowiskowej, przy kolejnych stanowiskach podawany jest kolejny numer kilenta / petenta, który może być teraz obsłużony. Urządzenia te znane często stosowane w przychodniach lekarskich, poradniach medycznych, bankach.
