Gelliusz

Z Wikipedii

Aulus Gellius (druga połowa II wieku n.e.) - uczony i pisarz rzymski, miłośnik starożytności i kolekcjoner ciekawostek. Ze zbieranych przez wiele lat notatek sporządził pod koniec życia dzieło w dwudziestu księgach zatytułowane Noce Attyckie (łac. Noctes Atticae). Do naszych czasów zachowało się 19 ksiąg (zaginęła ósma).

Każdy rozdział Nocy Attyckich (a jest ich 400) poświęcony jest innemu zagadnieniu z zakresu literatury, języka, kultury, prawa i wielu aspektów życia codziennego starożytnej Grecji i Rzymu. Z tego powodu, a także dlatego, że autor obficie cytuje dzieła sobie znane, lecz dziś już zaginione, Noce Attyckie są bezcenną kopalnią wiedzy na temat Rzymu II w. n.e. oraz starożytności grecko-rzymskiej w ogóle.

Gelliusz znał osobiście kilku ówczesnych uczonych takich jak np. retor Korneliusz Fronto, filozof Faworinus z Arelate, Herodes Atticus i in., których poglądy na różne tematy, jako zasłyszane bezpośrednio od nich, dość często przytacza.

Poza tym o życiu prywatnym autora wiemy niewiele. Skąpe wiadomości na ten temat pochodzą z samych Nocy Attyckich, skąd jednak zostały bardziej wydedukowane niż zaczerpnięte, jako że autor nie poświęcił ani jednego rozdziału pracy samemu sobie.

Gelliusz urodził się i wychował przypuszczalnie w samym Rzymie, w Rzymie też z całą pewnością chodził do szkoły (wspomina o tym mimochodem w ks. VII, rozdz. 6). Miał typowe w owym czasie wykształcenie prawnicze, retoryczne i literackie. Należał do stanu ekwitów. Ożenił się i miał dzieci. Był przez pewien czas sędzią i urzędnikiem państwowym. Przez jakiś czas przebywał w Atenach, gdzie wieczorami czytał książki i czynił notatki do swego dzieła (stąd też tytuł). Po ukończeniu dwudziestu tomów, napisaniu posłowia i spisu treści zamierzał kontynuować pracę wydając następną książkę o podobnym charakterze, jednak czy kiedykolwiek udało mu sie ten zamiar zrealizować, nie wiemy.

Noce Attyckie stały się inspiracją dla innych zbiorów artykułów tego typu znanych z literatury współczesnej. W literaturze polskiej wpływ stylu Gelliusza - zwłaszcza w zakresie krytyki literackiej - oraz kompozycji jego dzieła widać na przykład w książeczce Cicer cum caule Tuwima.