Axel von Fersen

Z Wikipedii

Hrabia Fredrik Axel Fersen "Starszy" (1719-1794) był szwedzkim politykiem. Stronnictwem z jakim był powiązany był tzw. partia kapeluszy. Pełnił funkcje landmarszałka (Lantmarskalk) trzykrotnie: (w latach 1755-1756, a następnie w latach: 1760-1762 i od 1769 do 1770). Jego synem był Hans Axel Fersen (1755-1810).

Spis treści 1 1756-1771 2 1771-1789 3 1789-1794 4 Źródła

[edytuj] 1756-1771

Avel von Fersen wyróżnił sie w czasie wojny siedmioletniej (1756-1763). W walkach o Uznam i Wolin zadał znaczne straty wojskom pruskim. W nagrodę na obradach parlamentu z 1755/1756 roku uczyniono go landmarszałkiem. Od 1756 cała partia kapeluszy znajdowała się pod jego przywództwem. W latach sześćdziesiątych zdecydował się wesprzeć dwór przeciwko próbom dalszego ograniczania władzy królewskiej jakie podejmowała prorosyjska partia czapek, które doprowadzały do rozpaczy króla Adolfa Fryderyka. W 1766 roku partia czapek przejęła władzę, a Fersen znalazł sie w opozycji. Gdy król abdykował na siedem dni, Fersen przywrócił spokój w stolicy wysyłając gwardię w miasto. "Kapelusze" odzyskały władzę w 1769 roku. Fersen znów został landmarszałkiem, lecz nie uczynił niczego by ustabilizować sytuacje w Szwecji. Nie wyszedł naprzeciw tym którzy domagali się reformy konstytucji z 1719 roku, czym niechcący wzmocnił absolutystów z popierającej księcia Gustawa (potem Gustaw III) "partii" Gustavianerna. Wieczorem 12 lutego 1771 Fersen jadł kolację w pałacu królewskim, gdy król doznał ataku serca, po czym zmarł w jego ramionach.

[edytuj] 1771-1789

Po przejęciu władzy, Gustaw III usiłował pogodzić zwaśnione partie dzieląc najważniejsze stanowiska miedzy ich przedstawicieli. Von Fersen zasiadał w komitecie mającym wypracować wspólną bazę polityczną. Komitet okazał sie pomysłem nieudanym. Po ponownym przywróceniu monarchii absolutnej drogą zamachu stanu przez króla (sierpień 1772) Gustaw przywołał Fersena do siebie. Jednak ich relacje nigdy nie były zbyt serdeczne. Pisma Fersena Historiska Skrifter pokazują, ze był on bardzo zazdrosny o pozycje króla i jego zalety charakteru i nie mógł przy tym zapomnieć czasów gdy jako szef zwycięskiej partii sam decydował o wszystkim co dzieje sie w państwie. Na riksdagu roku 1778 pojawiły się już pewne rozbieżności między nimi. W roku 1786 Fersen przeszedł do opozycji antykrólewskiej występując przeciwko królewskim roszczeniom finansowym.

[edytuj] 1789-1794

Na zebraniu parlamentu roku 1789 Fersen agitował wśród arystokratów przeciw tronowi, nie zważając na trudna sytuację międzynarodową Szwecji (dwie wojny). Opóźniał subsydia dla armii przez co stracił swą renomę. 17 lutego 1789 został w końcu aresztowany i opozycja załamała się.

W sierpniu 1791 był specjalnym wysłannikiem szwedzkim w Wiedniu, próbującym wybadać czy Austria nie pomogłaby walczyć z Rewolucją Francuską. Wicekanclerz austriacki Philipp Coblenzl sceptycznie sie jednak wyraził o możliwościach powodzenia takiej operacji.

Fersen przez 17 lat rządził faktycznie Szwecją. Był człowiekiem o dużym talencie organizacyjnym, a także literackim. Jednak był nieco zbyt dumny i żądny władzy jak na wielkiego męża stanu.

[edytuj] Źródła

• Herman Lindqvist, Axel von Fersen - kvinnotjusare och herreman, Stockholm 1991.
• Zbigniew Anusik, Dyplomacja szwedzka wobec kryzysu monarchii we Francji w latach 1787-1792, Wydawnictwo Uniwersytetu Łódzkiego Łódź 2000, s. 379-386.