Adoptio
Z Wikipedii
Adoptio, adopcja sensu stricto – (łac.: przysposobienie) – w prawie rzymskim, jeden ze sposobów (obok arrogacji) przyjęcia osoby obcej do rodziny i pod władzę ojcowską (patria potestas).
Adopcja następowała w drodze czynności prawnej między dotychczasowym pater familias a adoptującym, powodującej zerwanie więzi rodzinnych przysposabianego z dotychczasową rodziną (agnacyjną) oraz wyjście spod władzy dotychczasowego ojca. Władzę ojcowską uzyskiwał wówczas przysposabiający. Stosunki między przysposabiającym a przysposabianym ukształtowane były na podobieństwo relacji między naturalnym ojcem a dzieckiem, w myśl zasady "adoptio naturam imitatur".
W ten sposób – poprzez adopcję - można było przysposabiać osoby alieni iuris, bez względu na płeć i wiek. Adopcja powodowała względem tych osób capitis deminutio minima.
[edytuj] Przebieg adopcji w prawie przedjustyniańskim
W celu dokonania przysposobienia, wykorzystywano instytucje przewidziane w ustawie XII tablic. Wpierw znoszono władzę dotychczasowego ojca w drodze trzykrotnej mancypacji (patrz: emancypacja). Następnie przysposabiany oddawany był pod władzę (patria potestas) adoptującego, w drodze pozornego procesu windykacyjnego (in iure cessio).
Adoptowany tracił prawo do spadku po dotychczasowym ojcu.
[edytuj] Adopcja w prawie justyniańskim
W Kodeksie Justyniana, wobec ostatecznego zniesienia mancypacji i in iure cessio, przebieg adopcji uległ radykalnemu uproszczeniu. Odbywała się ona przed sądem w obecności obydwu ojców oraz adoptowanego. Ojcowie składali oświadczenia w sprawie adopcji, zaś samo dziecko mogło się jej sprzeciwić.
Ponadto wprowadzono podział adopcji na pełną (adoptio plena) i niepełną (adpoptio minus plena).
- Adoptio plena – adopcja pełna zachodziła, gdy adoptującym był krewny wstępny dziecka (np. dziadek, pradziadek ze strony matki). Skutkowała ona przejściem pod pełnię władzy adoptującego i do jego rodziny.
- Adoptio minus plena – adopcja niepełna zachodziła, gdy adoptującym była osoba obca (pater adoptivus extraneus). Nie powodowała ona przejścia pod władzę adoptującego a jedynie możliwość dziedziczenia beztestamentowego po nim.
[edytuj] Bibliografia
- Marek Kuryłowicz, Adam Wiliński "Rzymskie prawo prywatne" Kraków 1999 ISBN 83-7211-089-1
- Władysław Rozwadowski "Prawo rzymskie" Wydanie II. Poznań 1992 ISBN 83-01-10031-1
