Monarquia unida (Israèl e Juda)
Un article de Wikipèdia, l'enciclopèdia liura.
- Pels articles omonims, vejatz Israèl (omonimia) e Juda (omonimia).
Lo nom de monarquia unida d'Israèl e Juda fa referéncia a un periòde cronologic tradicional de l'istòria d'Israèl e Juda, aproximativament tre 1050 aC fins a 930 aC. Segon la Bíblia, los filhs del patriarca Jacòb s'uniron per tal de formar lo reialme d'Israèl; se cre qu'aquò succedit passat al torn de 1025 aC. Samuel ungiguèt Saul ben Kish de la tribu de Benjamin coma lo primièr rei dels israelians, presomptament en 1020 aC. Èra son successor David (c. 1006 aC), qu'èra lo responsable d'assolidar la monarquia e de crear lo primièr estat josieu. David, lo segond rei d'Israèl, establit Jerusalèm coma la capitala nacionala d'Israèl fa 3000 ans. Abans qu'alavetz, Ebron èra estat la capitala de la Juda de David e Mahanaim la de l'Israèl de Ishbaal, e abans que Gibeah fòsse estat la capitala de la monarqi unida jos Saul. Anteriorament, Shilo èra estat la capitala de la monarquia unida. David trionfèc vertadièrament en unificant las tribus josievas, e en installant un govèrn monarquic. S'embarquèt en campanhas militaras reüsidas contra los enemics d'Israèl, e derrotèt los filisteus, en creant de termièras seguras per Israèl. Jos lo rei David, Israèl creissèt de reialme a empèri. Jos lo linatge de David, lo reialme unit d'Israèl e Juda conseguiguèt de superioritat e prosperitat al Prochan Orient. En 920 aC la monarquia unida se dividit en dos reialmes: Israèl (inclus las ciutats de Siquem e Samaria) al nòrd e Juda (inclus Jerusalèm) al sud. La majoritat de las províncias non josievas demorèron defòra. Segon Israel Finkelstein e Neil Silberman, a l'epòca de los reialmes davidian e salamonian, Jerusalèm benlèu èra despoblada, o coma maxime amb una populacion de la centena, e considèron insufisent d'aver governat un empèri qu'estire de l'Eufrates a Eilat. Citan que la primièra referéncia independenta sus lo reialme d'Israèl es de 890 aC aproximativament, e del de Judea es de 750 aC. Amassa amb d'autres minimalistas biblics, pretenon que lo reialme de Juda inventèt la monarquia unida per tal de reclamar de territoris al reialme d'Israèl, pendent los reinatges de Ezequias e Josias.
