Thamshavnbanen

Frå Wikipedia – det frie oppslagsverket

Elektrisk lokomotiv nr. 3 frå Thamshavnsbanen. Lokomotivet står no på Gløshaugen i Trondheim, med namnet Ohma Electra. Lokomotivet vart levert av British Westinghouse i 1908

Thamshavnbanen er ein jarnbane som går frå Løkken Verk til Thamshavn i Sør-Trøndelag fylke. Jarnvegen var i drift frå 1908 til 1974. Strekninga Løkken Verk–Svorkmo vart i 1983 gjenopna som museumsjarnbane og er i dag den eldste jarnbana som går på vekselstraum. I dag går det museumstog til Bårdshaug. Slik er 23 av banen sine opphavlege 25 kilometer teke vare på. Museumsbanen vert driven av Orkla Industrimuseum på Løkken Verk. I museet sitt informasjonssenter er det utstillingar om jarnbaneverksemda, og toga kan køyra direkte til og frå utstillingane.

[endre] Historikk

Banen vart bygd for å frakta malm frå gruvene på Løkken Verk, der ein vann ut koparhaldig svovelkis, og nordover ned Orkladalføret til Orkdalsfjorden. Då banen vart opna i 1908, var det den første elektrisk drivne jarnvegen i Noreg. Chr. Salvesen & Chr. Thams's Communications Aktieselskab sto då for drifta. Endestasjonen Thamshavn er no del av Orkanger. Linja ligg i Meldal og Orkdal kommunar. Person- og godstrafikken vart nedlagd i 1963, medan kistoga rulla fram til 1974 Thamshavnbanen er den einaste jarnbana i Noreg som er bygd med 1 000 mm sporvidde, «Meterspor». Dei tre første lokomotiva var mellom dei aller første brukbare lokomotiva i verda for bruk med einfasa vekselstraum. Seinare har einfasa vekselstraum nesten vorte einerådande på elektriske jarbanar. Kjørestraumen med ein frekvens på 25Hz og ei spenning på 6600 V vart transformert ned til mellom 270 til 500 volt. I tillegg kom 110 volt til togvarme og luftkompressoren. Lokomotiva hadde trykkluftbrems frå Westinghouse, og kunne dra togsett på opp til 50 tonn.