Nicolaas van Cusa

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie

Nicolaus Cusanus of Nicolaas van Cusa (eigenlijk Nikolaus Krebs von Kues) (Kues, 1401 - Todi, 11 augustus 1464) was een Duits theoloog, filosoof, wiskundige, astronoom, humanist en jurist. Hij wordt wel de enige geniale denker van de 15e eeuw genoemd.^[1]

Inhoud 1 Leven 2 Intellectuele activiteiten 3 Literatuur 4 Bronnen, noten en/of referenties 5 Externe links

[bewerk] Leven

Cusanus werd geboren als zoon van een wijnhandelaar in het Moezelstadje Kues. Hij studeerde rechten in Heidelberg en Padua. In Padua behaalde hij in 1423 de doctorsgraad in het canoniek recht. Na enige tijd in Keulen trad hij in dienst van de bisschop van Trier. In 1430 werd hij tot priester gewijd. In diens naam nam hij deel aan het Concilie van Basel. Hij schreef voor dit concilie in 1433 zijn Concordantia catholica. In Keulen begon hij zich in allerlei wetenschapsgebieden te verdiepen. Cusanus maakte vanaf 1437 vooral naam als pauselijk legaat (gevolmachtigd gezant). Nicolaas V verhief hem in 1448 tot kardinaal. In 1451 bezocht Cusanus de Nederlanden om de toestand van de Kerk te onderzoeken. Hij werd in 1450 tot bisschop van Brixen benoemd, maar hertog Sigismund van Tirol verdreef hem in 1459 uit zijn bisdom. De paus excommuniceerde de hertog in 1460, maar Cusanus kon niet naar Brixen terugkeren. Hij stierf in ballingschap in de Umbrische stad Todi in 1464. Zijn lichaam werd begraven in de San Pietro in Vincoli te Rome, maar zijn hart werd later overgebracht naar het Cusanusstift te Kues. Dit hospitaal dat Cusanus heeft gesticht, bestaat nog steeds. Er worden vele handschriften niet alleen met zijn eigen werken, maar ook van talloze andere belangrijke middeleeuwse auteurs bewaard. Zo zijn Raimundus Lullus en Meister Eckhart de meest aanwezige denkers in deze bibliotheek, die tot de best bewaarde middeleeuwse bibliotheken behoort.

[bewerk] Intellectuele activiteiten

Cusanus bewoog zich op een groot aantal wetenschapsgebieden. Behalve theologie en filosofie zijn het met name de wiskunde, astronomie en taalwetenschap die hem interesseerden. Hij beschreef voor het eerst het gebruik van concave lenzen om bijziendheid te corrigeren. Op het gebied van de politiek ontwikkelde hij een eigen systeem van gewogen verkiezingen. Hij ontwikkelde begrippen als de coincidentia oppositorum, het overeenkomen van tegenstelde zaken in een oneindig ver punt, te weten God, en de docta ignorantia (1440), de "geleerde onwetendheid". Met dit laatste concept betoogde hij dat de menselijke kennis van God het slechts mogelijk maakt om van God te zeggen wat hij niet is. In zijn boek 'De pace fidei', tot stand gekomen in 1453 na berichten over de val van Constantinopel, beschrijft Cusanus een vredesdialoog tussen de verschillende religies en volkeren. Hij ontwikkelt er het begrip van de 'una religio in rituum varietate' (de ene religie in de verscheidenheid van gebruiken en riten). Cusanus toonde verder net als Lorenzo Valla aan dat de Donatio Constantini een vervalsing is.

Cusanus' visie op God bevatte mystieke trekken. Hem is pantheïsme verweten.

[bewerk] Literatuur

Bronnen, noten en/of referenties:

Noten ^ Jansen, p. 529 Literatuur Bellito, C.M., Izbicki, T.M., Christianson, G. (2004): Introducing Nicholas of Cusa: A Guide to a Renaissance Man, Leiden Bocken, I. (2004): De kunst van het verzamelen. Historisch-ethische inleiding in de conjecturele hermeneutiek van Nicolaus Cusanus, Budel Bocken, I., Schwaetzer, H. (red.) (2005): Spiegel und Porträt. Zur Bedeutung zweier zentraler Bilder im Denken des Nicolaus Cusanus, Maastricht/Aken Borsche, T. (1989): Was Etwas ist. Fragen zur Wahrheit der Bedeutung bei Platon, Augustin, Nikolaus von Kues und Nietzsche, München Flasch, K. (1998): Nikolaus von Kues. Geschichte einer Entwicklung, Frankfurt am Main Hoff, J. (2007): Kontingenz, Beruehrung, Ueberschreitung. Zur philosophischen Propaedeutik christlicher Mystik nach Nikolaus von Kues, Muenchen Jansen, H.P.H. (1981): Geschiedenis van de Middeleeuwen, derde druk, Uitgeverij Het Spectrum, Utrecht - Antwerpen, ISBN 9027453772 Maas, F. (1993): Vreemd en intiem. Nicolaas van Cusa op zoek naar de verborgen God, Zoetermeer

[bewerk] Externe links

• http://www.cla.umn.edu/sites/jhopkins/ (Engelse vertaling van alle wijsgerig-theologische werken)
• St. Nikolaus-Hospital/Cusanusstift te Bernkastel-Kues
• Deutsche Cusanus Gesellschaft
• Verschillende teksten van Cusanus zijn online te raadplegen in de Bibliotheca Augustana