Neokantianisme
Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Neokantianisme is een filosofische stroming over een langere periode die in de hoofdzaak teruggrijpt op het epistemologische werk van de Duitse filosoof Immanuel Kant, m.n. de Kritik der reinen Vernunft. Het is een reactie op filosofische stromingen en denkbeelden uit de 19e eeuw. De drie Duitse idealisten Fichte, Schelling en Hegel, Herbart, Fries, de positivisten en ten slotte Schopenhauer waren één voor één in zekere mate schatplichtig aan Kant, maar slechts voor een klein gedeelte. Dit zou schadelijk zijn geweest voor Kant's denkbeelden en teveel zijn afgezwaaid van haar kritische oorsprong. De idealisten kenden een vergevoerde subjectivering, dat alleen nog maar oog had voor het scheppende Ik en daarmee voorbijging aan wat gegeven is van buitenaf en niet geschapen door het Ik. Je had de materialisten en positivisten die aan de andere kant stonden, vanwege hun nadruk op het gegevene en het resultaat van Kants transcendentale onderzoek vergaten. Drie Duitse natuurwetenschappers hadden een belangrijk aandeel in de heropleving van de kritische filosofie van Kant: Hermann von Helmholtz, Friedrich Albert Lange en Otto Liebmann. De neokantiaanse school is in hoofdzaak te verdelen in twee hoofdstromingen: De Marburgse School en De Zuidwest-Duitse school
[bewerk] Belangrijkste kenmerken van de neokantianen
- 1. Kants denken werd niet als uitgangspunt beschouwd en werd zodoende op verschillende manieren in verschillende richtingen uitgebouwd.
- 2. Kritiek op Kant's filosofie, met name de notie van het Ding an sich.
- 3. Geen of nauwelijks belangstelling voor Kants ethiek en esthetica.
[bewerk] Franse naoorlogse neokantianen
Tussen ruwweg 1975 en 1990 was er in Frankrijk de nodige aandacht voor Kants ethiek en politieke filosofie. Een belangrijke reden hiervoor was de publicatie van Aleksandr Solzjenitsyn's De Goelag Archipel in 1973. Na de marxistische existentialisten en de neonietzscheanen die doorgaans positief stonden ten opzichte van het Russisch marxistisch experiment kwam er een behoefte aan politieke rechtvaardigheid, die men vond bij Kant. André Glucksmann, Claude Lefort, Bernard-Henri Lévy en Jean-François Lyotard kan men hieronder verstaan. Zij staan bekend als de nouveaux philosophes.
