Multivariate kalibratie

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie

Er wordt getwijfeld aan de feitelijke juistheid van een of meer onderdelen van dit artikel.

Raadpleeg de bijbehorende overlegpagina voor meer informatie, en pas na controle desgewenst het artikel aan.

Multivariate kalibratie is de algemene term voor de verzameling van een aantal technieken die tot doel hebben multivariate experimentele gegevens om te zetten in bruikbare informatie.

Multivariate kalibratie opent de mogelijkheid om indirecte informatie te bekomen: men meet de waarde van bepaalde grootheden die men nadien correleert (= kalibratie) aan de te bepalen eigenschap y. Dit is het geval wanneer men bijvoorbeeld het verband legt tussen een chromatogram (intensiteiten bij verschillende retentietijden) en de concentratie van een product. Voor de kalibratie meet men een aantal referentiestalen op, waarvan men de te bepalen eigenschap (in het voorbeeld de concentratie) kent. Nadien zoekt men een wiskundig verband dat de experimentele gegevens zo goed mogelijk beschrijft (kalibratie). Men stelt dan een wiskundige vergelijking op die de gemeten parameters correleert aan de te bepalen informatie y. Deze vergelijking is meestal van de vorm:

y =	∑	q_ix_i
	i

y: de te bepalen eigenschap: bijvoorbeeld concentratie

q_i: een geschatte parameter

x_i: een van de gemeten waarden

Met dit wiskundig model wil men dan y van de toekomstige onbekende monsters bepalen. Tijdens de validatie wordt het berekende model getest op onafhankelijke gegevens. Multivariate kalibratie maakt het bovendien mogelijk om uit eenzelfde experiment (vb. een opgemeten spectrum) verschillende eigenschappen y te bepalen.

Bij het plannen van een experiment wordt de monstervoorbereiding tot een minimum beperkt, indien de experimentele techniek het toelaat. Selectieve monstervoorbereiding is nu veel minder noodzakelijk dan vroeger. Dit komt omdat men te veel meetgegevens verzamelt en men pas achteraf een verband legt tussen de meetgegevens en wat men wil bepalen. Door gebruik te maken van een aantal geschikte chemometrische technieken te combineren. Met behulp van preprocessing is het zelfs mogelijk interferenties vast te stellen om eventueel de bron van interferentie op te sporen (in tegenstelling met "univariate" experimenten, waar je meestal zelfs geen besef hebt van interferentie). Met behulp van dezelfde chemometrische technieken kan men de interferentie vaak ook wiskundig elimineren. Vroeger moest men de graad van interferentie altijd van op voorhand kennen, indien men al op de hoogte van de interferentie was (vaak waren dan ook uitgebreide scheidingen nodig om deze interferentie te elimineren). Ruis en interferentie worden ingeschat door de combinatie van de verschillende gegevens uit eenzelfde experiment: de wiskundige verwerking van de gegevens kan de monstervoorbereiding vervangen.