Monogamie
Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Monogamie (Gr.: monos = enkel, gamos = huwelijk) heeft een aantal nauw verwante betekenissen, die afhankelijk van de context van toepassing kunnen zijn:
- De voorwaarde waarbij iemand slechts eenmaal in een leven trouwt.
- De voorwaarde waarbij iemand slechts met één persoon tegelijkertijd getrouwd is.
- De situatie waarin iemand één enkele seksuele partner tegelijkertijd heeft.
- In de zoölogie ook: de situatie waarbij een dier één partner tijdens het fokseizoen heeft.
De oorspronkelijke betekenis van monogamie is de situatie van een echtelijke verbintenis (huwelijk) met één persoon. Onder monogamie verstaat men tegenwoordig: de situatie van het aangaan van een verbinding uit liefde met één persoon. Wanneer iemand meerdere malen achtereenvolgens één (seksuele) partner tegelijkertijd heeft, dan wordt dit in de volksmond ook wel seriële monogamie genoemd.
De tegenhanger van monogamie is polygamie: de situatie van een echtelijke verbintenis met meerdere personen gelijktijdig. Poly staat in het Grieks voor veel. Een hedendaagse tegenhanger van monogamie is polyamorie: de situatie van het mogelijk aangaan van een verbinding uit liefde met meerdere personen gelijktijdig.
[bewerk] Veroorzaakt door één gen
De enige oorzaak van monogamie blijkt een verhoogde aanmaak van het hormoon ADH te zijn. De aanmaak van ADH is bij monogame diersoorten veel hoger dan bij soorten die polygaam of promiscue zijn. Dit mechanisme schijnt in de evolutie meerdere keren opnieuw te zijn uitgevonden want het is tussen niet-verwante soorten hetzelfde. De Klauwaapjes en de Californische Veldmuis bijvoorbeeld zijn allebei monogaam en bij beide soorten is een verhoogde aanmaak van ADH waargenomen, toch zijn deze soorten evolutionair niet verwant. Om te achterhalen of ADH de enige bepalende factor is verrichtte Larry Young een experiment waarbij, door genetische manipulatie, de aanmaak van ADH in de Graslandwoelmuis verhoogd werd. De Graswoelmuis is van nature promiscue, maar de gemanipuleerde muizen werden verliefd en bleven trouw aan hun partner. Monogamie wordt dus door slechts één gen veroorzaakt.[1]
[bewerk] Referenties
- ^ M. M. Lim et al., "Enhanced Partner Preference in a Promiscuous Species by Manipulating the Expression of a Single Gene," Nature 429 (2004), 754-757
| Relatievormen |
|---|
|
Vriendschap - Verliefdheid - Verkering - Concubinaat - Verloving - Huwelijk - Weduwe / Weduwnaar - Homohuwelijk - Samenlevingscontract - Geregistreerd partnerschap - Echtscheiding - Latrelatie - Vrijgezel - Monogamie - Bigamie - Polyamorie - Polyandrie - Polygamie - Seksuele relatie - Buitenechtelijke relatie - Promiscuïteit - Celibaat |
