Metaalhalidelamp

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie

Metaalhalidelamp

Metaalhalidelampen zijn hogedruk gasontladingslampen, gevuld met onder andere metaalhalides. Het zijn de opvolgers van hogedrukkwiklampen, die zonder toepassing van fluorescerende stoffen een blauwachtig licht uitstralen. Metaalhalidelampen zijn relatief compact, en bestaan uit een binnenballon van kwarts glas of keramiek, bijvoorbeeld aluminiumoxide, waarin de eigenlijke gasontlading plaatsvindt, en een buitenballon, van glas als bescherming en om de UV straling van de gasontlading, die door de binnenballon wordt doorgelaten te absorberen

[bewerk] Geschiedenis

Reeds begin 1900 werd geprobeerd gasontladingslampen, gevuld met kwik te verbeteren op het punt van lichtkleur. In de kwiklampen ontbrak het rood. Men slaagde er echter pas na 1960 in, lampen te construeren, gevuld met metaal halides, die een benadering van wit licht mogelijk maakten. In 1961 vraagt Gilbert Reiling van General Electric patent aan op een metaal halide lamp. [1]. In 1964 begon General Electric met de productie van dit type lampen, weldra gevolgd door andere fabrikanten. In 1981 introduceerde Thorn een MH lamp met keramische ontlaadruimte. Door technische problemen mislukte dit. Pas vanaf 1995 werden MH lampen met keramische ontladingsruimte met succes gefabriceerd. Begin negentiger jaren van de vorige eeuw werd begonnen met productie van Xenon Metaalhalideautolampen.

[bewerk] Werking

Metaalhalidelampen, worden, net als andere gasontladingslampen, gevoed door middel van een voorschakelapparaat. Door het voorschakelapparaat wordt de stroom door de lamp geregeld. Verder moet de gasontlading in de lamp gestart worden. Oudere lampen hadden daar een zogenaamde probestart voor, een soort hulpelektrode in de lamp. Modernere lampen hebben die vaak niet meer. Er is dan een zogenaamde pulsstarter nodig, die zolang de lamp niet ontsteekt korte spanningspieken met een duur van ongeveer een microseconde, en een hoogte van enkele kilovolts opwekt. Ook worden tegenwoordig wel elektronische voorschakelapparaten gebruikt.

Zoals bij elke gasontladingslamp, worden ook bij de metaal hal ide lamp licht opgewekt, doordat van in de lamp aanwezige gasmoleculen elektronen worden aangeslagen. Bij het terugvallen naar de oorspronkelijke baan, wordt er licht uitgestraald. In tegenstelling tot ontladingslampen met kwik, waar een groot deel van de straling [[[Ultraviolet|UV]] straling is, wordt bij Metaalhalidelampen een groot deel van de straling direct als zichtbaar licht uitgestraald.

Door een juiste keuze van de verschillende metaalhalidezouten in de lamp kan vrijwel wit licht verkregen worden. Het opwarmen van metaalhalidelampen duurt enkele minuten. In de opwarmfase gaan de metaalhalides in gasvorm over en stijgt de druk in de lamp zeer sterk, aan het begin geven de lampen nog weinig licht.

De meeste metaalhalidelampen kunnen in warme toestand niet worden herstart. Na een korte onderbreking van de netspanning dooft de lamp, pas na enkele minuten afkoelen kan deze weer gestart kan worden. Een uitzondering hierop vormen speciale “hot restrike” lampen. Deze hebben een speciale constructie, zodat ze de extreem hoge onsteekspanning van 30 kiloVolt kunnen verdragen, nodig voor warme start.

[bewerk] Levensduur en rendement

Metaalhalidelampen kunnen een levensduur van 20 000 branduren bereiken. Gedurende de levensduur neemt echter de lichtopbrengst sterk af. Deze kan met conventionele voorschakelapparaten dalen tot de helft van de oorspronkelijke waarde. Met elektronische voorschakelapparaten kan dit beperkt blijven tot 80%. Een typisch rendement van een nieuwe lamp is 100 lumen/Watt, vergelijkbaar met fluorescentielampen.

[bewerk] Metaalhalides

De Nederlandse naam voor het Engelse halide is halogenide. De gasontladingsruimte bevat naast gas (bijvoorbeeld Xenon of Argon) en kwik ook metaal halogeniden. Gebruikte materialen zijn: Natrium-Scandium halogenides, en Lithium, Thallium, Indium halogenides, en mengsels van Lanthanidehalogenides. In de boogontlading vallen deze zouten uiteen, zodat daar alleen de metaalcomponenten aangeslagen worden. Buiten de boog recombineren deze weer.

[bewerk] Toepassing

Reeds lang wordt de metaalhalide lamp toegepast voor verlichting van sportterreinen en stadions. De laatste jaren worden ze ook vaak gebruikt bij etalageverlichting, in hoge (fabrieks)hallen en bij tankstations. Karakteristiek is het fel witte licht. Vaak wordt in het armatuur een reflector toegepast, om het licht in de gewenste richting te bundelen. De Xenon Metaalhalide autokoplampen zijn herkenbaar aan het blauwachtige licht dat ze uitstralen.

[bewerk] Externe links

Lampen
Argandse lamp · Booglamp · CCFL · Davylamp · EEFL · Fluorescentielamp · Elektrodeloze lamp · Gaslicht · Gasontladingslamp · Gloeilamp · Halogeenlamp · Hogehelderheidsled · Jablochkoff-kaars · Knijpkat · Kwiklamp · Lamp · Lantaarn · Ledlamp · Kaars · Knijpkat · Metaalhalidelamp · Natriumlamp · Neonlamp · Nernstlamp · Olielamp · Petroleumlamp · Spaarlamp · TL-buis · Xenonlamp · Zaklantaarn

Lampen