Majak

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie

Locatie van Majak (Bron bellona.no)

Majak (Russisch: Маяк; officieel Majak Chemische Combinatie of MCC) is een chemisch complex op 10 kilometer van de gesloten stad Ozjorsk en ligt ongeveer 70 kilometer ten noorden van de Russische stad Tsjeljabinsk en 15 kilometer ten oosten van de stad Kysjtym. Het wordt beschouwd als het grootste nucleaire complex ter wereld en is het meest bekend vanwege de opwerkingsfabriek die onderdeel van uitmaakt. Voor 1990 was het bekend als Tsjeljabinsk-40 en van 1990 tot 1992 als Tsjeljabinsk-65.

Het totale terrein omvat 200 km² (ongeveer zo groot als de gemeente Amsterdam) rond het Kyzyltasjmeer in de bovenloop van de rivier de Tetsja. De bedrijfsoppervlakte bedraagt 90 km² en ligt ten zuidoosten van het meer. Er werken ongeveer 17.000 mensen, waarvan 12.000 uit Ozjorsk. Het complex staat onder supervisie van het Ministerie van Atoomenergie (Minatom) en bevat onder andere een nucleair testcentrum met zeven kernreactoren, waarvan er nog twee in bedrijf zijn. Ook staat er een opwerkingsfabriek voor nucleair afval en is er een opslagplaats voor dit afval. Het is een van de grootste en meest gevarieerde nucleaire complexen van Rusland.

Het complex zorgde door de geschiedenis voor een aantal ongelukken met enorme gevolgen. De bekendste is die van Kystym in 1957. Dit ongeluk wordt ook wel beschouwd als de ergste kernramp van de Sovjet-Unie na Tsjernobyl (6 op de schaal van INES). De impact van het ongeluk was in absolute termen kleiner, maar de afhandeling van het ongeluk zeer slecht en de Sovjets wisten het ongeluk zelf 4 jaar volledig te verzwijgen en de totale omvang van de ramp zelfs ruim 30 jaar. Inspecties konden pas plaatsvinden in de jaren '90 na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie. Hiernaast deed zich in 1967 nog een zwaar ongeluk voor naast talloze kleine en grotere ongevallen. Door al deze ongelukken, de slechte veiligheidsmaatregelen en de slechte afhandeling van ongelukken door de verantwoordelijke autoriteiten geraakte het gebied in de periode 1948 tot 1990 tot het zwaarst vervuilde gebied ter wereld. Meer dan 26.200 km² land werd vervuild met radioactieve straling (vergelijkbaar met ongeveer 60% van Nederland). De totale vervuiling bedroeg ongeveer 185 petabecquerel (PBq) waarbij ongeveer 55.000 PBq in het milieu terecht kwam.

Ook na het uiteenvallen van de Sovjet-Unie, toen uiteindelijk bekend werd wat voor rampen er hadden plaatsgevonden, bleven er problemen ontstaan. Tussen 2001 en 2004 kwamen opnieuw tientallen miljoenen kubieke meters radioactief afval in de Tetsja terecht onder het bestuur van directeur Vitali Sadovnikov. Ondanks het feit dat het bedrijf voldoende gelden had om schade aan de natuur te voorkomen, werd in plaats hiervan een kantoor gebouwd in Moskou en liet de directeur zichzelf hiermee grote sommen geld betalen. Hij werd hiervoor uiteindelijk veroordeeld en afgezet als directeur in maart 2006 door het gerechtshof van Jekaterinenburg, maar op 11 mei werd hij vrijgesteld van verdere vervolging door een amnestieregeling van de Staatsdoema vanwege haar 100-jarig bestaan en werd hij opnieuw aangesteld als directeur door Minatomminister Sergej Kiriejenko. ^[1]