Leptis Magna

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie

Markt

Leptis Magna, of, beter: Lepcis Magna,^[1] was een belangrijke stad van de republiek van Carthago en later van het Romeinse Rijk. De ruïnes bevinden zich in de buurt van Tripoli in Libië. Leptis Magma moet niet worden verward met Leptis Parva of Leptis Minor in hedendaags Tunesië.

[bewerk] Geschiedenis

De stad is in de Archaïsche tijd gesticht door Fenicische kolonisten. Pas toen Carthago een belangrijke macht in de Middellandse Zee werd, werd het een stad van belang. Tot het eind van de Derde Punische Oorlog in 146 v.Chr. viel Leptis Magna onder Carthago's bewind. Daarna was het tijdelijk deel van het koninkrijk van Massinissa. Na de oorlog tegen Jugurtha kwam de stad in handen van het Romeinse Rijk, dat Leptis de iure onafhankelijk liet maar de facto aan zich onderwierp door een jaarlijks tribuut van een miljoen liter olijfolie te eisen.

Al tijdens de regering van Augustus was de onafhankelijkheid voorbij en begon een snelle romanisering, die goed is gedocumenteerd in de vorm van enkele honderden inscripties. Leptis Magna ontwikkelde zich snel tot een van de belangrijkste steden in Romeins Africa.

Toen Septimius Severus in 193 keizer werd, bereikte Leptis haar grootste welvaart. Er woonden toen zo'n 100.000 mensen. Hij liet diverse monumentale gebouwen neerzetten zodat de stad zich kon meten met de twee belangrijkste steden in Africa: Alexandrië en Carthago. Toen hij de stad in 203 met zijn entourage bezocht werd hij met veel eerbetoon ontvangen.

Ook toen de interregionale handel instortte tijdens de crisis van de derde eeuw, bleef de stad relatief belangrijk. Weliswaar werden delen van de stad in de vierde eeuw verlaten, maar het bleef een van de grootste steden van Africa. Diocletianus maakte de stad tot hoofdstad van de nieuwe provincie Tripolitana. Onder keizer Theodosius I vond een verdere opleving plaats.

In 439 kwam Leptis Magna onder het bewind van de Vandalen, nadat hun koning Geiserik Carthago veroverde op de Romeinen. Om rebellie te voorkomen liet Geiserik de stadsmuren slopen. Dit gaf Berbers in 523 echter alle gelegenheid om Leptis te plunderen.

Belisarius heroverde Leptis Magna tien jaar later en in 534 maakte hij een eind aan het Vandaalse koninkrijk. Leptis werd een provinciehoofdstad van het Byzantijnse Rijk maar slaagde er niet meer in om de plundering van de Berbers te boven te komen. Toen de Arabieren de regio veroverden in 643 was de stad op een Byzantijns garnizoen na verlaten.

Hoewel de resten van de Limes Tripolitanus belangrijker zijn, is Leptis Magna een van de bekendste archeologische plaatsen uit Libië. De ruïnes zijn dan ook indrukwekkend.

De drie steden van de Tripolis
Sabratha	Oea	Leptis Magna

[bewerk] Monumenten in Leptis Magna

Basilica van Severus
Boog van Severus
Macellum
Theater van Leptis Magna

[bewerk] Noten

^ De Fenicische munten vermelden LPQY, een Libische naam; op de eigen inscripties noemen de bewoners zich Lepcitanii. De vorm Leptis is niet in de stad geattesteerd, maar wel in Latijnse teksten die in Italië zijn geschreven. De bijnaam "Magna" duikt voor het eerst op in de tweede eeuw n.Chr.

[bewerk] Literatuur

A.R. Birley, Septimius Severus. The African Emperor (1999³ Londen)
Oriana Dal Bosco & Maria Teresa Grassi, Libia mediterranea e romana (20054; Florence)
Antonino Di Vita e.a., La Libye antique. Cités perdues de l'empire romain (1998 Parijs)
K.D. Matthews, Cities in the Sand (1957 Philadelphia)
D.J. Mattingly, Tripolitania (1995)
Erwin Ruprechtsberger, Die römische Limeszone in Tripolitanien und der Kyrenaika, Tunesien - Libyen (1993 Aalen; Limes Museum)