Lazarus (persoon)
Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Lazarus is een mannennaam die in het Nieuwe Testament voorkomt. Daarin is sprake van twee mannen die Lazarus heten. De eerste is een fictieve persoon die in een gelijkenis van Jezus Christus voorkomt (weergegeven in het Lucasevangelie, zie Gelijkenis van de rijke man en Lazarus), bij de ander betreft het een volgens de Bijbel werkelijk bestaand persoon die door Jezus uit de dood zou zijn opgewekt (weergegeven in het Johannesevangelie).
De naam Lazarus is de Latijnse vorm van het Griekse Lazaros, kort voor Eleazaros of אֶלְעָזָר ("God heeft geholpen") of in het Hebreeuws Elʿazar wat 'Elohim (God) heeft geholpen' betekent.
Lazarus is de patroon van de lepralijders en gaf zijn naam aan leprozen, lazaret, de Orde van Sint-Lazarus en de Orde van Sint-Mauritius en Sint-Lazarus.
Inhoud |
[bewerk] Lazarus in het Johannesevangelie
De bekendste is de Lazarus die in het Johannesevangelie voorkomt. Lazarus was, zo kan men daar lezen, persoonlijk bevriend met Jezus en een broer van Martha en Maria van Bethanië. Er staat verhaald dat hij door Jezus uit de dood werd opgewekt nadat hij reeds enige dagen dood was.
Omdat Maria van Bethanië in bepaalde buiten-Bijbelse bronnen wordt vereenzelvigd met Maria Magdalena, wordt in het verlengde daarvan Lazarus ook wel als een broer van laatstgenoemde beschouwd maar dat is niet uit de Bijbel zelf op te maken.
Dat de opstanding van Lazarus, een toch zeer opvallende gebeurtenis, in slechts één van de aan de evangelisten toegeschreven teksten voorkomt en in het Romeinse Rijk niet is geregistreerd heeft bepaalde theologen doen vermoeden dat het verhaal onbetrouwbaar zou zijn. Andere wonderen die door Jezus zouden zijn verricht komen wèl bij verscheidene evangelisten voor.
Er wordt wel verondersteld dat dit wonderlijke verhaal op de geschiedenis van Osiris (een godheid uit de Egyptische mythologie) zou zijn gebaseerd. De plaats waar de wederopstanding van Lazarus plaatsvond heette Bethanië wat 'huis van de dood' zou betekenen. Dit is ook de aanduiding van de verblijfplaats van de dodengod Osiris. De mythe van Osiris zou dan via de evangelist Johannes in het Nieuwe Testament zijn beland, ditmaal met Jezus in plaats van Isis als redder uit de dood. Daarbij tekent men aan dat de naam van Osiris in het Hebreeuws Elaser is ('El Aser' betekent 'God helpt'), gelijkend op het in de inleiding genoemde 'Elʿazar' dat Hebreeuws voor 'Lazarus' is.
Andere theologen bestrijden deze opvatting. Zij geloven dat Jezus Lazarus uit de dood heeft doen verrijzen en vinden de verwijzing naar de Osiris-mythe nogal gezocht. De naam Bethanië betekent strikt genomen namelijk niet 'huis van de dood', maar 'huis van de arme' (Armenhuizen). Bovendien wordt erop gewezen dat in het Johannesevangelie wel meer zaken staan die men in de andere evangeliën niet aantreft. Dit hoeft nog niet te betekenen, dat deze genoemde zaken daarom niet kloppen. Dat het Romeinse Rijk niet heeft geregistreerd dat Lazarus uit dood is opgestaan, hoeft volgens hen niet verwonderlijk te zijn omdat het om een plaatselijk gebeuren ging in een klein, achteraf gelegen gedeelte van het Romeinse Rijk.
Vooral in protestantse kring heeft men ook moeite met een opstanding uit de dood die aan die van Jezus zelf vooraf zou zijn gegaan. Dogmatisch en theologisch kan niet iedere godgeleerde dit met de traditionele rol van Jezus als de "overwinnaar van de dood" rijmen. In andere kerken, waaronder de Katholieke, heeft men geen probleem met de mogelijke dogmatische tegenstrijdigheid van het verhaal.
[bewerk] Lazarus in de legende
Volgens de legende werd Lazarus later ter dood veroordeeld en met zijn zussen op een onbestuurbare boot gezet. Zij zouden zijn geland in de buurt van Marseille, bij het latere Saintes-Maries-de-la-Mer. Daar zou hij het evangelie hebben verkondigd en de eerste bisschop van Marseille, of volgens een andere traditie van Aix-en-Provence zijn geworden. Volgens weer een andere traditie, namelijk de Griekse, zou hij bisschop van het koninkrijk Kition en de stad Larnaca op Cyprus zijn geworden.
Voor deze verdere avonturen van Lazarus zijn geen bewijzen of bronnen buiten de Legenda Aurea te vinden.
[bewerk] Kerknaam en stoffelijke overschot
Toen in de 12e eeuw een nieuwe kathedraal in Autun werd gebouwd werd deze aan Lazarus gewijd. Zijn (vermeende) gebeente was tot die tijd in een oudere kerk in Autun bewaard. De wat oudere kathedraal van Vézelay was aan Maria Magdalena gewijd. Het was een verzoenend gebaar van de bisschop van Autun aan de bisschop van Vézelay om zijn kerk aan de (veronderstelde) broer van Maria Magdalena - Lazarus - te wijden.
Zijn relieken worden zodoende sindsdien in de speciaal voor dat doel gebouwde Saint-Lazare in Autun bewaard, een kerk van dezelfde naam in Avalon beweert zijn hoofd te bezitten.
[bewerk] Externe links
Nieuwe Testament:
