Landloper

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie

Een landloper is een persoon die geen beroep heeft en geen vaste woonplaats of bestaansmiddelen. Bedelaars en landlopers waren vroeger een bekend verschijnsel op het platteland. Door armoede gedwongen en omdat er geen werk was te krijgen, verlieten mensen huis en haard en zwierven rond op straat. Op het platteland en vooral in de zomer kwam men ze veel tegen, altijd in de hoop op wat werk, onderdak, eten en loon. Sommigen werden bekenden en kwamen jaarlijks op vaste tijden terug. Deze mensen werden in de dorpsgemeenschap geaccepteerd.

Landlopers en bedelaars bepaalden vroeger veel het straatbeeld van dorpen en steden. Hun aanwezigheid deed afbreuk aan het goede imago van de stad of het dorp en hun bestaan werd volledig afgekeurd door de elite. Daarom werden landlopers en zwervers vroeger het liefst allemaal ver weg gestopt in gevangenissen, werkkampen of inrichtingen (een bekende inrichting in Nederland was Esserheem in Veenhuizen).

Toen Nederland in de vroege 19e eeuw zijn eerste nationale Wetboek van Strafrecht kreeg (al heette dat toen nog anders), werd landloperij daarin als misdrijf opgenomen. Puur het feit dat iemand zonder bestaansmiddelen rondzwierf, was genoeg grond voor een veroordeling. Want wie sterk genoeg was om rond te trekken, was ook sterk genoeg om te werken. Wie dat 'weigerde', werd als een last en bedreiging voor de samenleving beschouwd en kon preventief opgepakt worden. Het verbod op landloperij was in feite een miskenning van de situatie dat er voor veel mensen simpelweg geen vast werk te vinden was. Zeker in de eerste helft van de negentiende eeuw stond Nederland er economisch gezien slecht voor. In 2000 pas is landloperij in Nederland officieel uit het Wetboek van Strafrecht geschrapt.

In België werd de opsluiting van landlopers voorzien door de wet van 27 november 1891. Deze maatregel werd in 1993, door de wet van 12 januari, opgeheven. Tot op dat ogenblik konden landlopers, bedelaars en souteneurs van hun vrijheid beroofd worden en opgesloten worden in speciale open gevangenissen zoals deze van Merksplas.

[bewerk] Trivia

• De bekendste landloper is ongetwijfeld Swiebertje, de hoofdpersoon van een Nederlandse televisieserie die razend populair was in de jaren '60 en '70. De serie liet echter een geromantiseerd beeld zien: het leven van een landloper was juist heel hard en zwaar, landlopers hadden een laag aanzien omdat ze voor veel overlast zorgden.

• Een modernere term voor landloper is ook wel zwerver.