Koninklijk Huis (Nederland)
Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Koninklijk Huis is in Nederland:
- De benaming voor het deel van de Koninklijke familie dat onder de ministeriële verantwoordelijkheid valt.
- De huishouding van de Koning.
Inhoud |
[bewerk] Lidmaatschap van het Koninklijk Huis
Het lidmaatschap van het Koninklijk Huis is strikt vastgelegd, er vloeien verplichtingen uit voort. Leden van het Koninklijk Huis in Nederland zijn het staatshoofd, de nog levende afgetreden staatshoofden en alle leden van de Koninklijke Familie die tot in de tweede graad verwant zijn aan de koning(in) en recht op de troon hebben. Ook zijn lid alle wettige echtgenoten en echtgenotes van voornoemde personen.
Voor de zoons van Prinses Margriet, derdegraads verwanten van Koningin Beatrix, geldt een overgangsregeling, die inhoudt dat zij lid zijn van het Koninklijk Huis totdat prins Willem-Alexander Koning wordt. Echtgenoten van leden zijn ook lid van het Koninklijk Huis als er wettelijke toestemming voor hun huwelijk werd gegeven. Het staatshoofd staat aan het hoofd van het Koninklijk Huis.
Bij verlies van lidmaatschap kan men de titels "Prins der Nederlanden" en Prins van Oranje-Nassau verliezen. Deze titels zijn bij de wet aan het Koninklijk Huis verbonden. Verlies van het lidmaatschap kan gebeuren door ontslag verleend bij Koninklijk Besluit of door verlies van het Nederlanderschap (nationaliteit) of door een huwelijk aan te gaan zonder wettelijke toestemming.
In de Wet lidmaatschap koninklijk huis wordt bepaald wie lid zijn van het Koninklijk Huis.
In september 2006 zijn de volgende personen lid van het Koninklijk Huis:
[bewerk] Huidige staatshoofd
- H.M Koningin Beatrix
[bewerk] Troonopvolgers
- | | Z.K.H. Prins Willem-Alexander, Prins van Oranje, Prins der Nederlanden, Prins van Oranje-Nassau, Jonkheer van Amsberg
- | +-- H.K.H. Prinses Catharina-Amalia der Nederlanden, Prinses van Oranje-Nassau
- | +-- H.K.H. Prinses Alexia der Nederlanden, Prinses van Oranje-Nassau
- | +-- H.K.H. Prinses Ariane der Nederlanden, Prinses van Oranje-Nassau
- | | Z.K.H. Prins Constantijn der Nederlanden, Prins van Oranje-Nassau, Jonkheer van Amsberg
- | +-- Eloise, Gravin van Oranje-Nassau, Jonkvrouwe van Amsberg
- | +-- Claus-Casimir, Graaf van Oranje-Nassau, Jonkheer van Amsberg
- | +-- Leonore, Gravin van Oranje-Nassau, Jonkvrouwe van Amsberg
- | H.K.H. Prinses Margriet der Nederlanden, Prinses van Oranje-Nassau, Prinses van Lippe-Biesterfeld
- +-- Z.H. Prins Maurits van Oranje-Nassau, van Vollenhoven
- +-- Z.H. Prins Bernhard van Oranje-Nassau, van Vollenhoven
[bewerk] De aangetrouwde leden van het Koninklijk huis die niet gerechtigd zijn om op te volgen
- Prof. Mr. Pieter van Vollenhoven (echtgenoot van prinses Margriet)
- H.K.H. Prinses Máxima der Nederlanden, Prinses van Oranje-Nassau, mevrouw van Amsberg (echtgenote van prins Willem-Alexander)
- H.K.H. Prinses Laurentien der Nederlanden, Prinses van Oranje-Nassau, mevrouw van Amsberg (echtgenote van prins Constantijn)
- H.H. Prinses Marilène van Oranje-Nassau, van Vollenhoven (echtgenote van prins Maurits)
- H.H. Prinses Annette van Oranje-Nassau, van Vollenhoven (echtgenote van prins Bernhard jr.)
Aangezien prins Johan Friso geen parlementaire goedkeuring kreeg voor zijn huwelijk met Mabel Wisse Smit, maakt hij sinds zijn huwelijk op 24 april 2004 geen deel meer uit van het Koninklijk Huis. Hij blijft wel lid van de Koninklijke Familie.
Na de troonopvolging door prins Willem-Alexander zullen de kinderen van prinses Margriet geen deel meer uitmaken van het Koninklijk Huis, omdat ze in de vierde graad verwant aan Willem-Alexander zijn. Graaf Claus-Casimir, gravin Eloise en gravin Leonore, de kinderen van Prins Constantijn, verliezen op dat moment hun lidmaatschap van het Koninklijk Huis, maar behouden recht op de troon.
Door hun huwelijk hebben prins Pieter-Christiaan en prins Floris van Oranje-Nassau, van Vollenhoven, de derde en vierde zoon van Prinses Margriet, hun lidmaatschap van het Koninklijk Huis en hun recht op de troon verloren. Ze vroegen voor hun huwelijk namelijk geen toestemming aan het parlement. De kans op troonopvolging was voor hen erg klein.
[bewerk] De koninklijke huishouding
De koninklijke huishouding wordt in de wandeling, maar ook op officiële documenten en op de poststempels, als "het Koninklijk Huis" aangeduid. De leiding van dit huis ligt bij de Grootmeester, de Grootmeesteres en de Grootofficieren van het Koninklijk Huis, ook wel Grootofficieren van de Kroon genoemd. Deze grootofficieren, Hofmaarschalk, (Opper)stalmeester, Opperceremoniemeester en dergelijke waren tot voor kort steeds edellieden. De koning richt, zo schrijft de grondwet sinds 1848, zijn huis naar eigen inzicht in. Dat betekent dat de ministers daarvoor politiek niet verantwoordelijk zijn.
[bewerk] Kosten koninklijk huis
Over 2008 zijn de kosten van het koninklijk huis begroot op 113,9 miljoen euro [1]. Over voorgaande jaren 2006 en 2007 bedroegen deze respectievelijk 87,6 en 96,6 miljoen euro. De stijging van deze kosten (36% in vier jaar tijd), onduidelijkheid over de bestemming van het geld, en het herhaaldelijk opduiken van onbekende nieuwe kosten, waren eind 2007 onderwerp van debat in de Tweede Kamer [2]. Volgens onderzoekers van RTL Nieuws werden er naast begrijpelijke kosten ook zaken vergoed die ronduit twijfelachtig zijn. Tevens stelden de onderzoekers dat het kabinet kamervragen hierover slecht beantwoord, waardoor transparantie over de besteding van belastinggeld ontbreekt [3]. Premier Balkenende heeft tijdens het debat in de Tweede Kamer waarbij een meerderheid vroeg om volledige transparantie toegezegd voortaan meer openheid te geven [4].
[bewerk] Uitkering leden koninklijk huis
In de grondwet (artikel 40) is vastgelegd dat de koning een uitkering krijgt van het Rijk, dit is tevens mogelijk voor andere bij de wet vastgelegde leden. Momenteel krijgen (inclusief de bedragen zoals begroot over 2008) koningin Beatrix (€4,2 miln.), de vermoelijke troonopvolger Willem-Alexander (€1,- miln.), en zijn echtgenote Máxima Zorreguieta (€983.000) een dergelijke uitkering [1]. In de grondwet is ook vastgelegd dat zij hierover geen inkomstenbelasting hoeven te betalen, en is de koning vrijgesteld van successierecht.
[bewerk] Ophef rond kosten Groene Draeck
In augustus 2007 ontstond er ophef in de Tweede Kamer over de onderhoudskosten van De Groene Draeck. Deze zouden betaald worden door defensie, terwijl het een privé jacht betreft.[5] Bovendien bleken de kosten plotseling sterk gestegen, terwijl er normaal gesproken tussen de honderdduizend en tweehonderdduizend euro belastinggeld in werd gestoken, was het bedrag in 2005 gestegen tot 304 duizend euro.[6] Minister van defensie Eimert van Middelkoop bevestigde dat de kosten door defensie betaald worden, maar gaf daarbij aan dat het jacht met die afspraak aan Beatrix geschonken zou zijn door de samenleving. Een overzicht van gemaakte onderhoudskosten sinds 1961 waar de Tweede Kamer om vroeg moest de minister schuldig blijven, dit zou niet mogelijk zijn.[7] Defensie heeft aangegeven de kosten te blijven betalen.[8] Op verzoek van de Rekenkamer zal defensie voortaan expliciet bekendmaken wat het onderhoud aan De Groene Draeck kost.[9]
Op 29 mei 2008 eiste RTL Nieuws van minister Eimert van Middelkoop te weten hoeveel het Defensie per jaar kost om de Groene Draek te onderhouden. Van Middelkoop weigerde die gegevens af te staan, en daarop heeft RTL een kort geding [10] tegen van Middelkoop aangespannen.
[bewerk] Opheldering vliegkosten koninklijk huis
Midden april 2008 maakte RTL Nieuws bekend dat uit onderzoek bleek dat de totale vliegkosten van het koninklijk huis veel hoger liggen als hetgeen opgegeven door het ministerie van Verkeer en Waterstaat die de kosten betaalt. Terwijl in de jaarverslagen over 2005 en 2006 bedragen van 205.000 en 275.000 euro vermeld stonden, lagen deze in werkelijkheid boven de 1 miljoen euro, volgens RTL. Een jaar eerder zou minister Camiel Eurlings hebben aangegeven dat er "abusievelijk verkeerde informatie was gegeven." Alleen de kosten voor gebruik van gehuurde vliegtuigen zou zijn gemeld, terwijl de leden van het koninklijk huis ook het regeringsvliegtuig gebruiken.
Volgens RTL dreigden ook de kosten over 2007 niet te kloppen, een bedrag van 585.000 euro in het conceptverslag zou te laag zijn. Camiel Eurlings heeft dit in een reactie bevestigd en als nieuwe bedrag 872.000 euro gemeld. In totaal vloog het koninklijk huis voor ruim 8 miljoen euro in vijf jaar tijd, waarvan 1,5 miljoen euro aan privé vluchten. De Tweede Kamer gaf aan schoon genoeg te hebben van het gegoochel met cijfers, en heeft premier Jan Peter Balkenende in een brief gevraagd een einde te maken aan alle onduidelijkheid.[11][12]
[bewerk] Controversie Jachtdepartement
Uit kamervragen van de SP en Partij voor de Dieren over de koninklijke jacht op Kroondomein Het Loo bleek eind november 2007 dat de samenleving over 2006 een bedrag van 640.000 euro kwijt was aan het koninklijk jachtdepartement. Een deel van 480.000 euro aan onder meer personeelskosten van de jachtopzieners werd bij het ministerie van Binnenlandse Zaken in rekening gebracht, de overige 160.000 euro voor onderhoud van wildrasters en wegen bij het ministerie van VROM. Volgens staatssecretaris Jan Kees de Jager van financiën zorgt het jachtdepartement ook voor beheer van fauna en onderhoud van het terrein.[13][14]
Marianne Thieme van de Partij voor de Dieren stelde: "zeer verbaasd te zijn dat de hobbyjacht van de koninklijke familie op deze versluierde manier betaald wordt uit gemeenschapsgeld, terwijl er maatschappelijk gezien geen draagvlak bestaat voor het voor het plezier doden van dieren". Ook gaf de partij aan te vinden dat er: "meer helderheid zal moeten komen over de gemeenschapsgelden die buiten de begroting van het Koninklijk Huis toevloeien naar het Koninklijk Huis".[15]
[bewerk] Zie ook
- Koninklijke Familie
- Hof
- Koning der Nederlanden
- Prins der Nederlanden
- Nederlandse monarchie
- Ministeriële verantwoordelijkheid
- Kabinet der Koningin
