Kasteel Meerssenhoven
Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
 |
|
Kasteel Meerssenhoven of Mertzenhoven is gelegen ten zuidoosten van het Maastrichtse kerkdorp Itteren.
Inhoud |
[bewerk] Beschrijving van het kasteel
Het huidige kasteel is een U-vormig wit geschilderd huis met een classicistisch uiterlijk en is gelegen binnen een vierkante gedempte omwalling waarover een brug met vier bogen. Het bevat een L-vormige kern bestaande uit kelders uit de 13e en 14e eeuw en die zijn opgetrokken uit mergel en een zandstenen plint, gevormd in de west- en hoofdvleugel. De vorm ven het kasteel is ontstaan na een ingrijpende verbouwing in 1743, waarbij de westvleugel werd verlengd en de oostvleugel werd bijgebouwd, zodat beide vleugels even lang waren en zo het gebouw een symmetrisch aanzien gaven. Bij de hoofdvleugel werd de ingang op de eerste verdieping voorzien van een hardstenen bordes met gebogen trappen aan weerszijde en voorzien van een smeedijzeren hekwerk. In 1902 werd door de toenmalige eigenaar, de familie Regout, aan de oostzijde bij de overgang tussen de hoofdvleugel en de oostvleugel een toren aangebouwd, uitgevoerd met een koepeldak en een knobbelspits.
Inwendig heeft het kasteel een aantal 18e eeuwse interieurversierselen en stucwerk in de hal van rond 1800 bestaande uit een aantal reliëfwerken die de seizoenen voorstellen. Het huis heeft buiten de omwalling nog een nederhof bestaande uit twee witgeschilderde voormalige stalruimten aan weerszijden van een voorplein. De stallen zijn tegenwoordig omgebouwd tot woonhuizen.
Het geheel wordt aan de straatzijde afgesloten door een muur met daarin opgenomen een poortpaviljoen met helmdak, gedateerd uit rond 1800. Bij de inrit naar het poortpaviljoen staan direct aan de straat aan weerszijden twee leeuwenbeelden op pylonen welke in de 20e eeuw zijn toegevoegd. Aan de achterzijde van het kasteel bevinden zich kasteeltuinen aangelegd in het midden van de 18e eeuw ter grootte van ongeveer 5 hectare. Verder omvat het nog landbouwgronden ter grootte van ongeveer 6 hectare.
[bewerk] Geschiedenis een bewoners
Het oorspronkelijke middeleeuwse kasteel werd voor het eerst genoemd in 1345 en was toen ook bekend onder de naam “Mertzena”. De ridder die in 1345 werd genoemd was Hendrik van Itteren, leenman van de heren van Valkenburg. Hij was getrouwd met een dochter van de heren van Heinsberg die in die tijd ook over Valkenburg regeerden. Toen dit echtpaar kinderloos stierf, werd het kasteel door hun familieleden betwist en kreeg het in korte tijd allerlei bewoners. Een van hen was Reinier van Bergen Trips, drossaard van Daelhem en leenman van de hertog van Brabant die tevens de nieuwe heer van Valkenburg was. De drossaard was echter nogal berucht om zijn losbandig leven en werd uiteindelijk door de hertog ontslagen.
Hierna werd het kasteel bewoond door verscheidene ridders die berucht waren in de omgeving. Ze hadden het meestal gemunt op de schippers en kooplieden die de Maas bevoeren. De meest beruchte was Willem van Aremberg, ook bekend onder de bijnaam het zwijn van de Ardennen. Toen de Maastrichtse bevolking schoon genoeg had van zijn stroperijen trokken zij, tezamen met de Luikse troepen van bisschop Johan van Horne, op naar de Mertzena waar Willem zich met zijn kornuiten ophield. Willem werd gevangen genomen en in hetzelfde jaar terechtgesteld in Maastricht. Zijn makkers werden uit het kasteel verdreven, waarbij het huis vrijwel geheel verwoest werd. Alleen de kelders en de eerste opbouw bleven als restanten over.
Het werd echter weer herbouwd door de familie Van ’t Zievel, die ook het slot Severen in Amby bewoonde en nog veel andere bezittingen en banden met andere families in Zuid-Limburg had. Tussen 1596 en 1742 was het kasteel in hun bezit. Tijdens het bewind van de familie Van ’t Zievel werd Meerssenhoven in de tachtigjarige oorlog meermalen geclaimd door de Spaanse landvoogd Alva om het te gebruiken als zijn hoofdkwartier. In 1635 brandde Meerssenhoven vrijwel geheel uit, maar ook nu werd het kasteel weer herbouwd. In 1743, toen de familie Van ’t Zievel het kasteel had verlaten, werd het gesloopt en werd op dezelfde plek het huidige slot gebouwd door Arnold van Gilman. Het werd, mede omdat de verdedigende functie van een kasteel uit de tijd was geraakt, een voor die tijd een zeer modern landhuis met grote ramen, ruime zalen en prachtig stuc- en snijwerk boven de hoge deuren en de schouwen.
In 1770 kwam het kasteel in bezit van de Maastrichtse familie Olislagers die er verbleef tot 1877 toen de laatste Olislagers kinderloos stierf. Ondertussen was het kasteel nog in 1794 bezet door Jean-Baptiste Bernadotte, een maarschalk in het leger van Napoleon. Hij gebruikte het kasteel als zijn hoofdkwartier tijdens de belegering van Maastricht in dat jaar. Rond 1800 zijn een aantal verbouwingen en uitbreidingen uitgevoerd. Deze zijn verricht naar een ontwerp van de Maastrichtse stadsbouwmeester Mathias Soiron.
In 1902 werd het kasteel, nadat het 25 jaar onbewoond was geweest, aangekocht door de Maastrichtse industrieel Regout en werd het bewoond door een van zijn familieleden. De familie Regout behield het kasteel tot 1955. In dat jaar verkochten ze het aan de broeders van Sint Joseph in Heerlen en werd het voortaan gebruikt als klooster. Later werd het bewoond door Broeders Franciscanen, die er een internaat hielden en een tehuis voor werkende jongens.
[bewerk] Het heden
In 1980 verlieten de paters van Franciscanen het kasteel weer, waarna het voor korte tijd in bezit was van een zakenman uit Vught. Toen deze in financiële problemen kwam en het kasteel weer leeg kwam te staan, werd het gebruikt als onderkomen van Vietnamese bootvluchtelingen. Momenteel is het kasteel in particulier bezit.
[bewerk] Trivia
- In 1950 begon Gustave Regout op de landbouwgronden van Meerssenhoven met het aanplanten van laagstambomen voor fruit. Dit was de eerste keer dat deze methode van fruitteelt in Nederland werd toegepast. Regout had deze methode leren kennen in Australië.
- De omwalling is recent weer gevuld met water.
