Jodhpur (Rajasthan)

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie

Jodhpur gezien vanaf het Mehrangarh Fort. De blauwe kleur van de muren in de stad is duidelijk te zien.

Jodhpur uitspraak (info·uitleg) (rajasthani, hindi: जोधपुर) is een centraal in de Indiase deelstaat Rajasthan gelegen stad, in het gelijknamige district Jodhpur. Bij de volkstelling van 2001 had Jodhpur 846.408 inwoners^[1] en is hiermee de tweede stad van Rajasthan. De gemiddelde hoogte boven zeeniveau is 232 m.

Vroeger was het de hoofdstad van een vorstenstaat met dezelfde naam. Tegenwoordig is Jodhpur een populaire toeristische trekpleister, vanwege zijn vele paleizen, forten en tempels en het omringende tot de verbeelding sprekende woestijnlandschap. De stad heeft de bijnamen blauwe stad vanwege de indigokleurige muren van de huizen in de oude binnenstad en sunny city vanwege het zonnige woestijnklimaat. De oude binnenstad is volledig omringd door een 16^e eeuwse stadsmuur.

[bewerk] Demografie

Analfabetisme bedroeg 33%, wat lager was dan het landelijk gemiddelde (40%). Analfabetisme onder mannen bedroeg 25%, onder vrouwen 42%. 14% van de bevolking was onder de 6 jaar oud.

Het Mehrangarh fort torent boven de stad uit. Dit zeer grote en massieve fort aan een belangrijke handelsroute was de reden van de opkomst van Jodhpur in de 15e en 16e eeuw, en de macht van de maharadja's van Jodhpur.

[bewerk] Geschiedenis

Jodhpur werd in 1459 gesticht door Rao Jodha, de Rajput leider van de Rathorestam. Rao Jodha breidde zijn macht uit over het omringende gebied en was daarmee de grondlegger van de vorstenstaat Marwar (vaak naar de stad Jodhpur genoemd). Rao Jodha regeerde zijn gebied eerst vanuit het nabij gelegen Mandore maar Jodhpur nam de functie van hoofdstad al snel over. De stad lag strategisch gunstig aan de belangrijke weg van Delhi naar Gujarat. Daardoor groeide Jodhpur uit tot een handelscentrum voor opium, koper, zijde, sandelhout, dadels en koffie.

Al snel werd Marwar een vazalstaat van het Mogoelrijk, waarbij de maharadja van Jodhpur belasting betaalde aan de Mogoelkeizer en daarvoor terug een bepaalde mate van autonomie mocht houden. Een aantal bekende generaals uit het Mogoelrijk waren afkomstig uit Jodhpur, zoals maharaja Jaswant Singh. De opname in het Mogoelrijk zorgde voor nieuwe invloeden van buiten op kunst en architectuur en deed de handel verder opbloeien.

Keizer Aurangzeb ontnam Jodhpur rond 1679 kort zijn autonomie maar de maharadja werd in ere hersteld na Aurangzebs dood in 1707. In plaats van te profiteren van de langzame neergang van de macht van de mogoelkeizers in de 18^e eeuw, waren de maharadja's voornamelijk bezig met intrige en interne conflicten. Jodhpur kon weinig weerstand bieden tegen de Maratha's, die de Mogoels in Rajasthan vervingen als machthebbers. Over het algemeen werden de Maratha's als bezetters ervaren en er was veel weerstand, wat tot een periode van onrust en opstanden leidde. In 1818 wist Jodhpur de Marathabezetter van zich af te schudden door een verdrag met de Britse Oost-Indische Compagnie te sluiten, waarbij het de facto een Engels protectoraat werd.

De Engelse koloniale overheersers zorgden voor een nieuwe periode van vrede, waardoor het gebied economisch weer opbloeide. De handelaren uit Jodhpur, de Marwari's, genoten bekendheid over het hele Indiase subcontinent. In 1947, toen India onafhankelijk werd, werd Jodhpur opgedeeld in de deelstaat Rajasthan.

[bewerk] Economie

De handnijverheid is tegenwoordig de belangrijkste industriële sector van de stad. De export van meubels zou volgens sommige schattingen rond de € 170 miljoen bedragen, ongeveer 200.000 mensen vinden direct of indirect werk in deze industrie. Andere producten uit Jodhpur zijn textiel, metalen onderdelen, fietsen, inkt en sportassessoires. Kleine bedrijfjes produceren uiteenlopende producten zoals glazen bangles (traditionele sieraden van Rajasthaanse vrouwen), bestek, tapijten en marmeren beeldjes.

Na de handnijverheid is het toerisme de belangrijkste sector.

De landbouw in de regio rond Jodhpur levert onder andere tarwe en de in India bekende Mathania pepers. De mijnbouw levert gips en zout. De stad is een regionaal handelscentrum in wol en landbouwproducten.

Vanwege de nabijheid van Pakistan hebben het Indiase leger, de luchtmacht en de grensbewakingsdienst allen een trainingscentrum in de stad. Deze militaire aanwezigheid blijkt bijvoorbeeld uit de grote aantallen overvliegende gevechtstoestellen.

Het Umaid Bhawan Paleis vanuit de lucht gezien.

[bewerk] Gebouwen en monumenten

Een aantal van de bekende gebouwen en monumenten in Jodhpur en de directe omgeving zijn:

het Mehrangarh Fort: het fort ligt aan de rand van de oude stad op een heuvel. Het is één van de bekendste en grootste vestigingswerken in India. De bouw begon onder Rao Jodha, de stichter van Jodhpur, rond 1459. Het grootste gedeelte van het fort dateert echter uit de tijd van maharadja Jaswant Singh (1638-1678). De muren zijn tot 36 m hoog en 21 m breed.
Umaid Bhavan Paleis: dit is één van India's bekendste paleizen, hoewel het niet erg oud is. De bouw van dit paleis, bestemd voor maharadja Umaid Singh, begon in 1929. Het project was vooral bedoeld om duizenden mensen aan werk te helpen tijdens een periode van droogte. Het gebouw bevat meer dan 90.000 m³ marmer. Ook werd lokale zandsteen, zogenaamde Chittar zandsteen, gebruikt. Om die reden heeft het paleis onder de lokale bevolking de bijnaam "Chitra paleis". De architectuur van het paleis is een typisch voorbeeld van de Indo-Sarceense stijl. Tegenwoordig biedt het paleis ruimte aan een museum, een hotel en woonruimte voor de koninklijke familie van Jodhpur.
het Jaswant Thada is een monument van wit marmer, gebouwd in 1899 ter nagedachtenis aan maharadja Jaswant Singh II. De urn van de maharadja wordt in het monument bewaard.
de tempel van Osiyan: een oude Jaintempel in het dorp Osiyan, zo'n 60 km buiten Jodhpur. De tempel bestaat uit een aantal verschillende delen, elk in een andere periode gebouwd en elk met een daarvoor karakteristieke bouwstijl.

[bewerk] Blauwe stad

Een aantal steden in Rajasthan heeft een specifieke kleur waarmee ze zich associëren. Zo wordt Jaipur de roze stad genoemd, Jaisalmer de gouden stad en Jodhpur de blauwe stad. De bijnaam van Jodhpur komt van de kleur van de muren van huizen in de oude binnenstad. Traditioneel betekende een blauwe kleur van een huis dat de bewoners tot de Brahmin kaste behoren, maar tegenwoordig hebben ook andere bewoners hun huizen blauw geschilderd. Behalve dat het sterke contrast met het stoffige woestijnlandschap rond de stad toeristen trekt wordt gedacht dat blauw muggen tegenhoudt.