Jodenbreestraat
Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
De Jodenbreestraat is een straat in Amsterdam, vooral bekend om het Rembrandthuis waar Rembrandt van Rijn woonde en werkte.
Inhoud |
[bewerk] Geschiedenis tot eind 19e eeuw
De straat is een deel van wat oorspronkelijk Sint Antoniesbreestraat heette, aangelegd op een gedeelte van de voormalige Sint Antoniesdijk. Toen in de tweede helft van de zeventiende eeuw zich in de wijk waar de Breestraat deel van uitmaakte veel Joden vestigden, kreeg de straat zijn huidige naam.
De Breestraat liep vanaf de Nieuwmarkt naar het huidige Mr. Visserplein. De huidige Jodenbreestraat is het ruim 200 meter lange deel tussen het plein en de Sint Antoniessluis (de sluis tussen Zwanenburgwal en Oudeschans). Het deel verder naar de Nieuwmarkt heet nu Sint Antoniesbreestraat.
[bewerk] Twintigste eeuw
De straat diende als marktplaats tot 1893, toen de Joodse markthandelaren op last van het stadsbestuur naar het Waterlooplein moesten verhuizen. De straat lag middenin de Jodenbuurt.
Gedurende de Tweede Wereldoorlog werden uit deze wijk veel Joodse Amsterdammers weggevoerd; de gebouwen raakten vervolgens in verval. Na de oorlog gebeurde er aanvankelijk niets om de straat opnieuw op te bouwen. In de jaren zestig waren er plannen voor een verkeersdoorbraak vanuit de Weesperstraat richting Prins Hendrikkade. Daartoe werd de Jodenbreestraat fors verbreed door aan de noordzijde de resterende panden te slopen. De grootschalige doorbraakplannen stuitten echter op veel verzet van buurtbewoners en monumentenbeschermers. Het was uiteindelijk de monumentstatus van het Huis De Pinto, in de Sint Antoniesbreestraat, die de aanleg van een stadsautoweg dwars door de Nieuwmarktbuurt tegenhield. Dit verklaart de overgang van de brede Jodenbreestraat in de veel smallere Sint Antoniesbreestraat.
Aan de noordzijde verrees nog wel een pand dat ontworpen was om langs een snelweg te staan: het zich over de gehele lengte van de straat uitstrekkende Burgemeester Tellegenhuis (1971). Het werd beter bekend als het Maupoleum, naar de mede-eigenaar Maurits "Maup" Caransa. Het gebouw, een ontwerp van de architect Piet Zanstra, huisvestte op de begane grond textielhandelaren en op de verdiepingen enkele instituten van de Universiteit van Amsterdam. Tot de sloop in 1994 figureerde het steevast prominent op lijsten van lelijkste gebouwen in Amsterdam. Het werd vervangen door twee nieuwe bouwblokken die thans ruimte bieden aan onder meer winkels, de Theaterschool en de gemeentelijke Dienst Ruimtelijke Ordening.
De rooilijn aan de zuidzijde is gelijk aan die in de zeventiende eeuw, toen daar in 1606 het pand werd gebouwd waar Rembrandt lange tijd woonde en werkte, het huidige museum het Rembrandthuis. De rest van de oorspronkelijke bebouwing aan de zuidzijde is in de loop der jaren vervangen door nieuwere panden. Een van de bekendere winkels is de linkse boekhandel Fort van Sjakoo.
[bewerk] Eenentwintigste eeuw
Op 15 mei 2008 pleegde acteur Youssef Idilbi zelfmoord in deze straat door van het dak van de alhier gevestigde Theaterschool te springen.
[bewerk] Rembrandt
Rembrandt woonde in de straat van 1631 tot 1635, bij Hendrick van Uylenburgh in huis, en weer van 1639 tot 1656, in zijn eigen huis, dat in 1660 gebouwd werd en nu dienst doet als het Rembrandthuis-museum.
Schuin tegenover het Rembrandthuis staat een beeldhouwwerk met een gedicht van Jacob Israël de Haan (1881-1924). Het is gemaakt door beeldhouwer Hans 't Mannetje die hierbij onder meer fragmenten van oude beelden hergebruikte.
[bewerk] Externe link
- Foto uit 1975 van het geredde Huis De Pinto en het Maupoleum, van de website van Vereniging Vrienden van de Amsterdamse Binnenstad.
