Janteloven

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie

De wet van Jante (Deens, Noors: Janteloven, Zweeds: Jantelagen) is een begrip dat ontwikkeld is door de Deens-Noorse schrijver Aksel Sandemose. Janteloven bestaat uit een set van tien regels die een symbolische gedragscode vormen. Grondgedachte van de regels van Jante is: wie boven het maaiveld uitsteekt, wordt een kopje kleiner gemaakt. Janteloven is een belangrijk begrip binnen de Scandinavische cultuur. Veel Scandinaviërs zijn aanhangers van deze regels of identificeren zich ermee.

Inhoud 1 De tien regels 2 Achtergrond 3 Interpretatie 4 Externe link 5 Bronnen

[bewerk] De tien regels

Er bestaan tien regels. Deze zijn allemaal een variatie op hetzelfde thema en worden als een eenheid gezien. De regels zijn:

1. Je moet niet denken dat je wat bent.
2. Je moet denken dat je even veel bent als wij.
3. Je moet niet denken dat je slimmer bent dan wij.
4. Je moet je niet inbeelden dat je beter bent dan wij.
5. Je moet niet denken dat je meer weet dan wij.
6. Je moet niet denken dat je meer bent dan wij.
7. Je moet niet denken dat je deugt.
8. Je moet niet om ons lachen.
9. Je moet niet denken dat iemand om je geeft.
10. Je moet niet denken dat je ons wat kunt leren.

[bewerk] Achtergrond

Sandemose (1899-1965) kwam uit een arbeidersmilieu en groeide op in het stadje Nykøbing op het eiland Mors in het noordwesten van Denemarken. In dit stadje hing een beklemmende sfeer. Sandemose zag hier hoe de inwoners aan groepdwang leden. De inwoners leefden en gedroegen zich allemaal op dezelfde manier, alsof ze allemaal dezelfde ongeschreven wetten volgenden. In 1930 verliet Sandemose Denemerken en verhuisde hij naar Noorwegen. Hier schreef hij de roman En flygtning krydser sit spor (1933). In deze roman beschrijft hij het fictieve stadje Jante en zijn inwoners. Zijn geboorteplaats Nykøbing stond model voor Jante. Verder stelt hij in dit boek ook zijn beroemde regels, de Jantelov, op. Ook hierbij liet hij zich inspireren door de inwoners van Nykøbing. Jante verwijst naar de plaatsnaam van het stadje en loven betekent de wet in het Deens.

[bewerk] Interpretatie

Tegenwoordig wordt Janteloven gezien als een soort symbolische gedragscode in Denemarken, Noorwegen en in mindere mate ook in Zweden en Finland. De Denen beschouwen Janteloven samen met hygge als de belangrijkste uitdrukking van de nationale volksaard. Voor de Zweden is, naast Janteloven, lagom ook een belangrijke uitdrukking van dat nationale volksaard. Sommige Scandinaviërs beschouwen de regels als iets positiefs, omdat ze uitgaan van gelijkwaardigheid tussen mensen, maar anderen vinden ze te beperkend of beklemmend. Een eenduidige interpretatie van Janteloven bestaat niet en de regels zijn nog steeds een onderwerp van discussie.

[bewerk] Externe link

• Mentalitet, Deense Ministerie van Wetenschap, Technologie en Ontwikkeling, in het Deens, [1]

[bewerk] Bronnen

• Videoclip "Jantelagen" geproduceerd door Krzymowski Chess TV Productie 2006, Stockholm, Zweeds gesproken, Engels ondertiteld. [2]
• Dat zijn nou typisch Zweden, Berlin, Peter, Uitgeverij Krikke, Leiden, 1995.
• Dat zijn nou typisch Denen, Dyrby, Helen en anderen, Uitgeverij Krikke, Leiden, 1998.
• An introduction to Denmark, Deense consulaat in New York, 2001, PDF-Download, vanaf pagina 7. [3]