Ingmar Bergman
Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
|
|
|
 Ingmar Bergman tijdens de productie van Wilde aardbeien (1957) |
|
| Volledige naam | Ernst Ingmar Bergman |
| Geboren | 14 juli 1918 |
| Overleden | 30 juli 2007 |
| Geboorteland | Zweden |
| IMDb-profiel | |
|
|
|
Ernst Ingmar Bergman (Uppsala, 14 juli 1918 – Fårö, 30 juli 2007 [1]) was een Zweeds toneel- en filmregisseur met een oeuvre van 40 films die een stempel op hun tijd hebben gedrukt [2].|
Inhoud |
[bewerk] Biografie
Ingmars vader was een luthers predikant waardoor hij opgroeide omringd door religieuze beelden en voorzien van theologische discussies. Hij ging naar de Universiteit van Stockholm, waar hij interesse in theater en later ook in film kreeg. De jonge Bergman zag films van Zweedse cineasten als Stiller en Sjöström, diep geworteld in de theatertraditie en de dramatiek van de stille film. Bergmans eerste naoorlogse films getuigen van een geloofscrisis en een desinteresse voor de samenleving, na de ontnuchtering van een gehele generatie die getuige is geweest van een inferno. Als reactie plooit hij zich terug op het individu. Film staat gelijk met psychodrama met duidelijke formele beïnvloeding van het theater en de vroegere expressionistische cinema. Mede daardoor gaan zijn films meestal over existentiële vragen over sterfelijkheid, eenzaamheid en geloof, vaak direct en niet erg gestileerd gefilmd.
Als regisseur waardeerde hij intuïtie hoger dan intellect, en koos voor een niet-agressieve houding tegenover acteurs. Bergman zag zichzelf belast met een grote verantwoordelijkheid tegenover zijn acteurs: hij zag hen als medewerkers in een psychologisch kwetsbare positie. Hij zei dat een regisseur zowel eerlijk als ondersteunend moet zijn om het beste uit anderen te halen.
Een aantal van zijn vroege films zijn erg gestructureerd. Bergman zei over zijn latere werk dat de personages in het verhaal soms dingen anders wilden doen dan hoe hij het had bedacht, en als je hen niet hun gang liet gaan, het resultaat rampzalig was. Hij liet zijn acteurs steeds meer de dialoog improviseren. In zijn laatste films schreef hij alleen de ideeën achter de dialoog met daarin de richting waarin het verhaal moest gaan. Dit procedé werkte ook voortreffelijk, met een vaak sterke confronterende levensechtheid als gevolg.
Met Het Zevende Zegel (1957) trok hij velen over de streep om film niet zozeer als entertainment maar als een volwaardige kunstvorm, de zevende kunst, te aanvaarden. Bergmans oeuvre raakte in de jaren 60 in Vlaanderen bekend door de figuur van de cinefiele jezuïet pater Jos Burvenich. De strijdvaardige pater trok zelfs naar Zweden in de hoop Bergman en zijn acteurs tot het katholicisme te bekeren[3].
Hij werkte altijd met dezelfde kleine groep acteurs, waaronder Victor Sjöström, Bibi Andersson, Harriet Andersson, Gunnar Björnstrand, Ingrid Thulin, Max von Sydow en Liv Ullmann. Hij heeft van 1953 tot en met 1982 trouw samengewerkt met de cameraman Sven Nykvist, die in 2006 overleden is. Als hij de dagelijkse opnames bekijkt legde hij de nadruk op het kritisch zijn. Hij zei dat hij zichzelf niet vraagt of iets goed of verschrikkelijk is, maar of het genoeg is of dat het opnieuw opgenomen moet worden.
Bergmans films hebben bij het brede publiek de naam zwaarmoedig, diepgravend en ontoegankelijk te zijn – eigenlijk te ernstig voor een medium dat geleidelijk aan weer entertainment werd. Op afstand gezien staan wij nu versteld over Bergmans succes wanneer hij in zijn films de grote levensvragen, de zin van het geloof en schuld en boete behandelde. Na de secularisatiegolf van de laatste decennia zijn dergelijke onderwerpen met de toenmalige polemiek eromheen nog slechts van kunsthistorisch belang. Bergman weigerde steeds het publiek de gemakkelijkste weg aan te reiken. Film moest inspanning vergen en geen ontspanning (entertainment) bieden omdat met kennis en inzicht gericht kijken ontzettend meer teruggeeft en verrijking biedt aan de kijker.
Ingmar Bergman overleed in de ochtend van 30 juli 2007 op het eiland Fårö in de Oostzee, op 89-jarige leeftijd[4].
[bewerk] Geïnspireerd door Bergman
De Belgische video-kunstenares Monique Thomaes inspireerde zich op de film Kreten en gefluister bij het monteren van een videokunstwerk genoemd Andante (2007). Dit videowerk is tegelijkertijd een eerbetoon aan de cineast wiens monumentaal filmkarakter zij bewondert. Daarbij ontleedt en isoleert zij een reeks beelden die ongeveer één minuut in beslag nemen in de film. Zij bewerkt en voegt de beelden dan samen in een opeenvolging van stilstaande beelden. Zij voegt de beelden samen in verschillende composities waarbij de beweging en herhaling van langzame acties een nieuwe visuele ervaring schept die de monumentaliteit en de emoties van de beelden benadrukt. [5]
[bewerk] Onderscheidingen
- 1955 een Gouden Palm op het Filmfestival van Cannes voor Smiles of a Summer Night
- 1957 een Gouden Palm voor The Seventh Seal
- 1958 een Gouden Beer op het Filmfestival van Berlijn voor Wilde Aardbeien.
- 1961 won hij de Oscar in de categorie "Beste Anderstalige Film" (d.w.z. niet-Engelstalig) voor De maagdenbron
- 1962 een Oscar voor Als in een donkere spiegel
- 1970 de Irving G. Thalberg Memorial Award tijdens de Oscaruitreiking
- 1984 een Oscar voor Fanny en Alexander
- 1997 De Gouden Palm der Palmen op het Filmfestival van Cannes voor zijn gehele oeuvre.
Daarnaast ontving Bergman verschillende Oscar-nominaties (9 in totaal) voor enkele films.
[bewerk] Trivia
- Tijdens een staking in 1951 in de Zweedse filmindustrie maakte de nog jonge Bergman een negental commercials voor een zeepproducent "Bris", de tegenhanger van "Sunlight". Deze zijn terug te zien op Youtube (tik in: "Bergman+Bris"). Deze commercials werden opgenomen met Bergmans vaste staf, onder meer cameraman Gunnar Fischer en actrice Bibi Andersson. Veel van Bergmans stilistische en thematische preoccupaties duiken er op. Een van de filmpjes is een geestige parodie op de 3D-rage begin jaren vijftig (20e eeuw) waarbij de toeschouwers in de filmzaal een brilletje met groenrode glazen moesten opzetten. Ook is er een komisch filmpje over een bokswedstrijd tussen het vuil (een duiveltje) en de zeep (een harlekijn). [6]
- De archieven van de cineast, in bezit van de "Ingmar Bergman Foundation" en 65 jaar artistieke schepping omvattend, werden in 2002 in zijn geheel aan het Zweeds Filminstituut geschonken. In juni 2007 werd deze collectie toegevoegd aan "het geheugen van de wereld": de Werelderfgoedlijst voor documenten.
- Bergman wordt ook genoemd in de wereldhit "Moviestar" van Harpo.
- Hij overleed op dezelfde dag als grootmeester Michelangelo Antonioni 30 juli 2007.
- Begin september 2007 raakte bekend dat de Zweedse overheid twee miljoen euro uittrekt om digitale kopieën te produceren van Bergmans films. Daarbij zal men investeren in een jaarlijks theaterfestival.
[bewerk] Filmografie
- 1944: Hets
- 1946: Det regnar på vår kärlek ("Het regent op onze liefde")
- 1946: Kris ("Crisis")
- 1947: Kvinna utan ansikte of Vrouw zonder gezicht
- 1947: Skepp till India land
- 1948: Eva
- 1948: Hamnstad ("Havenstad")
- 1948: Musik i mörker ("Muziek in het donker")
- 1949: Fängelse ("Gevangenis")
- 1949: Törst of Dorst
- 1950: Medan staden sover ("Terwijl de stad slaapt")
- 1950: Sånt händer inte här ("Zulks gebeurt hier niet")
- 1950: Till glädje of To Joy
- 1951: Frånskild ("Gescheiden")
- 1951: Sommarlek ("Zomerspel")
- 1952: Kvinnors vantan of Wachtende vrouwen
- 1953: Gycklarnas afton
- 1953: Sommaren med Monika of Een zomer met Monika
- 1954: En lektion i kärlek of Een liefdesles
- 1955: Kvinnodröm ("Vrouwendroom")
- 1955: Sommarnattens leende of Glimlach van een zomernacht
- 1956: Sista paret ut
- 1957: Det sjunde inseglet of Het zevende zegel
- 1957: Smultronstället of Wilde aardbeien
- 1958: Ansiktet ("Het gezicht")
- 1958: Nära livet
- 1960: Djävulens öga ("Het oog van de duivel")
- 1960: Jungfrukällan of Maagdenbron (Oscar beste buitenlandse film)
- 1961: Såsom i en spegel of Als in een duistere spiegel (met de 2de cellosuite van Johann Sebastiaan Bach) (Oscar beste buitenlandse film)
- 1961: Lustgården of De tuin der lusten
- 1962: Nattvardsgästerna of De avondmaalgasten
- 1963: Tystnaden of Het Zwijgen
- 1964: För att inte tala om alla dessa kvinnor ("Om over al die vrouwen maar te zwijgen")
- 1966: Persona of Persona
- 1968: Skammen of De schaamte
- 1968: Vargtimmen of Het Uur van de Wolf
- 1969: En passion (The Passion of Anna)
- 1969: Riten
- 1971: Beröringen ("De aanraking")(Bergmans enige Engelstalige film als miskleum gecatalogeerd)
- 1972: Viskningar och rop of Kreten en gefluister (Academy Award voor de beste cinematografie)
- 1973: Scener ur ett äktenskap of Scènes uit een huwelijk
- 1975: Trollflöjten of De Toverfluit naar de opera Die Zauberflöte van W.A. Mozart
- 1976: Ansikte mot ansikte ("Van aangezicht tot aangezicht")
- 1977: Ormens ägg ("De eieren van de slang")
- 1978: Höstsonaten of Herfstsonate
- 1980: Ur marionetternas liv ("Uit het leven van de marionetten")
- 1982: Fanny och Alexander of Fanny en Alexander (Oscar beste buitenlandse film)
- 1984: Efter repetitionen ("Na de repetitie")
- 1986: Karins ansikte ("Karins gezicht") (kortfilm)
- 1991: Den goda viljan
- 1992: Söndagsbarn ("Zondagskinderen")
- 1993: Backanterna ("De Bacchanten")
- 1995: Sista skriket ("De laatste schreeuw")
- 1997: Larmar och gör sig till ("Luidruchtig en aanstellerig")
- 2000: Trolösa ("De ontrouwen")
- 2003: Saraband ("Sarabande")
[bewerk] Bibliografie
- Laterna Magica Autobiografie van Ingmar Bergman [7]
- Michel Apers, in reader van het Zomerfilmcollege, van de Nationale Dienst voor Filmcultuur, Neerpelt, augustus 1991, D/1991/0618/96.
- Robert Sklar, Film. An international history of the medium, Harry N. Abrams, Publishers, 1993, ISBN 0810933217 (blz 333-335)
