Hindericus Scheepstra
Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Hindericus Scheepstra (Roden, 17 maart 1859 - 8 mei 1913) was een Nederlands onderwijzer en schrijver van kinderboeken.
Hindericus Scheepstra schreef verhalen over "Ot en Sien".
Inhoud |
[bewerk] Biografie
Hindericus, of zoals zijn roepnaam luidde, Rieks, werd geboren in Roden, Drenthe. Hij was de jongste in het gezin dat verder nog bestond uit zes jongens en twee meisjes. Hendricus mocht als jongste na afloop van de lagere school doorstuderen. De vijf andere jongens volgden de familietraditie op. Zij gingen in de handel.
Rieks doorliep de Rijkskweekschool voor onderwijzers in Groningen. Om toegelaten te worden moest hij nog een aantal lessen volgen. Die volgde hij in het naburige dorp Peize waar hij te voet, vanuit Roden, heen ging. Hij ontwikkelde op zijn voettochten liefde voor de natuur.
Na enkele jaren als onderwijzer werkzaam te zijn geweest werd hij hoofd van een school in Dokkum. Hij trouwde met Wilhelmina Klazina Houwen. Weer later werd hij hoofd op een school in Arnhem.
In 1894 kwam hij weer terug op de Rijkskweekschool in Groningen, nu als leraar in Nederlandse taal en pedagogiek. Hij werd tevens directeur van de Rijksnormaallessen.
Op 54-jarige leeftijd overleed Scheepstra plotseling.
[bewerk] Bibliografie
Hij schreef in 1891 samen met de onderwijzer Wiebe Kornelis Walstra (1852-1917) Aanschouwingsonderwijs in de lagere school, een handleiding bij illustraties van dieren en gebruiksvoorwerpen. In 1893 publiceerde hij Natuurkennis voor de volksschool en Schoolwandelingen, en in 1895 Ambachten en bedrijven. Ook was hij redacteur van het periodiek Schoolwereld. Voor zijn auteurschap van de boekjes geschreven in samenwerking met Jan Ligthart zie hieronder.
[bewerk] Scheepstra en Ligthart
De Haagse schoolmeester en pedagoog Jan Ligthart schreef artikelen voor Schoolwereld, waarvan Scheepstra de redactie voerde. Zo leerde Scheepstra Ligthart kennen als een "scribent met opmerkelijk frisse ideeën" (bron: Niemeijer, Kijk, Ot en Sien, blz 26). Toen Scheepstra door de directeur van uitgeverij J.B.Wolters, E.B. ter Horst Jr., gevraagd wred een serie bloemlezingen te maken voor de leeslessen op de lagere school stuurde hij Ligthart een brief waarin hij hem voorstelde aan dit project te gaan samenwerken. Ligthart ging hier op in en spoorde op een Zondag naar Groningen. Sedert die dag waren zij vrienden. (bron: idem) De eerste reeks boekjes die uit deze samenwerking ontstond heette De Wereld in! en verscheen tussen 1889 en 1902), deels geschreven door Ligthart, deels door Scheepstra en geïllustreerd door de Haagse onderwijzer W.K. de Bruin. Een nieuwe serie, Dicht bij huis geheten (1902/1903) werd geheel door Scheepstra geschreven en geïllustreerd door Cornelis Jetses, hetgeen belangrijk bijdroeg aan het grote succes van deze reeks. Het was Scheepstra die Ligthart ervan overtuigde dat Jetses beter was dan de Bruin. Hierop volgde de reeks "Nog bij Moeder" (1904). Hierin beschrijft Scheepstra op romantische wijze het dagelijkse huiselijke gezinsleven van "Pim en Mien" respectievelijk "Ot en Sien" op het Drentse platteland dat hij uit zijn kinderjaren zo goed kende. Ook de boekjes bij het bekende leesplankje "aap-noot-mies", met opnieuw de illustraties van Jetses, zijn van zijn hand.
Al deze boekjes dragen dus Ligtharts naam als eerste auteur maar werden - behalve de eerste helft van de eerste reeks - feitelijk geschreven door Scheepstra. Ligthart gaf daarbij raad, keurde ook wel eens iets af maar was meestal erg enthousiast. Ook de vrouw van Scheepstra kwam met ideeën. Het auteurschap van Scheepstra heeft Ligthart zelf ook altijd erkend maar is bij het grote publiek pas veel later bekend geworden, vooral door de boeken van Jan A. Niemeijer, als eerste De Wereld van Cornelis Jetses uit 1976. Onbekend is wie tot de alfabetische volgorde van auteursnamen heeft besloten. Was het de uitgever vanwege Ligtharts landelijke bekendheid en dus het commercieel belang? Of waren het de auteurs zelf? Toen in 1930 Ligthart in Den Haag geëerd werd met een gedenksteen in de vorm van twee beeldjes van Ot en Sien heeft de weduwe van Ligthart, Marie Cachet, er op aangedrongen dat Scheepstra's naam aan de tekst op de steen zou worden toegevoegd. Aan de tekst "Ter herinnering aan Jan Ligthart" werd toen toegevoegd de tekst "en H.Scheepstra". In Scheepstra's geboortedorp Roden staat een beeldje van Ot en Sien op de Brink.
[bewerk] Literatuur
- Niemeijer, Jan A.(1976) De Wereld van Cornelis Jetses. De Vuurbaak, Groningen. ISBN 90 6015 323 5
- Niemeijer, Jan A.(1997) Kijk, Ot en Sien, een klassieker in de Nederlandse jeugdliteratuur. Baarn, Callenbach ISBN 90 3300 230 2 . Eerder, in 1991, uitgegeven door FPB uitgevers te Drachten.
