Het Bildt
Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
|
||||
 |
||||
| Provincie |  Friesland |
|||
| Hoofdplaats | Sint Annaparochie | |||
| Oppervlakte - Land - Water |
116,51 km² 92,28 km² 24,23 km² |
|||
| Inwoners Bevolkingsdichtheid |
(1 februari 2008)? Fout in uitdrukking: niet verwachte operator / inw./km² |
|||
| Geografische ligging | 53°28' NB 5°66' OL | |||
| Belangrijke verkeersaders | N393 | |||
| Netnummer | 0518 | |||
| Postcodes | 9047, 9075 - 9079 | |||
| Officiële website | www.hetbildt.nl | |||
| Politiek | ||||
| Burgemeester (lijst) | A. van der Werff | |||
| Zetels Gemeenteraad PvdA CDA Werkgroep Het Bildt VVD |
15 5 4 4 2 |
|||
| Bevolkingspiramide | ||||
.png/200px-Bevolkingspiramide_-_Gemeente_het_Bildt_(2007).png) |
||||
Het Bildt (
uitspraak (info·uitleg)) is een gemeente en streek in de provincie Friesland (Nederland) met als hoofdplaats Sint Annaparochie. De gemeente telt 10.975 inwoners (per 1 februari 2008, bron: CBS) en ligt aan de Waddenzee met 15,4 km kust.
De naam "Het Bildt" komt van opgebild, wat opgeslibd betekent.
De bodem (zeeklei) is zeer vruchtbaar, en het gebied leeft van landbouw; voornamelijk uien en pootaardappelen.
Het Bildt moet niet worden verward met de Utrechtse gemeente en plaats De Bilt.
Inhoud |
[bewerk] Kernen
De gemeente Het Bildt telt zeven officiële dorpen. De Nederlandse namen zijn de officiële. In het poldergebied van Het Bildt wordt geen Fries, maar Bildts gesproken. Deze taal is ontstaan door vermenging van de Zuid-Hollandse dialecten van de polderbewoners met het Fries van de omliggende gebieden (zie Geschiedenis). Alleen in het dorp Minnertsga, dat niet in het poldergebied ligt en pas sinds de gemeentelijke herindeling van 1983 tot de gemeente Het Bildt behoort, wordt Fries gesproken. De gemeente heeft wel gekozen voor tweetalige plaatsnaamborden, maar onder de Nederlandse naam van de polderdorpen staat de Bildtse vertaling vermeld in plaats van de Friese.
[bewerk] Dorpen
Aantal inwoners per dorp op 1 januari 2004:
| Nederlandse naam | Bildtse naam | Friese naam | Inwoners |
| Sint Annaparochie | Sint-Anne | n.v.t. | 3990 |
| Minnertsga | n.v.t. | Minnertsgea | 1640 |
| Sint Jacobiparochie | Sint-Jabik | n.v.t. | 1370 |
| Oudebildtzijl | Ouwe-Syl | n.v.t. | 740 |
| Vrouwenparochie | Froubuurt | Froubuorren | 620 |
| Westhoek | De Westhoek | ||
| Nij Altoenae * | Nij Altoenae | n.v.t. | 280 |
Bron: CBS
* Per 1 okt. 2006 officiële kern
[bewerk] Buurtschappen
Naast deze officiële dorpen bevinden zich in de gemeente de volgende buurtschappen:
|
|
[bewerk] Geschiedenis
Het Bildt maakte ooit deel uit van de Middelzee. Toen deze rond 1300 door een dijk tussen Beetgumermolen en Britsum werd afgesloten, slibde het gebied aan. In 1398 werden de kwelders door graaf Albrecht van Beieren geschonken aan Arend van Egmond, Heer van IJsselstein. Honderd jaar later, in 1498, was het gebied aanzienlijk groter geworden. Het bestond toen uit Grote Bildt en Kleine Bildt, en werd eigendom van hertog Albrecht van Saksen. Na zijn dood droegen zijn beide zoons een deel van het gebied in 1501 over aan Franeker.
Op 22 februari 1505 sloot hertog George van Saksen een overeenkomst met de gebroeders Dirk, Floris, en Jacob van Wijngaarden, en Thomas Beukelaar, de schoonzoon van een van hen. Deze Zuid-Hollandse Heren zouden de kwelders indijken tegen vrijstelling van pacht gedurende het eerste jaar. In 1505 werd Het Bildt door arbeiders uit onder meer Zuid-Holland, Zeeland en Friesland ingedijkt door een dijk van 14 kilometer die geheel met de hand werd aangelegd. Er kwam een kaarsrechte weg, met drie dorpjes: Wijngaarden, Altoenae en Kijfhoek, genoemd naar de oorspronkelijke plaatsen (Wijngaarden, Altoenae en Kijfhoek) waar de bewoners van het nieuwe gebied vandaan kwamen. Elk dorp vormde een katholieke parochie, en de namen daarvan gingen al snel over op de dorpen. Zo ontstonden Sint Jacobiparochie, Sint Annaparochie, en Vrouwenparochie (naar Onze Lieve Vrouwe).
In 1514 werd het gehele gebied verkocht aan keizer Karel V. Toen de Republiek der Zeven Verenigde Nederlanden zich losmaakte van Spanje, werd Het Bildt de negenentwintigste grietenij van Friesland.
Het gebied slibde nog steeds aan, en zo werd in 1600 het Buitenbildt ingedijkt (Nij Bildt), dat in 1637 samen met een deel van Oud Bildt door de Staten van Friesland uit geldgebrek aan de pachters werd verkocht. In 1715 werd nogmaals een kweldergebied ingedijkt, de Wester Bildtpollen geheten. Op 12 maart 1751 werd dit met de rest van Het Bildt dat nog in bezit was van de Friese Staten verkocht. In 1754 werden de Ooster Bildtpollen ingedijkt.
Op 1 januari 1984 werd het gebied rond Minnertsga aan Het Bildt toegevoegd, in het kader van een gemeentelijke herindeling in Friesland. Dit is een veel ouder gebied; het is nooit ingedijkt. Het dorp bestaat al duizend jaar.
Er waren plannen om het gebied rond de Oude- en Nieuwebildtdijk te laten aanwijzen als beschermd Rijksmonument. Deze plannen zijn eind 2004 door de gemeenteraad afgewezen.
In 2005 is het vijfhonderdjarig bestaan van Het Bildt gevierd.
[bewerk] Externe links
 |
Meer afbeeldingen die bij dit onderwerp horen, zijn te vinden in de categorie Het Bildt van Wikimedia Commons. |
