Heksenproces (Peelland)
Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
In Peelland heeft zich een wreed heksenproces voorgedaan in 1595. Jenneke Goessens uit Leende werd van hekserij beschuldigd, en bij de waterproef bleef ze drijven. Bij het verdere verhoor werd zij gedwongen om de namen van andere ´heksen´ te noemen, waarop acht arrestaties in Mierlo en zeven in Lierop volgden.
Binnen een week had het ´recht´ zijn loop gevonden. De slachtoffers werden in ieder geval deze vrouwen, die werden vermoord door wurging, waarna ze werden verbrand. De gerechtelijke moorden zouden hebben plaatsgevonden bij de Hoenderboom op de Strabrechtse Heide.
Griet Mijnsheren, een demente vrouw die men had beschuldigd van het bewaren van de pot met heksenvet, werd zelfs niet gewurgd maar levend verbrand.
Later probeerden de wereldlijke en de kerkelijke autoriteiten deze gebeurtenissen te verbergen. Archiefstukken hieromtrent werden ontvreemd. Slechts een dossier in het archief van de Raad van Brabant te Brussel bleef bewaard.
Aanjagers van deze gebeurtenissen waren de heer van Mierlo, Erasmus van Grevenbroeck en zijn zwager, de heer van Asten, Bernard van Merode (1570-1640). Het bleek dat de vrouwen vaak van buiten de streek kwamen, en dat de beschuldigingen van hooggeplaatsten afkomstig waren. De weinige goederen waarover de beschuldigden beschikten werden verbeurd verklaard en kwamen in handen van de heer.
[bewerk] Bernard van Merode (1570-1640)
Bernard van Merode, heer van Asten, nam een uiterst dubbelzinnige positie in. Zijn vader was een sympathisant van Willem van Oranje, terwijl hij zelf zijn dochter naar een klooster stuurde, maar tevens door de katholieke autoriteiten werd bekritiseerd om zijn heksenvervolgingen en zijn orangistische sympathieën.
De slachtoffers uit Lierop noemden de namen van vier mensen uit Asten, namelijk Claes Beusen, Peter Ceelen, Goedele Diepenbeek-Zanders, en Anna Ceelenen. Na marteling van dezen volgden nog vier arrestaties: de vrouwen van Peter Ceelen en Claes Beusen werden opgepakt, en ook Jutta Verschueren en Jenneken van Mierlo-Mertens. Bij de waterproef ging Peter Ceelen onder en werd vrijgesproken. De anderen werden vreselijk gemarteld, en aan deze praktijken nam ook Bernard van Merode deel, alsmede zijn broer, Floris van Merode (1570-1627). Jutta Verschueren was de dienstmeid van de pastoor, en de geestelijken probeerden de gevangenen te helpen. De pastoor is nog op het kasteel geweest en kreeg van een gevangene te horen: Lieve heere pastoir, zij hebbe me zoe gequelt, dat ik u maecht Jutten noemen zoude, maer ick en hebbe nyet gedaen. Na twaalf dagen mocht de dienstmeid gaan, maar haar rechterarm kon ze niet meer gebruiken en ze was voor haar leven lang verminkt. Allen werden uiteindelijk op borgtocht vrijgelaten, maar Anna Ceelen stierf op het kasteel aan haar martelingen. Bernard weigerde haar een priester. De anderen waren er ernstig aan toe, en de geestelijken hebben hun wonden zo goed dat ging behandeld. Onder begeleiding van de rector van het klooster Mariaschoot ging de pastoor naar bisschop Ghisbertus Masius, die hem aanraadde beklag te doen bij de Raad van Brabant te Brussel. Bernard van Merode vond de argumenten van de geestelijken falselijck ende onrechtveerdigh, en vond dat de Raad zich niet mocht bemoeien met mich ende mijnder heerlijckheid, maar de Raad bepaalde dat de waterproef niet meer mocht worden gebruikt. Het jaar 1595 markeerde hiermee het einde van de heksenprocessen in Brabant.
Het feit dat de pastoor van Geldrop over Bernard van Merode sprak als over eenen schelm, tiran ende buel, berustte niet op overdrijving.
In 2007 kwam, bij opgravingen in de slotgracht van het voormalig kasteel van Asten, een scherf van een baardmankruik tevoorschijn, met erop een paus die in een duivel veranderde. Een dergelijke symboliek was gebruikelijk in de propagandastrijd tussen katholieken en calvinisten aan de vooravond van de Tachtigjarige Oorlog. Men vermoedt dat hij deze kruik heeft weggeworpen toen hij uiteindelijk zijn protestantse achtergronden heeft afgezworen.
