Hathor (godin)
Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
|
|
|||||
| Hathor, Hathur, Athor, Het-Hert, Het-Heru, Hwt-Hert, Mehturt, Mehurt | |||||
Hathor in hiërogliefen |
|||||
| Cultuscentrum | Dendera | ||||
| Gedaante | Vrouw met twee hoorns en daartussen een zonneschijf, vrouw met een koeienkop | ||||
| Dierlijke verschijning | Koe | ||||
| Associatie | Hemelgodin, godin van vreugde, godin van de muziek, godin van schoonheid en liefde, naast haar schoonmoeder Isis ook wel gezien als godin van de koninginnen, prinses der goden, meesteres van verre landen, beschermster van de Thebaanse necropolis | ||||
| Griekse god | Aphrodite | ||||
 Hathor |
|||||
Hathor betekent Huis van Hor(us) en is een Moedergodin in de Egyptische Mythologie, "moeder van de moeders" en "moeder van de goden" genoemd. Het woord 'huis' werd in de oude Egyptische cultuur overdrachtelijk gebruikt voor het moederlichaam, dat symbolisch als een vat werd beschouwd, in dit geval alomvattend.
Zij werd in haar oudste vorm daterend van 2700 v.Chr. afgebeeld in de vorm van een koe, later soms ook met een leeuwenkop in associatie met haar verschrikkelijke aspect Sekhmet. Soms had zij twee gezichten, een dat vooruit keek en het andere dat terugkeek. In later tijd kreeg Hathor hoe langer hoe meer attributen van de troongodin Isis en werd met haar vereenzelvigd. Isis-Hathor (de vereniging van Hathor en Isis) was de meest populaire godin van heel Egypte. Deze godin was een toonbeeld van schoonheid, vreugde, macht en moederschap. Ze was een godin die vele associaties had en dus veel invloed, zij was de ultieme godenkoningin.
Inhoud |
[bewerk] Functie en attributen
In archaïsche tijden waren er honderden godinnen in het polytheïstische Egypte, die langs de hele loop van de Nijl werden vereerd. Een publicatie van de hiërogliefen hierover alleen al besloeg ooit drieduizend pagina's. Geleidelijk aan ging men deze groeperen onder gemeenschappelijke namen, aangezien de functie en eigenschappen meestal grotendeels overeenkwamen, een evolutie in de richting van monotheïsme.
Hathor is in de gehele geschiedenis van Egypte onder deze naam populair geweest. Zelfs toen tegen 1400 v.Chr. Echnaton poogde definitief het monotheïsme te vestigen onder de ene god Aton, bleek de grote godin niet uit het leven van de Egyptenaren te bannen. Zij was ook de voedster van de jonge god Horus in de mythe van de geboorte van Horus. De papyrus was aan haar gewijd samen met de schrijfkunst en de landbouw. Zij was de Vrouwe van het Westen en begroette de overledene in de onderwereld.
Zij was ook de belichaming van het Oog van Ra (het alziend oog als teken van wijsheid) en in de mythe over de vernietiging van de mensheid door Hathor liet zij in haar verschijning als de leeuwin Sekhmet zich ook van haar vernietigende kant zien.
Het "Huis van Hor" bestond voor er ook nog maar iets geschapen was. Haar eerste vorm was die van een Oerslang. Op zeker moment is zij erg vertoornd en dreigt ermee de hele schepping te vernietigen en zelf terug haar vorm van slangengodin aan te nemen. Slangen zijn overal rond het Middellandse-zeegebied de oervorm van de Moedergodin, omdat zij het eeuwig leven symboliseren en de vruchtbaarheid en wijsheid.
De meeste afbeeldingen tonen een jeugdige vrouw met als kenmerkende attributen de dikke gierenpruik met lange hoorns op het hoofd met daartussen de zonneschijf. Zij heeft de staf ter hand, de medustok, die aangeeft dat zij degene is die mag spreken ('het voor het zeggen heeft'), en in de andere hand draagt zij een ankhteken, symbool van voorspoedige vruchtbaarheid (dat in feite is afgeleid van de vorm van een peniskoker). Op het voorhoofd en zelfs op de hoofdtooi zelf ontbreekt meestal de uraeus cobra niet, het symbool dat herinnert aan de oervorm van de scheppingskracht, de slang.
[bewerk] Cultus
In Dendera staat nog een aan haar gewijde tempel. Op deze plaats was al in predynastische tijden een schrijn aan haar gewijd. Khufu (Cheops) herbouwde de schrijn. Cleopatra staat er afgebeeld met haar zoontje (bij Caesar) Caesarion. In het oude Egypte waren maar drie bedevaartsoorden voor genezing. Een ervan is de tempel van Hathor waar ook geneeskunde werd beoefend.
Door de loop der eeuwen voegden vele koningen hun eerbewijzen toe, tot aan Ramses II die voor zijn vrouw Nefertari (19e dynastie) een tweede tempel van Aboe Simbel voor haar bouwde.
De priesteressen van Hathor werden „Hathore“ genoemd. Hathoren beheersten dans, zang en muziek, en de naam gold later ook voor "wijze vrouwen" en profetessen die aan de tempel waren verbonden. Zo raadpleegde bijvoorbeeld ook de farao Cheops een Hathore als persoonlijke profetes, de priesteres van Hathor en Neith, Hetepheres.
Ook in Deir el-Medina werd in het Nieuwe Rijk Hathors cultus erg populair. Daar werd zij onder andere vereerd in haar vorm als Mertseger, de slangengodin. Er zijn nog restanten van de originele tempel die later ommuurd werd en een tijd als christelijke kerk dienst deed.
Hathor was ook de "Vrouwe van Turquoise" of "De blauwe godin". Mineralen zijn eigendom van de aarde, dus van de Moedergodin. Deze halfedelsteen werd in de Sinaï gedolven en in Serabit el-Khadim zijn resten van een tempel die aan haar gewijd is. Het buitenland werd in het algemeen als het domein van Hathor gezien en de schatting die uit den vreemde aan Egypte betaald werd was een geschenk van de Vrouwe van Vreemde Landen. Ook in Nubië werd zij vereerd, onder andere in Aboe Simbel. En in Byblos zijn resten gevonden van een tempel die op fundamenten van voor 2800 v.Chr. stond en die aan Hathor was gewijd.
Tenslotte was Hathor de Meesteres van de Levensboom, die vertegenwoordigd werd door de sycamorevijg, volgens een inscriptie op een triadebeeld van haar dat in Gizeh is gevonden, waar deze sacrale boom werd vereerd. Ook de veel latere Romeinse godin Diana werd in de buurt van een boom afgebeeld.
[bewerk] Literatuur
Er bestaat geen gespecialiseerd werk dat specifiek aan Hathor is gewijd. De hoeveelheid beschikbaar studiemateriaal uit de oudheid is daarvoor te overweldigend en te complex.
- Frazer, James, (1890), The Golden Bough - A Study in Magic and Religion, Penguin Classics, Nederlandse vertaling (selectie): ‘De Gouden Tak’ (herdruk 2008)
- Balter, Michael The Goddess and the Bull, Free Press, (2005).
- Stone, Merlin Eens was God als Vrouw belichaamd (1979), Servire Katwijk, ISBN 90 6077 582 1
- Walker, Barbara G. The Woman's Encyclopedia of Myths and Secrets (1986), Harper & Row, Londen, ISBN 0 06 250925 X
[bewerk] Zie ook
| Godheden in de Egyptische mythologie |
|---|
  Aker - Amaunet - Ammit - Amon - Amon-Re - Anat - Anhur - Anubis - Anuket - Apedemak - Apis - Apepi - Astarte - Atoem - Aton - Baäl - Baälat - Bastet - Bes - Benben - Benoe - Buchis - Chepri - Chnoem - Chons - Cobragodin - Geb - Hapi - Hapy - Harmachis - Hathor - Heh/et - Heket - Hesat - Hu - Horus - Imhotep - Isis - Kadesh - Kek/et - Khnum - Maät - Mandulis - Mentoe - Meskhenet - Min - Miysis - Mnevis - Moet - Naunet - Nefertem - Neith - Nekhbet - Nenu/t - Nephthys - Noen - Noet - Oog van Ra - Osiris - Ptah - Qudshu - Qetesh - Ra - Renpit - Reshef - Satet - Seker - Sekhmet - Selket - Serapis - Sesjat - Seth - Sjoe - Sobek - Sokaris - Sopdet - Tatenen - Taweret - Tefnut - Thoth - Toëris - Tabh - Horuszonen - Wadjet - Werethekau |
