Guy Verhofstadt

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie

Guy Verhofstadt
Premier van België
In functie 12 juli 1999 – 20 maart 2008
Voorganger	Jean-Luc Dehaene
Opvolger	Yves Leterme
Geboren	11 april 1953 Dendermonde
Politieke partij	Open VLD
Partner	Dominique Verkinderen

Guy Maurice Marie Louise Verhofstadt ( uitspraak (info·uitleg)) (Dendermonde, 11 april 1953) is een Belgische politicus voor de Open Vlaamse Liberalen en Democraten (Open VLD).

Hij was premier van België van 12 juli 1999 tot 20 maart 2008. Hij was premier van de regering-Verhofstadt I (1999-2003), de regering-Verhofstadt II (2003-2007) en de interim-regering-Verhofstadt III (2007- 2008).

Inhoud 1 Politieke carrière 1.1 Het begin 1.2 "Baby Thatcher" en "Da Joenk" 1.3 De Burgermanifesten 1.4 Verhofstadt I – een maatschappelijk project 1.5 Verhofstadt II – een sociaal project 1.6 2004 – annus horribilis voor Verhofstadt 1.7 Gemeenteraadslid Gent 1.8 Ontslag paarse regering 1.9 Regering Verhofstadt II bis / informateur Verhofstadt 1.10 Interim-regering Verhofstadt III / formateur Verhofstadt 2 Eretitels en onderscheidingen 3 Personalia 4 Karikaturen 5 Referenties 6 Externe links

[bewerk] Politieke carrière

[bewerk] Het begin

Na zijn middelbare schooltijd, die hij doorbracht aan het Koninklijk Atheneum Voskenslaan, ging hij rechten studeren aan de Universiteit Gent. In deze periode in Gent begon hij zijn politieke carrière, allereerst in de studentenclub LVSV. Later kwam hij in contact met Willy De Clercq, een kopstuk van de PVV in Gent, en hij kon als diens pupil opklimmen in de partij.

In 1976 werd hij verkozen als gemeenteraadslid, en in 1979 maakte hij zijn intrede in de nationale politiek als de voorzitter van de PVV Jongeren. In 1982 werd hij nationaal voorzitter van de PVV, toen De Clercq minister van Financiën werd.

[bewerk] "Baby Thatcher" en "Da Joenk"

In 1985 werd Verhofstadt voor het eerst verkozen als volksvertegenwoordiger. Op 28 november van datzelfde jaar, op zijn tweeëndertigste, trad Verhofstadt toe tot de regering Martens VI als minister van Begroting en Wetenschappelijk Onderzoek. Deze regering viel op 19 oktober 1987, Verhofstadt was dus net geen twee jaar minister. In die korte periode had hij echter zijn stempel gedrukt op het beleid. Verhofstadt voer een strenge, neoliberale koers met een strak begrotingsbeleid. Held voor de een, werd hij aartsvijand voor de andere. In deze periode verwierf hij zijn bijnaam "baby-Thatcher". Leo Tindemans had het over "een ijskoude boekhouder die in de ministerraad alleen maar vijanden heeft", Etienne Davignon liet zich ontvallen: "Verhofstadt zal pas content zijn als het land een woestijn wordt, omdat het netto te financieren saldo dan automatisch op nul komt." Verhofstadt ging in deze periode dan ook in tegen een aantal heilige huisjes van de Belgische politiek: hij zette de privatisering van de ASLK in en trachtte de macht van de ziekenfondsen te beknotten. Officieel was de regering-Martens VI gevallen over een communautaire kwestie (de zaak "Happart"), later zou echter blijken dat de aversie voor Verhofstadt vanuit de syndicale hoek (Jef Houthuys, voorzitter van de invloedrijke christelijke vakbond ACV heeft het over "da joenk") een even belangrijke rol gespeeld heeft.

[bewerk] De Burgermanifesten

Bij de verkiezingen van 13 december 1987 behaalde Verhofstadt een uitstekend resultaat met meer voorkeurstemmen dan premier Wilfried Martens en een stevige winst voor zijn liberale partij, de PVV. Ondanks deze overwinning werd de PVV niet opgenomen in de nationale regering en koos Martens voor de socialisten als nieuwe coalitie partners. Deze ervaring inspireerde Verhofstadt tot het schrijven van het eerste Burgermanifest, waarin hij stelde dat in de Belgische democratie niet de burger, maar wel ongrijpbare drukkingsgroepen het beleid bepalen. De eerste 2 burgermanifesten vormden de basis van de vernieuwingsbeweging die de PVV omvormde tot de VLD in 1992. Bij de nationale verkiezingen van 1995 ging de VLD er opnieuw op vooruit en werd de 2de grootste partij in Vlaanderen. Een poging van Verhofstadt om na deze verkiezingsoverwinning een regering op te zetten met de socialisten mislukte.

In totaal schreef Verhofstadt 4 burgermanifesten:

1. Burgermanifest I (1989)
2. Burgermanifest II (1991): De weg naar politieke vernieuwing
3. Burgermanifest III(1994): Angst, afgunst en het algemeen belang
4. Burgermanifest IV (2006): Pleidooi voor een open samenleving

[bewerk] Verhofstadt I – een maatschappelijk project

Na de mislukte poging tot kabinetsdeelname benadrukte Verhofstadt het sociale karakter van de liberale partij meer. In 1999 kreeg Verhofstadt een nieuwe kans, doordat de CVP, nu CD&V, een zwaar verlies leed na de dioxinecrisis, een affaire die was uitgelekt mede door zijn toedoen. Verhofstadt slaagde er in om de socialistische en de groene partijen rond zijn persoon te verenigen en werd premier van een kabinet met de VLD, SP.A, MR, PS, Agalev (nu bekend als Groen!) en Ecolo, de eerste paars-groene regering. Met de regering Verhofstadt I brak een nieuwe periode aan in de Belgische politiek. Na de "geen commentaar"-aanpak van Dehaene trok Verhofstadt communicatieadviseur Noël Slangen aan die de zogenaamde "opendebatcultuur" lanceerde: belangrijke thema's en maatschappelijke onderwerpen werden nu eerst publiekelijk in het parlement, de kamer, in de verschillende commissies en door de media behandeld, waar ze voordien in kastelen achter gesloten hekken werden beslist. De burger kreeg nu via de media een veel direkter en duidelijker beeld van de spanningsvelden in kamer en senaat.

Op 16 oktober 2000 werd het Lambermontakkoord gesloten dat de vijfde staatshervorming inleidde. Voor de goedkeuring zocht en vond de Regering-Verhofstadt I steun bij de oppositiepartij PSC (Franstalige christendemocraten; vanaf 2002 het CDH met Joëlle Milquet), in ruil voor de toezegging van extra geld aan het vrij (katholiek) onderwijs van de Franse Gemeenschap en de belofte dat België het Kaderverdrag inzake de bescherming van nationale minderheden van de Raad van Europa zou ondertekenen.

Op ethisch vlak waaide in het land een vernieuwende maar vaak controversiële wind met de euthanasiewet, de snel-Belgwet, de legalisering van softdrugs en de goedkeuring van het homohuwelijk. Op economisch vlak sprak men van de actieve welvaartstaat, waarbij belastingverminderingen gecombineerd werden met sociale maatregelen zoals de maximumfactuur in de ziekteverzekering en het optrekken van de laagste pensioenen. Mede onder impuls van Louis Michel voerde België een gedurfd buitenlands beleid, wat een ware breuk betekende met de voorzichtige, onopvallende koers van de laatste decennia. In centraal-Afrika (Congo, Burundi, Rwanda) werd België de voortrekker om tot een vredesovereenkomst te komen. In eigen land werd de genocidewet ingevoerd, die het mogelijk maakte om buitenlandse staatshoofden voor een Belgische rechtbank te dagen op basis van het schenden van de mensenrechten. In de Irak-crisis koos België resoluut het kamp van Frankrijk en Duitsland, dit tot grote ontevredenheid van de Verenigde Staten, die er openlijk mee dreigden om het hoofdkwartier van de NAVO uit België weg te halen.
Bij de verkiezingen van 2003 boekten de VLD van Verhofstadt en vooral de SP.A van Steve Stevaert, nu in een kartel met de links-liberale regionalisten van Spirit, een mooie overwinning. De kiezer strafte de groene coalitiepartners Agalev (Groen!) en Ecolo echter zwaar af.

[bewerk] Verhofstadt II – een sociaal project

Na de afstraffing van de groenen vormde Verhofstadt een tweede regering, nu een paarse coalitie zonder de groene partijen, met VLD, SP.A, Spirit, MR en PS. Het centrale thema van deze regering was de werkgelegenheid.

Verhofstadt II vond nooit het elan van Verhofstadt I. De open debatcultuur gleed af naar openlijk geruzie, het ethische dossier over het migrantenstemrecht werd een wrange confrontatie tussen de VLD en de andere coalitie partners, en de verslechterde economische conjunctuur, hoge werkloosheid en krappe begrotingssituatie hadden het idee van de "actieve welvaartstaat" doen vergeten.

Onder de minister van Buitenlandse Zaken, Karel De Gucht (Open VLD), werd het buitenlands beleid opnieuw 'genormaliseerd'. De genocidewet werd afgezwakt en in stilte werden de diplomatieke kanalen ingezet om de relatie met de Verenigde Staten opnieuw te verbeteren. België speelde wel een grote rol in de beëindiging van de burgeroorlog in Congo en het democratiseringsproces van het land (verkiezingen 2006), maar ook hierna bleef België actief waken over de stabiliteit van centraal Afrika.

Ook binnen de regering rommelde het meerdere malen, waarbij het enkele keren tot een openlijke confrontatie tussen de VLD en de PS kwam. Enkele maanden lang regende het problemen binnen Justitie (bevoegd minister is Laurette Onkelinx van de PS): de ontsnapping van terroriste Ferye Erdal, slechte werking van de Veiligheid van de Staat, overbevolkte en totaal verouderde gevangenissen, slechte uitvoering van de straffen, ontelbare ontsnappingen (zoals de ontsnapping van 28 gevangenen uit de verouderde instelling in Dendermonde), de invrijheidstelling van Abdallah Aïd Ouhd (de moordenaar van Stacy en Nathalie in Luik), en uiteindelijk, de Albanese top gangster Hoxha die na een uitdrukkelijk bevel om het land te verlaten, terug zou zijn opgedoken in Antwerpen. Voor de VLD-fractie was het welletjes, en er werd een motie van wantrouwen tegen Onkelinx ingediend. Verhofstadt moest de brokken lijmen, wilde hij de coalitie bijeen houden.

In het najaar van 2005 bereikte de regering een akkoord over de hervormingen van de arbeidsmarkt en de pensioenen, het generatiepact. Tegen het einde van de legislatuur kwam de conjunctuur er weer bovenop. De economie schakelde in een hogere versnelling, en de werkloosheid daalde van 14% naar 11,2% (maart 2007). Op 13 december 2007 deelde de Nationale Bank mee^[1] dat er netto 202.000 extra jobs waren bijgekomen. Verhofstadt had er 200.000 beloofd. Ook werden in extremis nog enkele nieuwe wetten goedgekeurd, zoals de hervorming van de brandweer.

[bewerk] 2004 – annus horribilis voor Verhofstadt

Het migrantenstemrecht leidde het voor Verhofstadt rampzalige jaar 2004 in. Verhofstadt stond voor een dilemma: trouw blijven aan zijn coalitiepartners en de beslissing over het migrantenstemrecht van de kamer respecteren, zoals gestipuleerd in het regeerakkoord, of luisteren naar de VLD-militanten, waar de weerstand tegen het migrantenstemrecht zeer groot was. Op een VLD-congres van april 2004 kon Verhofstadt, dankzij een tussenkomst van oud-PVV-voorzitter Willy Declerq, nog verhinderen dat de VLD tegen verdere regeringsdeelname stemde. Maar enkele dagen later zag Verhofstadt zich genoodzaakt om Karel De Gucht als partijvoorzitter van de VLD te vervangen, nadat deze zich verder had blijven verzetten tegen het migrantenstemrecht. Men sprak van een koningskwestie binnen de VLD.

Bij de verkiezingen voor het Vlaamse parlement van 13 juni 2004 kreeg de VLD een zware verkiezingsnederlaag toegediend, en werd met minder dan 20% van de stemmen slechts de vierde partij in Vlaanderen.

In juli 2004 trachtte Verhofstadt de overstap te maken van de nationale naar de internationale politiek en stelde zich kandidaat als voorzitter van de Europese Commissie, hierin gesteund door Gerhard Schröder en Jacques Chirac. Zijn kandidatuur botste op een veto van Tony Blair, die Verhofstadts sterke Europese ideeën als bedreigend zag, en uiteindelijk haalde de Portugese premier José Durao Barroso het van Verhofstadt.

Ondertussen zag Verhofstadt zijn positie in de nationale politiek verzwakken. Frank Vandenbroucke (SP.A) en Louis Michel (MR), twee sterke figuren in Verhofstadt I en II, maakten de overstap naar respectievelijk de Vlaamse Regering en de Europese Commissie. De Vlaamse Regering werd nu geleid door Yves Leterme (CD&V). De Franstalige zusterpartij van de VLD, de MR, was ondertussen uit zowel de Brusselse als de Waalse gewestregering gewipt.

Door deze gewijzigde machtsverhoudingen slaagde Verhofstadt er niet in om een consensus te vinden tussen de federale, Brusselse en Vlaamse regering over de uitbreiding van het koerierbedrijf DHL op de luchthaven Brussels Airport. Na een zware en mislukte onderhandelingsronde die meer dan 25 uren duurde, hadden Verhofstadt en zijn chauffeur een ongeluk bij het naar huis rijden: de auto ging drie keer over de kop na een botsing. In de media sprak men van de crash van Verhofstadt, 'letterlijk en figuurlijk'. De premier was echter maar lichtgewond en genas snel. Hij nam enkele dagen later dan ook zijn ambt weer over van de vicepremier, Laurette Onkelinx.

[bewerk] Gemeenteraadslid Gent

Met meer dan 8.000 voorkeurstemmen werd Verhofstadt bij de Belgische lokale verkiezingen van 2006 in de gemeenteraad van Gent verkozen. Weliswaar stond hij slechts als lijstduwer op de plaatselijke VLD-Vivant-lijst maar na zijn verkiezing besloot hij toch zitting in de raad te nemen.

[bewerk] Ontslag paarse regering

Bij de verkiezingen van 10 juni haalde de Paarse coalitie van Guy Verhofstadt (493.355 voorkeurstemmen) geen meerderheid meer. Op 11 juni 2007 aanvaardde de Koning het ontslag van de paarse regering, dat in een audiëntie door Verhofstadt was aangeboden. De Koning heeft de regering Verhofstadt II belast met het afhandelen van de lopende zaken. Vermoed wordt dat de Open-VLD deel zal uitmaken van een oranje-blauwe coalitie. Nadat de regeringsformatie eind november 2007 voor de tweede maal mislukte, consulteerde de Koning op 2 december Guy Verhofstadt om zijn visie op de politiek crisis te raadplegen. Een dag later kreeg Verhofstadt een informateursrol toebedeeld om het politieke kluwen te ontwarren. De taakstelling van de regering van lopende zaken werd uitgebreid. Daardoor kan ze een antwoord bieden aan de verschillende dringende problemen die zich na de verkiezingen van 10 juni stelden.

[bewerk] Regering Verhofstadt II bis / informateur Verhofstadt

Op 3 december 2007 gaf Koning Albert II aan de aftredende regering-Verhofstadt meer bevoegdheden, in afwachting van een oplossing van de politieke crisis en het aantreden van een nieuwe regering. Concreet is er sprake van een uitbreiding van de afhandeling van zeer dringende lopende zaken zonder echter de vorming van een nieuwe regering op de lange baan te schuiven. Deze tijdelijke constructie kan werk maken van deze dringende dossiers in overleg met de oppositie aangezien paars geen meerderheid meer heeft in de Kamer (langs Vlaamse kant slechts 32 van de 88 zetels). Daarbij zou het initiatief kunnen uitgaan van de regering of van het parlement zelf. Desgevraagd verklaarde CD&V voorzitter Jo Vandeurzen de dag daarop dat alvast zijn partij bereid is mee te te zoeken naar een oplossing voor dringende dossiers. Daarbij was Jo Vandeurzen verheugd dat ook de opdracht "staatshervorming" in het opgelegde takkenpakket vervat zit.

Er bestaat evenwel geen wettekst over wat precies "lopende zaken" inhoudt, wel vormde er zich rechtspraak over. De Raad van State stipuleert drie niveaus: dringende zaken, zaken van dagelijks bestuur en de voortzetting van dossiers waarvan de eigenlijke beleidsbeslissing veel eerder is genomen.

Deze regering zal ook op zoek gaan naar oplossingen voor de communautaire thema's en een consensus proberen te vinden voor de staatshervorming. ^{[2][3] [4]}

Op dezelfde dag raakte bekend dat Verhofstadt door de Koning "gevraagd wordt op zeer korte termijn te informeren hoe de huidige impasse kan worden doorbroken en daartoe alle nodige contacten te leggen". De facto heeft hij dan een duobaan nl premier en informateur.^[5]

[bewerk] Interim-regering Verhofstadt III / formateur Verhofstadt

Op 17 december 2007 werd bekend dat Verhofstadt als premier leiding zou geven aan een interim-regering. Hij zou tot 20 maart 2008 als premier aanblijven en dan de macht overdragen aan Yves Leterme, die tegen dan een definitieve regering op de been gebracht had. Op 21 december 2007 trad Verhofstadt III aan. De interim-regering richtte zich tijdens haar kort bewind op de belangrijkste lopende zaken. Bovendien stelde ze de begroting-2008 op. Voor de formatie van de definitieve regering (midden maart 2008), werden onderhandelingen gevoerd over belangrijke sociaal-economische en ecologische onderwerpen (olv Didier Reynders) alsmede over de staatshervorming (in een Raad der Wijzen olv Yves Leterme). Het was niet de bedoeling dat de interim-regering deze onderwerpen aanpakte.^[6]

[bewerk] Eretitels en onderscheidingen

• In 1995 werd Guy Verhofstadt benoemd tot minister van Staat.
• Op 21 april 2008 ontving Guy Verhofstadt het Grootlint in de Leopoldsorde van Z.K.H. Albert II, dit is de hoogste Belgische onderscheiding die slechts zelden iemand te beurt valt.

[bewerk] Personalia

• Verhofstadt is in 1981 in het huwelijk getreden met Dominique Verkinderen; samen hebben ze twee kinderen, zoon Louis en dochter Charlotte.
• Hij is de broer van Dirk Verhofstadt.
• Guy Verhofstadt is in zijn vrije tijd een fanatiek fietser.

[bewerk] Karikaturen

• Verhofstadts uiterlijk heeft hem tot een favoriet doelwit voor cartoonisten en striptekenaars gemaakt. In de jaren '80 werd hij vaak voorgesteld als een etterig rotkind of, vanwege zijn opvallende gebit, als een konijn. Met het ouder worden is deze eerste voorstellingswijze weggevallen.

• Guy Verhofstadt werd gekarikaturiseerd in de satirische strip Pest in 't Paleis (1983) door Jan Bosschaert en Guido van Meir. In het verhaal is hij een tienjarig kind, genaamd "Gwij Verafstoot". Hij wordt begeleid door zijn voogd "Hernàn de Croodobes" (karikatuur van Herman De Croo) en haalt voortdurend kattenkwaad uit. Er heersen plannen om hem naar België te halen als opvolger van koning Boudewijn van België, wat volgens de verteller "een ramp zou zijn." Deze voorstelling moet echter in de juiste context gezien worden. Begin jaren '80 hing Verhofstadt nog erg het Thatcherisme aan en was hij nog een jong politicus die door vele oudere politici geminacht werd als "da joenk" ("dat joch").

• In de cartoons van Erik Meynen wordt hij voorgesteld als een eeuwige optimist.

• In het Neroalbum, "De Terugkeer van Geeraard de Duivel" (1983) is de politicus heel even te zien in het aankondigingstrookje. Hij bevindt zich samen met Karel van Miert en Charles-Ferdinand Nothomb in de hel.

• In het Nero (strip)album "De Verloren Zee" (1988) hangt zijn portret samen met dat van Yasser Arafat, Jean-Luc Dehaene en Wilfried Martens aan de muur van een groot museum op de zeebodem (strook 49).

• In het Suske en Wiske-album De koeiencommissie (2000) wordt Verhofstadt ook gekarikaturiseerd.

• In het Jommekes-album Het luchtkasteel komt Verhofstadt ook even voor als leerling.

[bewerk] Referenties

1. ^ Nationale Bank: minder groei en meer inflatie, trends.be, 13 dec 2007
2. ^ Het Laatste Nieuws maandag 3 december 2007
3. ^ Vrt nieuwsdienst maandag 3 december
4. ^ Verhofstadt opnieuw naar de koning
5. ^ Verhofstadt krijgt informatieopdracht
6. ^ Verhofstadt: "Kiesuitslag zal gerespecteerd worden", Het Laatste Nieuws, 17 dec 2007

[bewerk] Externe links

• Website van de Belgische premier
• Guy Verhofstadt persoonlijke website
• Vlaamse Liberalen en Democraten: partij van de Eerste Minister

Voorganger: Willy De Clercq	Partijvoorzitter van de PVV 1982-1985	Opvolger: Annemie Neyts
Voorganger: Annemie Neyts	Partijvoorzitter van de PVV en de VLD 1989-1995	Opvolger: Herman De Croo
Voorganger: Herman De Croo	Partijvoorzitter van de VLD 1997-1999	Opvolger: Karel De Gucht
Voorganger: Jean-Luc Dehaene	Premier van België 1999-2008	Opvolger: Yves Leterme
Voorganger: Frans Grootjans	Vice-eersteminister 1985-1988	Opvolger: Willy Claes
Voorganger: Philippe Maystadt	Minister van Begroting 1985-1988	Opvolger: Hugo Schiltz
Voorganger: Philippe Maystadt	Minister van Wetenschapsbeleid 1985-1988	Opvolger: Hugo Schiltz