Gerard Wisse
Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Gerard Wisse (Middelburg, 24 maart 1873 - Doorn, 19 november 1957) was een Nederlandse predikant in de Gereformeerde Kerken in Nederland (1898-1921) en later in de Christelijke Gereformeerde Kerken. Ook was hij een aantal jaren verbonden als docent aan de Theologische Hogeschool van de Christelijke Gereformeerde Kerken te Apeldoorn (1921-1946).
[bewerk] Levensloop
Wisse was een geboren redenaar. Als jongen van zeventien sprak hij reeds in de achterbuurten van Middelburg voor de jeugd die hij desnoods van de kermis ging ophalen. Vanaf 1892 studeerde hij theologie in Kampen waar hij onder meer college ontving van de vermaarde dogmaticus professor Herman Bavinck. In Leiden volgt hij privaat lessen van de bekende filosoof Gerardus Johannes Petrus Josephus Bolland. Hij zag in het volgen van deze lessen geen enkele bedreiging van zijn persoonlijke geloof.
Later organiseerde Wisse ook zelf filosofie cursussen om voornamelijk mensen uit de hoogste stand te bereiken. In Zeist huurde hij een zaal waar allerlei moderne filosofische stromingen werden besproken. Daarbij vond hij steeds gelegenheid 'het moderne ongeloof aan te vallen, en de waarheid des geloofs in het licht te stellen en te verdedigen. Wisse wordt daarom ook wel genoemd de apologeet van de twintigste eeuw.
In 1898 legde hij kandidaatsexamen af en diende de Gereformeerde Kerken Gouda, Leiden, Driebergen, Kampen en Bodegraven. Omdat er binnen de Gereformeerde kerken steeds minder ruimte was voor de bevindelijke prediking, hij grote bezwaren had tegen de praktijk in het kerkelijke leven door de leer van de veronderstelde wedergeboorte en het rationalisme dat steeds meer hoogtij vierde besloot Wisse in 1920 dit kerkverband te verlaten. Hij zocht daarna aansluiting bij de Christelijke Gereformeerde Kerk. Hier diende hij de gemeenten Arnhem, Utrecht, waarna hij in juni 1928 tot hoogleraar benoemd werd door de generale synode. Prof. Wisse heeft een duidelijke stempel op een groot deel van zijn studenten gedrukt.
Wisse zag alle tijdsomstandigheden en gebeurtenissen in het licht van Gods openbaring. Tijdens de Eerste Wereldoorlog ontpopte hij zich tot een bekende tijdredenaar en hield hij vele tijdredes. Ook vroeg hij aandacht voor deze thematiek in de zondagse prediking, maar ook ten gehore van hier gemobiliseerde Nederlandse en Engelse militairen. In 1933 waarschuwde Wisse ernstig tegen het fascisme en nationaal-socialisme. Hij schreef diverse artikelen zoals: Niet het Hakenkruis, maar het Christuskruis. Als cultuurcriticus hekelde Wisse in zijn brochures, tijdredenen en prediking het 'morele verval' van Nederland, dat zich volgens hem in een hoog tempo voltrok. Hij bestreed ook de denkbeelden van de Zwitserse theoloog Karl Barth. In november 1957 hield hij zijn laatste tijdrede in de Koninginnekerk voor meer dan tweeduizend mensen over de Russische kunstmaan Spoetnik, het eerste ruimtevaartuig.
Zijn preken werden meermalen gepubliceerd en beleefden vaak meerdere herdrukken. Het aantal geschriften en brochures van Wisse ligt rond de 150. Een van zijn bekendste geschriften is 'De droefheid naar God'. (1926)
Zijn invloed is in de huidige Christelijke Gereformeerde Kerken niet zo gemakkelijk meer aan te wijzen, des te meer was zijn invloed in de volle breedte in de kring van de bevindelijke gereformeerden
Wisse legde ook de grondslag voor de Spaans Evangelische Zending.
[bewerk] Literatuur
- J. de Rijke, Gerard Wisse. Een profetisch prediker, Boskoop, 1993
- H. van der Ham, Professor Wisse, aspecten van leven en werk, Kampen 1995
- E.Koops, "De leeuw heeft gebruld". Het gereformeerde gedachtegoed over de moderne cultuur voor en tijdens de Eerste Wereldoorlog (ongepubliceerde doctoraalscriptie, Groningen 2003) m.n. 77-78.
[bewerk] Werken
Selectie uit de geschriften van G. Wisse:
- Het Tolstoyisme, Kampen 1899
- Het sociale vraagstuk en de Staats(overheids)bemoeiing, Kampen 1901
- Handleiding bij de beoefening der Gereformeerde Geloofswaarheden, Kampen 1902
- Gij zult niet echtbreken, Moraal van het zevende gebod, Wageningen 1903
- Doe dat tot dat Hij komt, Verhandeling over het Heilig Avondmaal, Kampen 1906
- Het Pessimisme, Kampen 1907
- Geloof en Wetenschap, Kampen 1908
- De moderne Theosophie, Kampen 1909
- Uit het zieleleven, over geloofszekerheid, Kampen 1911
- De Titanic en de Ark, Kampen 1912
- Het Spiritisme, Kampen 1913
- Jaarwisseling in wereldoorlog, Nijverdal 1915
- De wereldraadselen (Contra Heackel) een boek inzonderheid voor ongelovigen en twijfelaars, Nijverdal 1915
- God en religie, (een apologetische bijdrage), Dordrecht 1922
- Religie en christendom (een apologetische bijdrage), Dordrecht 1925
- De droefheid naar God, Dordrecht 1926
- De slang in het paradijs, Utrecht 1926
- Homiletiek, Verklaring en toepassing van het Woord Gods, Kampen 1980
- Uit den Verbondsschat, Dordrecht 1931
- De ambtelijke bediening van den Christus in de gelovigen, Amsterdam 1937
- De zeven kruiswoorden, Amsterdam 1938
- De drie gezellinnen op de Pelgrimsreis, Dordrecht 1941
- De drie beesten uit de Openbaring, Dordrecht 1946
- Is Jezus de Christus?, (een apologetische bijdrage), Utrecht 1949
- Mag ik ten avondmaal gaan? Utrecht, 1949
- Memoires, onvergetelijke bladzijden uit mijn levensboek, Utrecht 1953
- De Russische kunstmaan waargenomen door een religieuze kijker, Utrecht 1957
