Friedrich Silcher

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie

Philipp Friedrich Silcher (Schnait, behoort nu tot Weinstadt, Baden-Württemberg, 27 juni 1789 – Tübingen, 26 augustus 1860) was een Duits componist, die vooral door zijn liederen bekend is. In Duitsland werd hij als stamvader van het populaire koor-repertoire aangezien en als zogenoemde Kleinmeester betekend.

Inhoud 1 Levensloop 1.1 Jeugd en opleiding 1.2 Universiteitsmuziekdirecteur op levenstijd 1.3 Naast schrijven ook handelen 1.4 Componist 2 Composities 2.1 Werken voor orkest 2.2 Motetten 2.3 Liederen 2.4 Kamermuziek 2.5 Werken voor orgel 2.6 Werken voor piano 3 Publicaties 4 Discografie 5 Externe links

[bewerk] Levensloop

[bewerk] Jeugd en opleiding

Silcher was een zoon van een leraar en vanaf zijn vroegste jeugd van de humanistische opvoedingsprincipes van Johann Heinrich Pestalozzi omgeven. Hij studeerde pedagogiek en behaalde zelfs het diploma in 1804. Eerste muzieklessen kreeg hij van Nikolaus Ferdinand Auberlen. Na een cursus in Ludwigsburg en een gesprek met de door hem bewonderde Carl Maria von Weber wijdde hij zich geheel de muziek toe. In Stuttgart studeerde hij piano en compositie bij Conradin Kreutzer en Johann Nepomuk Hummel.

[bewerk] Universiteitsmuziekdirecteur op levenstijd

Een ideale basis voor de omzetting van zijn vele voorliefdes in de artistieke praktijk was voor Silcher zijn aanstelling vanaf 1817 als muziekdirecteur aan de Eberhard-Karls-Universiteit Tübingen. In deze functie verbleef hij tot 1860. Samen met de Zwitserse componist en muziekpedagoog Hans Georg Nägeli, die wederom een vriend van Pestalozzi was, richtte hij in Tübingen een academische zangvereniging (Akademische Liedertafel) op. In 1839 volgde nog een oprichting van een eigen oratoriumvereniging. Als medeoprichter van de Schwäbischer Sängerbund in 1849 en samen met Ludwig Erk uitgever van het Allgemeinen deutschen Kommerbuches (1858), dat vele studentenliederen in koorzettingen van Silcher beinhield, werd hij tot de Zuid-Duitse voortrekker van de visie van Nägeli, dat de hele bevolking in een muzikale opleiding zou genieten.

[bewerk] Naast schrijven ook handelen

In 1844 publiceerde hij een geschiedenis van de gereformeerde kerkzang. Zijn muzikaal praktische ervaring zette hij in 1845 in een boek Gesangslehre neer en eveneens in 1851 publiceerde en documenteerde hij een harmonie- en compositieleer. Muzikaal vertrouwd met de stemmen van de volken zette hij zich enthousiast voor het bevrijding-streven van de liberale studenten tijdens de Parijse Julirevolutie van 1830 in. en ook voor de op onafhankelijkheid en bevrijding strijdende Polen. Toen hij 1860 met pensioen ging vierden hem de studenten van de universiteit in Tübingen met een fakkeloptocht.

[bewerk] Componist

Meer dan 320 Duitse liederen (van Ännchen von Tharau tot de Guten Kameraden) en liederen van andere landen heeft hij ingericht als licht te lerende zettingen voor kinder-, vrouwen-, mannen- en gemengde koren met en zonder pianobegeleiding. Tenminste 250 verdere pianoliederen en bewerkingen van thema's uit sonates en symfonieën zouden de algemene opleidingsbehoefte dienen.

Meestal vergeten zijn de koraalboeken voor kerkkoren en zijn instrumentale muziek: koraalvoorspelen voor de orgel, twee ouvertures voor orkest en als kamermuziek twee divertissements voor dwarsfluit over thema's van Joseph Weigl en uit Der Freischütz van Carl Maria von Weber, alsook variaties voor piano over Gib mir die Blumen en In einem kühlen Grunde.

[bewerk] Composities

[bewerk] Werken voor orkest

• Ouverture in c-klein
• Ouverture in Es-groot

[bewerk] Motetten

• Zes vierstemmig hymnen of figuralgezangen, op. 9, met onder andere
  1. Ehre sei Gott in der Höhe
  2. Schau hin nach Golgatha

[bewerk] Liederen

Abschied Abschied des Handwerksgesellen Abschiedsgruß Ach, ach, ich armes Klosterfräulein Ach du klarblauer Himmel Ach wie ist's möglich dann Ade, du liebes Städtchen Alle Jahre wieder Alleweil ka(nn) mer net lustig sei(n) Altdeutsches Grablied Am Brunnen vor dem Tore Am Neckar An die Treulose Ännchen von Tharau Bin i net a bürschle auf der Welt? Burschenlust Das Finkenrätsel Das Klosterfräulein Das Lieben bringt groß' Freud' Der Lindenbaum Der Mai ist gekommen Der Soldat Der Wanderer Die Auserwählte Die drei Röselein Die Lore Die Lorlei Die Trauernde Die traurige Bua Drunten im Unterland Du bist die schönste aller Gaben Durch's Wiesetal gang i jetzt na E bissele Lieb' und e bissele Treu Ehrenvoll ist er gefallen Ein Bursch und Mägdlein slink und schön Ein König ist der Wein! Ein Sträußchen am Hute Es fliegt manch Vöglein in das Nest Es geht bei gedämpfter Trommel Klang Es gfallt mer nummen eini Es löscht das Meer die Sonne aus Frisch gesungen Gut Nacht, gut Nacht mein feines Kind Hab' oft im Kreise der Lieben Hans und Verene Heilig Heimliche Liebe Herber Abschied Herzensweh Herzerl, was tränkt dich so sehr Hirtenliebe Hoffe das Beste Ich ging einmal spazieren, spazieren Ich habe den Frühling gesehen Ich hatt' einen Kameraden Ich weiß nicht, was soll es bedeuten Im Maien, im Maien blüh'n süße Blümelein In der Ferne In einem kühlen Grunde

Jetzt gang i ans Brünnele Juchhei, dich muß ich haben Kein Feuer, keine Kohle Klage Komm mit mir ins Tale Kommt Kinder, laßt uns gehen gen Bethlehem Lebewohl Liebesscherz Loreley Mädele, ruck ruck, ruck an meine rechte Seite Maidle, laß dir was verzähle Mei Maidle hot e G'sichtle Mei Mutter mag mi net Mein eigen soll sie sein Meiner Heimath Berge dunkeln Mein Herzlein thut mir gar zu weh! Mir ist's zu wohl ergangen Morgen muß ich fort von hier Morgen müßen wir verreisen Morgenrot, Morgenrot, leuchtest mir zum frühen Tod? Muß i denn, muß i denn zum Städtele naus Nun leb' wohl, du kleine Gasse Nur du allein O Maidle, du bist mein Morgestern O wie herbe ist das Scheiden Oberschwäbisches Tanzliedchen Rosestock, Holderblüt Rosmarin und Salbeiblättlein Sanctus Schifferlied Schottischen Bardenchor Schwäbisches Liebesliedchen 's Herz So leb denn wohl, du stilles Haus So nimm denn meine Hände Stumm schläft der Sänger Süß' Liebe liebt den Mai Tanzlied Unterländers Heimweh Untreue Vögele im Tannenwald Vöglein im hohen Baum Vom Frühjohr Von allen den Mädchen, so blink und so blank Was hab ich denn meinem Feinsliebchen getan? Was ist das doch ein holdes Kind Weinlied Wenn alle Brünnlein fließen Werbung Wie die Blümlein draußen zittern Wie han i doch so gern die Zeit Wie lieblich schallt durch Busch und Wald Wir wollen ihm die Krippe schmücken Wo a kleins Hüttle steht Wohin mit der Freud? Wonne des Liebenden Zu dir zieht's mi hin Zu End'!

[bewerk] Kamermuziek

• Divertissement 1 over thema's uit ”Die Schweizerfamilie" van Joseph Weigl (1809), voor dwarsfluit en piano
• Divertissement 2 over thema's uit "Der Freischütz" van Carl Maria von Weber in D -groot, voor dwarsfluit en piano
• Variaties over "Nel cor piu mio sento" van Giovanni Paisiello, voor dwarsfluit en piano

[bewerk] Werken voor orgel

• Eine feste Burg ist unser Gott in D-groot
• Moderato nach Ludwig van Beethovens op. 28, voor orgel
• Pastor Pastorum

[bewerk] Werken voor piano

• Hebe, sieh, in sanfter Feier
• Loreley in Es-groot
• Polonaise in D-groot
• Variaties over het lied "In einem kühlen Grunde" in G-groot, voor piano
• Variaties over het lied "Gib mir die Blumen in G-groot, voor piano, op. 1
• Wals uit de opera ”Der Freischütz”

[bewerk] Publicaties

• Manfred Hermann Schmid: Friedrich Silcher 1789-1860. Die Verbürgerlichung der Musik im 19. Jahrhundert, in: Katalog der Ausstellung zum 200. Geburtstag des ersten Tübinger Universitätsmusikdirektors, Tübingen, Kulturamt, 1989, 164 p.
• Manfred Hermann Schmid: Friedrich Silcher 1789-1860. Studien zu Leben und Nachleben, Tübingen, Kulturamt, Stuttgart, Theiss, 1989, 155 p.
• Hermann Josef Dahmen: Friedrich Silcher. Komponist und Demokrat. Eine Biographie

[bewerk] Discografie

• Carus-verlag Nr. 83119: F. Silcher: Choruses, Chamber Music, Overtures; Stuttgart Radio Symphony Orchestra, Conductor: Uros Lajovic; Robert Dohn (dwarsfluit), Susan Wenckus (piano)

[bewerk] Externe links

• (de) Silcher-Museum Schnait
• (de) Bladmuziek in het Werner Icking Music Archive
• Partituren van Friedrich Silchers muziek op International Music Score Library Project (publiek domein)