Frans Hogenberg

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie

Nîmes, uit Civitates Orbis Terrarum 1572, volume 1-9, naar een afbeelding van Sebastian Münster uit 1569

De Slag bij Heiligerlee door Frans Hogenberg.

Frans Hogenberg (Mechelen, 1535 – Keulen, 1590) was een Vlaams cartograaf.

Frans Hogenberg maakte tekende kaarten en maakte tekeningen voor uitgeverijen in Nederland, Duitsland en Engeland. Behalve tekenaar, schilder en graveur was hij zelf ook uitgever.

Net als zijn broer Remigius kreeg Frans waarschijnlijk les van zijn stiefvader de kaartenmaker Hendrik Terbruggen. De uitgever en kunstenaar tekende behalve kaarten ook gebouwen, stadsgezichten en velddslagen. In Keulen richtte hij een cartografische uitgeverij en drukkerij op. In Antwerpen werkte hij voor de uitgeverij Plantijn.

De werken van Hogenberg voor de wereldatlas Theatrum orbis terrarum van Abraham Ortelius dateren van rond 1565. Het kaartenboek werd in 1570 bij Aegidius Coppens van Diest te Antwerpen uitgegeven. Het bevatte cartografisch materiaal dat Ortelius via zijn contacten in heel Europa had weten te bemachtigen en was de eerste “moderne” atlas.

Frans Hogenberg sympathiseerde met de Hervorming en vluchtte van Antwerpen naar Duitsland. Te Keulen richtte Hogenberg een cartografische drukkerij-uitgeverij op. Samen met Georg Braun, kannunik van de Dom van Keulen gaf hij in 1572 het stadsgezichtenboek Civitates Orbis Terrarum uit. Dit boek sloeg aan in Duitsland en raakte wijd bekend. Met de uitgave stimuleerden Braun en Hogenberg waarschijnlijk belangstelling voor andere latere aardrijkskundige uitgaven. Het zesde en laatste deel verscheen van deze stedenatlas verscheen in 1618.

Naast de atlassen gaf Frans Hogenberg ook een reeks historische prenten uit. Deze stellen historische gebeurtenissen voor, waaronder vele uit de 80-jarige oorlog.

Waarschijnlijk werd hij in de productie van zijn werk bijgestaan door zijn zoon Abraham Hogenberg.

Bekend werd ook zijn tekening van de kaart van Nederland in de vorm van een leeuw. Deze voorstelling zou daarna nog vele malen gekopieerd worden, onder meer voor het boek van Famiano Strada, over de geschiedenis van de Tachtigjarige Oorlog.

Oradea (Romania) prent uitgegeven bij Braun & Hogenberg.

[bewerk] Werk

• Theatrum orbis terrarum, uitgegeven bij Aegidius Coppens van Diest te Antwerpen (1570-1612 in verschilllende uitgaven)
• Civitates Orbis Terrarum, uitgegeven door Hogenberg & Braun (1572-1618 in verschillende uitgaven)
• Descrittione di tutti i Paesi Bassi, ofwel Beschryvinghe van alle de Nederlanden, uitgegeven door Plantijn te Antwerpen (1581)
• Leo Belgicus ofwel Leone Belgico, uitgegeven door Michael Aitsinger

Meer afbeeldingen die bij dit onderwerp horen, zijn te vinden op de pagina Frans Hogenberg op Wikimedia Commons.