Francis Beaufort
Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Sir Francis Beaufort (7 mei 1774 - 17 december 1857) ['bo:fərt] was een Engelse admiraal, die met name bekend is geworden door de naar hem vernoemde schaal voor windkracht, de schaal van Beaufort. Beaufort is geboren in County Meath, Ierland, als zoon van Daniel Augustus Beaufort, de dominee in Navan.
Op 13-jarige leeftijd start Beaufort zijn nautische carrière hij scheept in op de Oost-Indiëvaarder Vansittart. De reis gaat naar het verre oosten. Doel van de opdracht voor het schip was een deel van Oost Indië in kaart te brengen, maar door een slechte zeekaart liep het schip vast en leed de bemanning schipbreuk. Hij wordt op ’t nippertje gered en neemt dienst. Beaufort was zeer geïnteresseerd in zijn omgeving, het in kaart brengen van gebieden vond hij zeer interessant en zijn ervaring met de schipbreuk maakte hem van de waarde van een goede kaart meer dan bewust, maar ook het weer fascineerde hem. Al op z’n 15e jaar startte hij met het bijhouden van een weer-logboek, waarin hij dagelijks een kort commentaar op de weersomstandigheden schreef.
Op 22-jarige leeftijd heeft Beaufort de rang van luitenant ter zee bereikt. Hij dient dan op de H.M.S. Phaeton. In 1805 krijgt Beaufort het commando over de H.M.S. Woolwich, met als opdracht het uitvoeren van hydrografisch onderzoek in de streek bij de Rio de la Plata, in Zuid-Amerika. In deze jaren heeft hij al een eigen windschaal opgezet en een eigen wijze van het noteren van de weersomstandigheden. Deze gegevens hield hij bij in het scheepslogboek. Gedurende zijn verdere leven op zee zou Beaufort dit vol blijven houden.
In 1811 en 1812 is Beaufort als bevelhebber van de Fredericksteen in de oostelijke Middellandse Zee, waar hij hydrografisch onderzoek doet en waar hij piraten bestreed. De kaarten die door hem gemaakt zijn van de zuidelijke Turkse kust werden beschouwd als de betere, zo niet de beste van dat gebied. Bij de redding van een groep zeelieden die voor onderzoek aan wal gegaan waren wordt Beaufort gewond, een kogel heeft zijn heup zwaar beschadigd. Dit zou het einde betekenen van zijn actieve leven op zee. Eind 1812 keert hij met het schip terug naar Engeland.
[bewerk] Na 1812
Alhoewel hij niet meer ging varen, bleef Beaufort in dienst van de marine. De publicatie van de Karamania, een verslag van zijn werk aan de Turkse kust trok de aandacht. Tussen 1812 en 1829 publiceert Beaufort tientallen nieuwe kaarten. In 1829 wordt Beaufort benoemd tot de Hydrographer van de marine. Vanaf deze post coördineerde hij het hydrografische onderzoek door de Britse marine. Onder de leiding van Beaufort worden vele reizen gemaakt door de Britse marine met als doel het onderzoeken en in kaart brengen van nog onbekende kusten. Beaufort zorgde ook voor veel exactere kaarten van de zeeën rond de Britse eilanden, alsmede van betrouwbare getijdentabellen. Hier, in het karteren, lag Beaufort's grootste bijdrage aan de marine. De windschaal die naar hem vernoemd is werd mede door zijn bijdrage in 1838 voor de marine geïntroduceerd, gezagvoerders dienden deze vanaf dat moment voor de beschrijvingen in hun logboek te gebruiken. Dit was overigens vijf jaar nadat al de door Beaufort ontwikkelde Weather Notation de notatiewijze van het weer, veplicht gesteld was.
In 1846 wordt Beaufort gepromoveerd tot Rear Admiral, twee jaar later krijgt hij de titel van Knight Commander of the Bath. In 1855, op 81-jarige leeftijd gaat hij na 68 dienstjaren met pensioen, twee jaar later zou hij overlijden.
[bewerk] De schaal van Beaufort
De schaal die Beaufort ontwikkelde kende in oorsprong 13 windsterktes. Startend bij de kalmte en eindigend bij de orkaan. Zijn meetinstrument was het fregat, het meest gebruikte schip op dat moment binnen de Britse marine. Hij bepaalde de windsterkte aan de hand van de hoeveelheid zeil dat een fregat bij de wind kon voeren en de snelheid van het schip.
| nr | omschrijving | zeilvoering | scheepsvoering |
| 0 | Stil | Geen vertier | Stil liggend |
| 1 | Flauw en stil | Alles bij incl. lijzeilen | Net genoeg vaart om te kunnen sturen |
| 2 | Flauwe koelte | Alles bij incl. lijzeilen | Snelheid 1-2 knopen, schip kan manoevreren |
| 3 | Lichte koelte | Alles bij incl. lijzeilen | Goed manoeuvreerbaar schip, snelheid 3 tot 4 knopen |
| 4 | Matige koelte | Alles bij incl. lijzeilen | Goed manoeuvreerbaar schip, snelheid 5 tot 6 knopen |
| 5 | Frisse bries | Bovenbramzeilkoelte | Bij ruime en voor de windse koersen kunnen alle zeilen net nog gevoerd worden |
| 6 | Matige wind | Bramzeilkoelte, enkel gereefde topzeilen en marszeilen | De eerste riffen moeten gelegd worden om te kunnen blijven varen |
| 7 | Harde wind | Dubbelgereefde marszeilkoelte | De bovenste zeilen op het schip moeten dudielijk minderen, de spanning op de masten neemt toe. |
| 8 | Stormachtig | Drievoudig gereefde marszeilkoelte | De bovenste zeilen moeten verder gereefd gaan worden. |
| 9 | Storm | Dichtgereefde marszeilen en onderzeilen | Marszeilen en Bramzeilen moeten volledig gereefd zijn |
| 10 | Zware storm | Grootmarszeil en fok moeten volledig gereefde worden | Alleen de laagste zeilen nog gereefd gebruiken om te lenzen of bijliggen onder stormzeilen |
| 11 | Zeer zware storm | Uitsluitend de stormstagzeilen kunnen nog gevoerd worden | Bijliggen onder de stromstagzeilen |
| 12 | Orkaan | Windkracht die door geen zeil meer te weerstaan is | Geen zeil meer te voeren, met een drijfanker voor top en takel de storm proberen te overleven. |
De eerste versie van de schaal, die hij in 1831 opgaf aan Kapitein Robert Fitzroy (de latere Commander van de Beagle, het schip waarmee Charles Darwin zijn reis naar de Galápagoseilanden maakte), kon onderverdeeld worden in drie delen. Windkracht 0-4, de eerste vijf, beschreven hoe het schip voer met alle zeilen op. De volgende vijf (5-9) beschreven hoeveel zeil een schip kon blijven voeren bij de betreffende windkracht De laatste drie, 10-12 gaven aan hoe een schip bij een zware storm of orkaan moest overleven. De uiteindelijke opzet van de schaal was niet exact in de bewoordingen van Beaufort, een commissie vanuit de marine had de definitieve vorm bepaald alvorens deze per 1838 verplicht te stellen.
Met het verdwijnen van het fregat uit het beeld op zee verdween ook het meetinstrument. Er zijn wel andere beschrijvingen gemaakt, die bijvoorbeeld refereerden aan de toestand van de zee (verschijnen van golfkoppen, overslaande golven etc.) of de beweging van bomen, maar deze blijven minder betrouwbaar, bijvoorbeeld omdat de golven ook afhankelijk zijn van de diepte van het water.
In 1946 pas is een nieuwe schaal ontwikkeld, gebaseerd op de windsnelheid op een hoogte van 10 meter boven de grond. De schaal telt 17 waardes, boven de 13 van Beaufort nog een aantal waardes voor de snelheid van de wind in een orkaan. De Beaufort Windkracht Schaal werd zo omgezet in de Beaufort Windsnelheid schaal
