Factor V Leiden

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie

Factor V Leiden
ICD-10	D68.2
ICD-9	289.81
Geneeskunde

Factor V Leiden (uitspraak: Factor vijf Leiden) is een afwijkende vorm van een van de eiwitten die de bloedstolling regelen. De term wordt ook wel gebruikt voor de aandoening die hier het gevolg van is. Bij deze aandoening is een puntmutatie opgetreden in het gen voorstollingsfactor V. Bij iemand die heterozygoot is voor Factor V Leiden bestaat er een licht verhoogde neiging tot bloedstolling, bij iemand die homozygoot is voor de factor is die neiging nog sterker.

De mutatie is genoemd naar de stad Leiden in Nederland. Hij werd aan de universiteit van Leiden voor het eerst geïdentificeerd door Bertina et al. in 1994^[1].

Inhoud 1 Werkingsmechanisme 2 Gevolgen 3 Diagnose 4 Prevalentie 5 Prognose 6 Referenties

[bewerk] Werkingsmechanisme

Geactiveerde factor V is één van de bloedstollingsfactoren die een rol spelen bij de vorming van trombine en fibrine, met als gevolg de vorming van een bloedstolsel. Geactiveerd factor V wordt gesplitst door geactiveerd proteïne C (APC) bij aminozuur Arginine506. Door deze splitsing wordt factor V geïnactiveerd. Bij de mutatie factor V Leiden is het aminozuur arginine vervangen door glutamine. De splitsing van geactiveerd factor V door APC verloopt hierdoor ongeveer tien maal langzamer. Dit heeft tot gevolg dat de stollingscascade langer actief blijft, en de stollingsneiging toeneemt. Dit wordt APC-resistentie genoemd, omdat factor V Leiden resistenter is tegen de inactivatie door het eiwit APC.

[bewerk] Gevolgen

Er is een verhoogde kans op stolselvorming van het bloed in de bloedvaten. Dat kan een spontane trombose tot gevolg hebben.

De kans op longembolie is bij homozygote dragers van factor V Leiden verhoogd met een factor vijftien.

Zwangerschappen bij vrouwen met deze aandoening eindigen wat vaker in miskramen of doodgeboortes. Dat komt doordat het gemuteerde stollingsgen zorgt dat stolselvorming optreedt in de placenta.

[bewerk] Diagnose

Aan de aandoening kan worden gedacht als:

• er trombose in de familie voorkomt, vooral als de trombose zonder duidelijke aanleiding of op jonge leeftijd optreedt
• iemand zelf één of meerdere keren trombose op jonge leeftijd of zonder duidelijke aanleiding doormaakt
• bekend is dat Factor V Leiden bij een van de ouders of naaste familieleden voorkomt
• een vrouw twee of meer miskramen gehad heeft

De diagnose wordt vervolgens gesteld door het doen van bloedonderzoek of DNA-onderzoek.

[bewerk] Prevalentie

Factor V Leiden is de meest voorkomende stollingsafwijking. De milde vorm van Factor V Leiden (heterozygoten voor de fVL-mutatie) komt bij 3 tot 8 op de 100 mensen voor. Ongeveer 1 op de 5000 mensen heeft de ernstige vorm (homozygoten). De vraag rijst waarom een dergelijke, op het oog schadelijke mutatie toch in zo'n relatief groot percentage van de bevolking voorkomt. Het is mogelijk dat het heterozygoot zijn voor de afwijking een evolutionair voordeel biedt. Sommige onderzoekers speculeren dat een draagster van het gen in het evolutionair verleden minder kans had na een bevalling dood te bloeden, een vrij belangrijke sterfteoorzaak bij ontbreken van moderne verloskundige hulp. Soortgelijke hypothesen zijn opgesteld voor sikkelcelanemie en taaislijmziekte, twee andere aandoeningen waarvoor een aanzienlijk percentage van de bevolking heterozygoot is.

[bewerk] Prognose

Bij tijdige opsporing van de aandoening is er een heel gunstige prognose. De gezondheidsproblemen die trombose veroorzaakt, en de zwangerschapsrisico’s, kunnen dan worden verkleind met medicatie. Mensen die weten dat ze drager zijn van de aandoening, kunnen ter preventie van trombose bloedverdunners gebruiken. Dit wordt op dit moment echter in het algemeen niet gedaan voordat er een trombose is opgetreden, aangezien ook het gebruik van bloedverdunners aanzienlijke risico's met zich meebrengt. Wel wordt geadviseerd risicosituaties te mijden en als dit niet mogelijk is eventueel preventief antistolling te geven. Homozygote vrouwen wordt meestal afgeraden de anticonceptiepil te gebruiken in verband met het verhoogde risico op trombose. Bij heterozygoten wordt dit door de meeste artsen niet onverantwoord geacht. Wel is het in dat geval nog belangrijker dan bij mensen zonder de afwijking om er niet ook bij te roken.

[bewerk] Referenties

1. ^ Bertina RM, Koeleman BP, Koster T, Rosendaal FR, Dirven RJ, de Ronde H, van der Velden PA, Reitsma PH. Mutation in blood coagulation factor V associated with resistance to activated protein C. Nature. 1994 May 5;369(6475):64-7.