Eskimorol

Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie

De Eskimorol of eskimoteren is een term uit het kajakvaren. Hierbij wordt de gehele kajak om zijn lengte-as gedraaid in een totale beweging van 180 graden (namelijk van ondersteboven tot weer rechtop). Het is een snelle (en minst natte) manier om weer overeind te komen als het evenwicht verloren raakt en de kajak omslaat.

De Eskimorol dankt zijn naam aan de uitvinders ervan, de Eskimo's. Tegenwoordig spreken we niet meer over Eskimo's maar over Inuit. De Inuit jaagden met hun kajaks op grote zeezoogdieren, zoals zeehonden, zeeleeuwen en zelfs walvissen. Daarbij werd vroeger uitsluitend gebruikgemaakt van een harpoen, maar tegenwoordig wordt veelal ook een geweer op de kajak meegevoerd. Vanuit de kajak werd trouwens ook gevist.

Bij deze jacht en visserij kwam het voor dat een jager in zijn kajak omsloeg, en aldus omgekeerd onder zijn boot in het ijskoude water kwam te hangen. Om zichzelf te redden vanuit deze levensgevaarlijke positie, werden technieken ontwikkeld waarbij de kajak werd opgericht met een heupbeweging, gecombineerd met een peddelslag. Door de heupbeweging werd de kajak al grotendeels rechtop gedraaid. Een slag met de peddel gaf daarna de vaarder voldoende steun om ook zijn lichaam boven het wateropervlak te brengen. (Om gelijk een misverstand uit de wereld te helpen: het is niet zo dat de vaarder met zijn peddel op de bodem steunt!)

In de loop van de eeuwen werden door de Inuit vele verschillende rollen ontwikkeld, die afhingen van het soort kajak waarin werd gevaren, van het gebied waar werd gevaren en ook van het jachtgereedschap dat werd meegevoerd. Om een voorbeeld te geven: Inuit jaagden op zeehonden met een harpoen aan een touw. Dit touw was bevestigd aan een opgeblazen zeehondenblaas. De blaas diende als drijver, en verhinderde dat een geraakte zeehond ontsnapte door onder te duiken. De Inuit leerden om ook met behulp van zo'n blaas te eskimoteren. Dat was nuttig wanneer -bijvoorbeeld- de peddel verloren of gebroken was.

In de zeventiende eeuw hebben gevangengenomen Eskimo's waarschijnlijk al demonstraties in het eskimoteren gegeven in Denemarken en Nederland. Vanaf ongeveer 1927 nam Edi Hans Pawlata het initiatief om de eskimorol breed bekend te maken. Hij leerde zichzelf een rol, aan de hand van oude beschrijvingen van poolonderzoekers als Nansen en Johansen. Hij schreef daar in 1928 een boek over. De Eskimorol veroverde daarna het recreatieve kajakken. De eskimorol is een zeer nuttige manoeuvre, die de veiligheid van het kajakken sterk bevordert.