Eskimo's
Uit Wikipedia, de vrije encyclopedie
Eskimo is de verzamelnaam voor inheemse bevolkingsgroepen die Groenland, het noorden van Canada, Alaska en het uiterste oosten van Siberië bewonen.
In de Verenigde Staten worden Eskimo's ook wel Native Alaskans genoemd.
Alhoewel de Canadese Eskimo's zelf liever met hun eigen woord "Inuit" (dat mens betekent) zouden worden aangeduid, is "Eskimo" de Nederlandse aanduiding voor de gehele bevolkingsgroep. De Groenlandse Eskimo's noemen zichzelf de Kalaallit en hun taal het Kalaallisut. In Canada wordt meestal de variant Inuktitut gesproken. Een aanzienlijke minderheid in Alaska en het noordoosten van het Russische Verre Oosten spreekt Yupik (of Yup'ik) en de etnisch verwante bevolking van de Aleoeten en de Komandorski-eilanden spreekt het Aleoet. Het Eskimo wordt ook wel gebruikt als aanduiding voor de taal van al deze groepen, maar dat is dus niet geheel juist.
De Eskimo's worden niet tot de indianen gerekend.
[bewerk] Oorsprong van het woord
De oorsprong van het woord "Eskimo" is niet geheel zeker. Franse kolonisten van noordoost-Amerika duidden rond 1600 twee verschillende inheemse groepen aan als respectievelijk de grands esquimaux en de petits esquimaux.
De grands esquimaux was de bevolkingsgroep die zichzelf nu de Inuit noemt. Zij zijn, naast de eerder genoemde bevolkingsgroepen, de "echte" Eskimo's.
De petits esquimaux waren de Innu, een indianenstam die nu tot de Algonkian talengroep gerekend wordt; de Inuit en de Innu volkeren zijn niet aan elkaar verwant.
Het Franse esquimau is bijna zeker overgenomen van één van de buurvolkeren van de Eskimo's, die bijna allen Algonkian talen spraken. Mogelijk was de oervorm ayaxkyimewa, later aškimeew, wat zou betekenen 'hij/zij spreekt de taal van een vreemd land'. Onder andere de Innu zelf duidden ook de Mikmaq indianen aan als aškimeew: sprekers van verschillende Algonkian talen verstaan elkaar immers niet.
Anderen schuiven sneeuwschoenmaker naar voor als de betekenis van het woord Eskimo. Dat de oorsprong van het woord is terug te voeren tot het woord aškipow, dat in het Cree (ook een Algonkian taal) rauwvleeseter betekent, is inmiddels achterhaald. Taalkundig onderzoek heeft inmiddels uitgewezen dat het waarschijnlijker is dat de term "Eskimo" afkomstig is uit de Montagnais-taal. In deze taal betekent het "pelsjager op sneeuwschoenen", een benaming zonder negatieve bijklank.
[bewerk] Eskimokunst
Eskimo's zijn altijd knappe ivoorsnijders geweest, die de tanden van walrussen op kunstige wijze wisten te bewerken. Daarentegen heeft de bouwkunst bij dit volk geen enkele kans gekregen. Materialen zoals sneeuw, ijs, drijfhout, beenderen en dierenhuiden lenen zich nu eenmaal niet voor een hoogstaande architectuur. Hun traditionele iglo's zijn op constructief vlak niettemin unieke bouwwerken, evenals de speciale gesloten kano die zij voor m.n. de jacht ontwikkelden, namelijk de kajak. Om dezelfde redenen vervaardigden de indianen uit het zuidwesten van de Verenigde Staten prachtige sieraden van zilver en turkoois, materialen die veelvuldig in hun woongebied voorkwamen.
[bewerk] Zie ook
- Inuit
- Inuktitut
- Eskimo-Aleoetische talen
- Sneeuwwoordenverhaal over het aantal woorden voor sneeuw in de taal van deze mensen.
